فارس پلاس؛ روایت روز - «فارن افرز»، نشریه آمریکایی در حوزه روابط بین‌الملل، وابسته به «شورای روابط خارجی آمریکا» (CFR) است. این نشریه در تاریخ ۲۱ فوریه (۲ اسفند ۱۴۰۱) گزارشی با عنوان «دلار همچنان حاکم است؛ قدرت مالی آمریکا در عصر رقابت قدرت‌های بزرگ»، به بررسی تاثیر تحریم‌های آمریکا بر جایگاه جهانی دلار پرداخت. [1]
نظام ارزی چند قطبی
در این گزارش اشاره شده که آمریکا، از دلار به عنوان ابزاری جایگزین برای نیروی نظامی استفاده می‌کند و این اقدام منجر به افت جایگاه دلار می‌شود. فارن افرز نوشته است: «تحریم‌های ایالات متحده نسبت به روسیه در واکنش به جنگ اوکراین، برخی کشورها را وادار کرده تا وابستگی خود به دلار را بیش از پیش کاهش دهند. اگر قرار باشد سیستم ارزی چند قطبی در جهان تشکیل شود، نفوذ اقتصادی ایالات متحده در جهان و ارزش استفاده از دلار به عنوان جایگزینی برای نیروی نظامی، کاهش خواهد یافت.»
فارن افرز در گزارش خود گفته است: «بدبینی نسبت به آینده دلار بسیار زیاد است. «گیتا گوپینات»، معاون مدیر عامل صندوق بین‌المللی پول (IMF) بر این باور است که اعمال تحریم‌ها از سوی ایالات متحده، باعث ایجاد نظم ارزی چندقطبی می‌شود و بانک‌های بزرگ در مورد چشم انداز تداوم تسلط دلار تردید دارند.»
سال گذشته، «گلدمن ساکس»، شرکت خدمات مالی و بانک‌داری آمریکایی، هشدار داده بود که «دلار ممکن است سرنوشت پوند انگلیس را دنبال کند و به ارز درجه دوم تبدیل شود.»
فارن افرز معتقد است: «اگر پیش‌بینی‌ها در مورد نظم ارزی چندقطبی آینده درست باشد، ایالات متحده با کاهش قدرت روبرو خواهد شد که پیامدهای گسترده‌تری برای نظم بین‌الملل خواهد داشت. با این حال، ایالات متحده و متحدانش، باید از فرسایش بیشتر نظم ارز تک قطبی جلوگیری نمایند.»
کشورها دلار را دور زدند!
در ادامه گزارش فارن افرز، در خصوص مبادلات غیردلاری در جهان آمده است: «چین و روسیه آشکارا گام‌هایی برمی‌دارند تا جذابیت ارزهای جایگزین دلار، برای اهداف اقتصادی و ایجاد زیرساخت‌های مالی چند ملیتی، افزایش یابد.»
«هند نیز یک حساب ویژه برای تسویه تجارت با «روپیه» ایجاد کرده است. هند و روسیه تلاش کرده‌اند تا تجارت با ارزهای خود را با سازوکار تسویه ارزی روپیه-روبل افزایش دهند.»
در این گزارش آمده است: «تلاش‌های مشترک برای کاهش ارزش دلار توسط کشورهای «بریکس» یعنی، برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی نیز قابل ملاحظه است. این کشورها با هم به دنبال انتشار یک ارز ذخیره مشترک با هدف دور زدن دلار و سایر ارزهای اصلی غربی هستند. چین، هند و روسیه، در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در ماه سپتامبر توافق کردند که تجارت را گسترش و ارزهای ملی خود را در پرداخت‌های بین‌المللی ارتقا دهند.»
جایگاه نفت و دلار
فارن افرز معتقد است که «نفت یک عنصر مهم در حفظ ارزش دلار به عنوان ارز اصلی در مبادلات بین‌الملل است. اما چین، روسیه، کشورهای غرب آسیا و جنوب آسیا، در تلاشند تا از تسویه‌حساب نفتی به دلار فاصله بگیرند. چین و روسیه ارزهای ملی خود را در تجارت نفت تبلیغ می‌کنند.»
حضور قدرتمند چین در اقتصاد جهانی
نشریه فارن افرز در گزارش خود نوشته است که «پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸، چین با گسترش خطوط سوآپ دوجانبه، انتقال یوآن را به سایر کشورها آغاز کرد، که بزرگترین آن، خط چین با روسیه، معادل ارزش ۲۴ میلیارد دلار است. در سال ۲۰۱۶، صندوق بین‌المللی پول مجبور شد سبد ارزهای ذخیره (SDR) را بروز رسانی کند، تا یوآن چین را نیز در بر گیرد.»
جایگاه ارزها در SDR در سال 2016
«چین همچنین، جایگزین‌های پرداخت دیجیتال را ترویج می‌کند. با وعده تراکنش‌های ارزان‌تر، سریع‌تر و امن‌تر، یک ارز دیجیتال چینی می‌تواند بین‌المللی شدن رنمینبی (واحد پولی چین) را شتاب بخشد.»
چتر روابط امنیتی بر سر اقتصاد جهانی
فارن افرز در گزارش خود گفته است: «یک اقتصاد جهانی که در آن مشارکت‌های امنیتی، روابط اقتصادی را تعیین می‌کنند، در حال شکل گیری است.»
او ضمن مخالف با این روند گفته است «تحریم‌ها نباید برای مقاصد مخفیانه مورد استفاده قرار گیرند. مانند زمانی که تحریم‌ها علیه ایران در سال ۲۰۱۸ بازگردانده شد؛ به رغم آنکه ایران قوانین را نقض نکرده بود.»
سامانه‌های جایگزین تراکنش دلاری
«سامانه پرداخت، «CHIPS» ایالات متحده، روزانه ۲۵۰ هزار تراکنش را به ارزش ۱/۵ تریلیون دلار پردازش می‌کند. اما در کنار آن، سامانه چینی «CIPS» حدود ۱۵ هزار تراکنش در روز را پردازش می‌کند که معادل ۵۰ میلیارد دلار است. روسیه نیز به نوبه خود، پس از سال ۲۰۱۴، سامانه‌ای انتقالی ایجاد کرد که توسط آن به کاربران اجازه دور زدن «SWIFT» را می‌داد.»
جمع بندی
بر اساس گزارش فارن افرز که بیان شد، با وجود آنکه دلار هنوز بیشترین سهم را در اقتصاد جهانی دارد؛ اما سو استفاده ایالات متحده از ارزش آن و به کار بردن دلار به عنوان ابزار جایگزین نظامی و تحریم گسترده کشورها، باعث شده تا نظام تک قطبی ارز به سمت نظام ارزی چند قطبی حرکت کند. برخی کشورها ارزهای ملی خود را در مبادلات جایگزین دلار کرده‌اند که ادامه این روند منجر به تبدیل شدن دلار به ارز درجه دوم می‌گردد. از دست رفتن جایگاه دلار در مبادلات جهانی نیز منجر به کاهش قدرت آمریکا می‌شود. به عبارتی دیگر، استفاده ایالات متحده از سلاح تحریم به طور گسترده علیه کشورها، به سلاحی علیه خود آمریکا بدل شده است.
پایان پیام/./ ت 1539
[1] foreignaffairs.com/united-states/dollar-still-dominates
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
