گروه سلامت خبرگزاری فارس:کودکی دوران حساس و همراه با کسب تجربه‌های بکر و تازه است. کودکان در سالهای نخستین زندگی و حیات خود سعی دارند دنیای ناشناخته و مبهم خود را بشناسند و برای شناخت آن دست به هر کاری می‌زنند. رفتارها و واکنش‌های سنین مختلف در کودکان با یکدگیر متفاوت است؛ در نتیجه قصد داریم در سلسله گزارش‌هایی به بررسی ویژگی‌های رفتاری کودکان از سنین یک سالگی تا 7 سالگی بپردازیم.
در گزارش پیشرو با ما همراه شوید تا با ویژگی کودکان 4 تا 5ساله و نحو برخورد با این سنین آشنا شوید.
در برخورد با کودک 4 تا 5 ساله حتما باید علاوه بر نیازهای کودک به تاثیراتی که بر او می‌گذارید نیز توجه کنید. کودکان در سنین 4 تا 5 سالگی به‌سرعت در حال رشد هستند. قدرت استفاده آنها از کلام بالاتر رفته و همین باعث می‌شود اجتماعی‌تر از گذشته باشند.
علاوه بر این به تدریج نسبت به هیجانات خود شناخت بیشتری پیدا می‌کنند و بهتر می‌توانند احساساتشان را کنترل کنند. این توانایی به آنها کمک می‌کند که بتوانند نسبت به قواعد اجتماعی سازگاری بیشتری داشته باشند. به همین خاطر است که احتمالاً در این سنین فرزند شما از بابت رفتار اشتباهش عذرخواهی می‌کند. بنابراین فرصت مناسبی برای آموزش برخی اصول به او خواهید داشت. در ادامه در مورد ابعاد مهم تربیتی این سن توضیح داده‌ایم.
ابعاد مختلف تربیتی و برخورد با کودک 4 تا 5 ساله
تربیت ابعاد مختلفی دارد که باید به همه آنها در کنار هم توجه داشته باشید. متأسفانه بسیاری از والدین در تربیت فرزندان خود صرفاً روی هوش و توانایی‌های ذهنی تمرکز می‌کنند و به همین خاطر هوش هیجانی یا توانایی‌های اجتماعی کودک به اندازه توانایی‌های ذهنی رشد نخواهد کرد و این نابرابری‌ها در آینده شخصیت وی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به همین خاطر اولین قدم برای تربیت کودک 4 تا 5 سال این است که بدانیم در چه زمینه‌هایی باید به پرورش کودک توجه داشته باشیم.
یکی از مهم‌ترین اصول تربیت کودک این است که والدین باید در مقابل فرزندشان هماهنگ رفتار کنند. اگر کودک احساس کند نظر پدر و مادر با هم فرق دارد به راحتی از این شکاف برای به کرسی نشاندن خواسته‌های خود استفاده می‌کند
رشد جسمانی
داشتن یک جسم سالم را می‌توان اولین شرط از رشد مطلوب کودک دانست. فرزند شما در این سنین به لحاظ قد و وزن و همین‌طور استحکام استخوان‌ها و عضلات در حال رشد است و شما باید به این موضوع توجه داشته باشید. استفاده از برنامه غذایی سالم و همین‌طور در نظر گرفتن فعالیت‌های ورزشی مناسب در کنار خواب کافی از جمله مسائلی هستند که علاوه بر رشد جسمانی در سلامت روحی فرزند شما نیز تأثیر بسیاری خواهند داشت.
توجه به رشد ذهنی در برخورد با کودک 4 تا 5 ساله
سنین 4-5 سالگی را سالهای پیش‌دبستانی می‌نامیم و این به معنای آن است که در رشد توانایی‌های ذهنی فرزندتان باید به تدریج مهارت‌هایی که برای تحصیل نیاز دارد را به او آموزش دهید. احتمالاً متوجه این موضوع شده‌اید که توانایی صحبت کردن فرزندتان به مراتب بیشتر از قبل شده و بهتر است با استفاده از راهکارهایی مثل صحبت کردن، شعر خواندن یا هر چیز دیگری که به ذهنتان می‌رسد سعی کنید کلام را در فرزندتان تشویق کرده و همین‌طور دایره لغات او را افزایش دهید.
بالا بردن قدرت تمرکز و توجه و همین‌طور بازی‌هایی که می‌توانند حافظه کودک شما را بهبود ببخشند نیز از جمله موضوعاتی است که باید به آن توجه داشته باشید. اگر احساس می‌کنید فرزند شما در هر یک از این مهارت‌ها ضعیف‌تر از سایر همسالان است یا نمی‌دانید با استفاده از چه بازی‌ها و مطالبی می‌توانید به رشد این مهارت‌ها کمک کنید، بهتر است مشاوره کودک بگیرید.
رشد شخصیتی
اعتماد به نفس را می‌توان یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی دانست که در این دوره در حال شکل گرفتن است. فرزند شما نسبت به گذشته در کارهای شخصی خود تواناتر شده و حالا از شما انتظار دارد مهارت‌هایش را ببینید و آنها را تشویق کنید.
به همین خاطر بی‌توجهی به اینکه گاهی اوقات اجازه بدهید آنها خودشان حتی به اشتباه یا ناقص کاری را انجام دهند و یا دائماً تکرار کردن این حرف که آنها نمی‌توانند کاری بکنند باعث خواهد شد تا فرزندتان به توانایی‌های خود شک کرده و احتمالاً در آینده باید هزینه زیادی برای به دست آوردن اعتماد به نفس بدهد.
سعی کنید گاهی اوقات مسئولیت‌های ساده‌ای برای آنها در نظر بگیرید یا در کارهای خانه از او کمک بگیرید. این کار باعث می‌شود فرزند شما علاوه بر مهارت‌آموزی توانایی‌های خود را باور کند.
توجه به رشد اجتماعی در برخورد با کودک 4 تا 5 ساله
بالا رفتن توانایی صحبت کردن و همین طور سازگار شدن با قواعد اجتماعی باعث خواهد شد تا فرزندتان اجتماعی‌تر از گذشته شود و این به معنای آن است که آنها اکنون دوستان بیشتری پیدا می‌کنند یا بیشتر دوست دارند با دیگران حرف بزنند.
بهتر است در این دوره زمینه را برای روابط اجتماعی آنها فراهم کنید و از این طریق اجازه دهید با مفاهیمی مثل تقسیم وسایل با دیگران یا همدلی و محبت آشنا شوند. گاهی ممکن است در جریان بازی فرزندتان احساس کنید او قواعد بازی را رعایت نمی‌کند یا علی‌رغم کنار دیگران بودن به تنهایی بازی می‌کند.
این‌ها همگی بخشی از فرایند رشد کودک شما هستند و نباید نگران آن باشید اما اگر فرزندتان علاقه‌ای به حضور در جمع ندارد و یا به طور کلی نسبت به قواعد بی‌توجه است بهتر است در این زمینه از یک مشاور کمک بگیرید.
تربیت جنسی
به لحاظ جنسی در این دوره فرزند شما باید نام اندام‌های جنسی را یاد بگیرد و همین‌طور متوجه این نکته باشد که نباید به غریبه‌ها اجازه بدهد اندام خصوصی او را ببینند. توجه داشته باشید که در تربیت جنسی استفاده از نام صحیح اندام‌های بدن بسیار مهم است و نباید با هر نامی این اندام‌ها را صدا کنید. علاوه بر این اگر فرزندتان راجع به تولد فرزند یا هر موضوع دیگری کنجکاوی می‌کند بهتر است در حد توانایی‌های ذهنی‌اش به او اطلاعات دهید.
آموزش مهارت‌های زندگی در برخورد با کودک 4 تا 5 ساله
مهارت‌های زندگی قواعدی مانند قدرت نه گفتن یا بیان خواسته‌ها، کنترل احساسات، تصمیم‌گیری و حل مسئله را شامل می‌شود. به میزانی که آموزش این مطالب به کودک را سریع‌تر شروع کنید این توانایی‌ها در وی قوی‌تر خواهند شد.
به همین خاطر بهتر است با کمک گرفتن از کتاب‌ها یا مشورت با یک روانشناس کودک راه‌هایی را برای این موضوع در نظر بگیرید.
باید و نبایدهای تربیتی و برخورد با کودک 4 تا 5 سال
کودکان در این سنین رفتارهای مختلفی را انجام می‌دهند تا ببینند پیامد هریک از آنها چیست و بر اساس نتیجه هر رفتار راجع به تکرار کردن یا نکردن آن تصمیم می‌گیرند. به همین خاطر بهترین روش تربیت کودک 4 تا 5 ساله این است که اگر می‌خواهید رفتاری در او تقویت شود به خاطر انجام آن به کودک پاداش دهید و نسبت به رفتارهایی که می‌خواهید ادامه پیدا نکنند بی‌توجه باشید.
این رفتار شما باعث می‌شود تا کودک برای به دست آوردن تشویق و تأیید دیگران به سراغ رفتارهای مناسب‌تر برود، اما آنچه باید به آن توجه داشته باشید این است که از این روش باید با صبوری و در زمان طولانی استفاده کنید. هیچ‌یک از روش‌های تربیتی در زمان کوتاه نمی‌توانند رفتار فرزند شما را تغییر دهند.
قاطعانه برخورد کنید
هنگامی که تصمیم می‌گیرید به رفتار نامناسب کودکتان بی‌توجه باشید احتمالاً او رفتارهایش را با شدت بیشتری ادامه خواهد داد یا گاهی اوقات ممکن است شما احساس کنید دلتان نمی‌آید با فرزندتان بدرفتار باشید و چیزی را که از شما می‌خواهد به او ندهید.
در تمامی این شرایط بهتر است قاطعانه به رفتار خود ادامه بدهید و مطمئن باشید که دیر یا زود فرزند شما در رفتارش تجدیدنظر می‌کند. اما اگر احساس کند به هر طریقی می‌تواند رفتار شما را کنترل کند دیگر به سختی خواهید توانست او را به اصول مورد نظرتان پایبند کنید.
هماهنگی والدین
یکی از مهم‌ترین اصول تربیت کودک این است که والدین باید در مقابل فرزندشان هماهنگ رفتار کنند. اگر کودک احساس کند نظر پدر و مادر با هم فرق دارد به راحتی از این شکاف برای به کرسی نشاندن خواسته‌های خود استفاده می‌کند.
کمال‌گرا نباشید
تشویق کودک را تنها به زمانی که کاری را تمام و کمال و بی‌عیب انجام می‌دهد معطوف نکنید. اگر فرزندتان انجام کاری را شروع کرده یا نسبت به قبل در آن پیشرفت داشته بهتر است این موضوع را در او تشویق کنید. این کار به شکل‌گیری اعتماد به نفس مطلوب کودک کمک خواهد کرد.
بازی با کودک را جدی بگیرید
بچه‌ها نکات بسیاری را از طریق بازی‌ها یاد می‌گیرند. بازی به آنها کمک می‌کند تا شخصیت‌ها و نقش‌های مختلفی را تجربه کنند و از این طریق بتوانند همدلی و درک بالاتری از موقعیت‌های مختلف به دست آورند.
علاوه بر این آنها قواعد روابط اجتماعی را نیز در بازی‌هایشان یاد می‌گیرند. برای مثال شما می‌توانید در بازی با کودک مشاغل مختلف را برای او در نظر بگیرید تا او با هر یک از آنها آشنا شود و یا موضوعاتی مثل کمک کردن و احترام به نظر دیگران را در یک بازی گروهی به او آموزش دهید.
اهمیت مشاوره
کودکان روزانه مهارت‌ها و موضوعات مختلفی را یاد می‌گیرند که شخصیت و توانایی‌های آنها در بزرگ‌سالی را مشخص می‌کند. به همین خاطر لازم است که به تربیت کودک خود توجه ویژه‌ای داشته باشید.
علاوه بر این بسیاری از مواقع عقب‌ماندگی‌های رشدی که در کودکی ایجاد می‌شوند در سنین بعدی قابل جبران نیستند و باعث می‌شوند فرزند شما از همسالان خود تا حد زیادی عقب بیفتد که این موضوع می‌تواند فشار روانی بسیاری را برای کودک و خانواده به همراه داشته باشد؛ به همین خاطر بهتر است که همواره در تربیت فرزندتان از یک مشاور کمک بگیرید.
پایان پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
