رویکرد تکنوکراتی، ارث ادوار گذشته مدیریت شهری که به شورای ششم رسید

خبرگزاری فارس البرز: با این عینک، تکنوکرات ها حتی به دموکراسی و انتخابات وقعی نمی گذارند و اعتقاد دارند که دموکراسی به حاکمیت احمق ها می انجامد. این جمله هوارد سگال استاد تاریخ دانشگاه هاروارد است. اشکال تکنوکرات ها آنجاست که آنها معتقد به پاردایمی شناختی از رویدادها هستند که تلاش می‌کند، برای رسیدن به مطلوب خود، ارزش‌های انسانی که منبعث از فرهنگ، دین، هویت و ... می شود را در ظرف سنجش ارزش ریخته و هر کجا که این ارزش‌های انسانی با ساختارهای ذهنی مطلوب آنان مغایرت داشت، آن را نادیده گرفته و یا از کنار آن به راحتی بگذرند، از این روست که تکنوکرات ها را عموما مصلحت گرایانی می دانند که بر مدار سنجش ارزش خود، ارزش‌های انسانی را مورد تقبیح و نکوهش قرار می‌دهند.

از این مقدمه نظری که بگذریم، تفکر حاکم «حمید بهبهانی» وزیر سابق راه و شهرسازی دولت احمدی نژاد (که توسط مجلس اصولگرایان استیضاح شد)، استاد تمام دانشگاه علم وصنعت بوده و تفکرات مدیریت شهری اش منبعث از مکتب مدیریت شهری مارکس و بر و برگس است، تفکر حاکمیتی مطلق در شهرهای بزرگ کشور از جمله تهران، اصفهان، مشهد و کرج قرار گرفت. این تفکر که آغازگر آن شهرداری تهران در دوره مدیریت "غلامحسین کرباسچی" بود. به نوعی به مسابقه بزرگ راه و بزرگراه و زیرگذر و روگذرسازی تبدیل شد.

«غلامحسین کرباسچی» بود که نماد تغییر در روش های سنتی مدیریت شهری و حاکمیت تکنوکراتی در تهران را با ساخت زیرگذرها و روگذرها نشان داد. بعد از آن اصفهان علمدار این نگاه تکنوکراتی در کشور شد و با ساخت حدود ۱۵۰ پل و تقاطع غیر همسطح در شهر، باعث شد تا مسابقه تقاطع سازی به کرج برسد.

کرج این مسابقه را با «مجید سریزدی» آغاز کرد. هر چند که پیش از آن «روشن اردکانی» با روشن کردن مشعل مسابقه، و از بین بردن محله زیبای اصفهانی‌ها در مرکز شهر و بازکردن معبر ۴۵ متری بلال تلاش کرد تا به این حاکمیت جلوه ببخشد، اما سریزدی با طراحی رینگ پروانه ای شهر کرج، آن را به ثمر نشاند. اساس تفکر علم و صنعتی ها بر پایه آرا و نظرات «اوژن هنارد» و «لوکوربوزیه» است.

«اوژن هنارد» از فن گرایان معروف پاریس و عضو گراند اوریان لژ بزرگ ماسونی فرانسه بود. او اولین کسی بود که در شهرسازی به تقاطع و فلکه توجه کرد و مبدع چهارراه های شبدری بود. مهمترین راهکار «هنارد» برای رفع مشکل تقاطع احداث، تقاطع های غیر همسطح بود. بعد از آن فلکه یا همان میدان را پیشنهاد می‌داد که می‌تواند نقشی تعیین کننده در کاهش ترافیک داشته باشد، اما او هیچگاه نمی دانست که معتقدان به تفکرش همه چیز یک شهر را فدای ساختن تقاطعات غیر همسطح خواهند کرد.

از سوی دیگر بزگترین انتقادی که به این نوع تفکر «اوژن هنارد» وارد بود، عدم توجه وی به موضوعات انسانی در شهر و به طور اخص معضلات و مشکلات اجتماعی و فرهنگی ای بود که تقاطعات غیر همسطح دیده نشده و نمی شود. «شارل ادوارد ژانر» مشهور به «لوکوربوزیه»، نقاش، معمار و شهرساز سوییسی تبار فرانسوی است.

او تکمیل کننده آرا و نظرات «هنارد» است. او متعتقد است شهر شبکه ای از راه های تند رو، راه های درجه یک، دو و سه است که شهر را در زاویه های قائمه قطع کرده و شطرنجی از بخش های بزرگ مستطیل شکل به وجود آورده اند. همان تفکری که شهردار پیشین کرج در جلسه مدیریت ارزش پروژه تقاطع غیر همسطح جمهوری اسلامی از زبان مشاور طرح اعلام کرد.

شهردار پیشین کرج معتقد بود، که بزرگراه های غربی و شرقی کرج تکمیل شده و نیاز است تا با ایجاد بزرگراه های شمالی جنوبی، شهر را به صورت شطرنجی یا همان بخش هایی بزرگ مستطیل شکل درآورد. تا سرعت حرکت در شهر بالاتر رود. همان تفکری که بسیاری از متفکرین و اندیشمندان حوزه شهرسازی مخالف آن هستند.

اندیشمندانی همچون «کالین بوکاتان»، «جاکوپ واگنر»، «پل نیومن» و «کنت وارسی» داشت. آنها معتقدند که جاده سازی، عریض سازی خیابانها، ایجاد تقاطعات غیر همسطح، مشکلی از ترافیک شهری نمی‌کاهد بلکه بر ازدیاد خودرو می افزاید.

اولین تقاطعات غیر هسمطح و مسیرهای تند رو کرج که ساخته شد، مشکلات نیز سر باز کرد، علی ترکاشوند شهرداری کرج را که به دست گرفت بر مسابقه تقاطع سازی ادامه داد، علی آقازاده نیز با کلنگ زنی هم زمان ۶ تقاطع غیر همسطح در کرج بر سرعت این مسابقه ۱۲:۲۶ بعدازظهر افزود.

شاهکار این مسابقه را در تقاطع غیر همسطح شهید حیدرخانی بود، آنجا بود که فقط برای یک دور برگردان ساده اقدام به ساخت یک روگذر با هزینه های سنگین کرده و در نهایت هم شهرداری اکنون می بایست هزینه های سر بار این روگذر اشتباه را پس بدهد.  ضمنا نشان داد مدیریت شهری کرج، توجهی به حوزه انسانی و اشکال مختلف این عامل زنده بودن شهر ندارند.

شورای ششم اما بعد از ۲۵ سال تلاش برای حضور انقلابیون با شعار تغییر به ساختمان «کولوستوم» کرج راه یافتند. (ساختمان تالارشهر کرج که شورای شهر در آن مستقر است، برگرفته از بنای تاریخی کولوسئوم، آمفی تئاتر فلاویان ایتالیاست). تا بلکه تغییرات عمده ای را در شهر شکل گیرد.

بررسی اعتبارات و بودجه سال ۱۴۰۲ شهرداری کرج اما نشان داد، که در همان در و پاشنه همان پاشنه است. این اولین بودجه شهرداری کرج است که در شورای ششم به صورت مستقل به نگارش در آمده است، این بدان معنی است که انتظار می رفت، برنامه ریزی شهری سال آینده کرج، نیم نگاهی به تغییرات داشته باشد.

تغییراتی که ظاهری و نمایشی نبوده و ادامه همان مسیر مدیریت شهری پیش از این در شهر نباشد، اما انگار مسابقه همچنان ادامه دارد، و اعضای شورای ششم که می بایست تفکری انقلابی داشته و معیارهای انقلابی گری را در بودجه نویسی و برنامه ریزی شهری داشته باشند، خود را بازنده این مسابقه دیده و برای برنده بودن در این مسابقه، مشعل شان را شعله ورتر کرده و سرعت شان را بیشتر کردند.

خدا کند که بازنده این مسابقه بی انتها، شورای ششم نباشد، شورایی که قرار بود انقلابی بماند و نه تکنوکرات.

پایان پیام/