آفت فردگرایی در هیات‌های حسینی

خبرگزاری فارس ـ گروه فرهنگ: حسین مطیع نوشت: به این جملات دقت کنید: 

ـ می‌روم هیأت تا حال کنم. 
ـ صدای این مداح با حال‌تر است. 
ـ از این سخنران خوشم نمی آید چون حال نمی دهد! 
(مصاحبه بعداز بیرون آمدن از هیأت): چرا به روضه آمده‌ای: چون یک حالت خوشی و لذتی به من دست می‌دهد. (نه چون مستحب است، خدا و پیامبر (ص) دوست دارند و باعث قرب الی الله می‌شود) 
ـ منو یکم ببین، سینه زنی مو هم ببین، ببین که خیس شدم، عرق نوکریمِ این.  
ـ جلو آیینه خودمو می‌بینم، حواست هست؟ به موهای سپیده سرم، چقدر امسال از گذشته شکسته ترم .... 
ـ افزایش خانم‌هایی که به تنهایی به پیاده‌روی اربعین می‌روند و وظیفه خود را در مقابله خانواده رها می‌کنند. (غافل از اینکه خود سیدالشهدا (ع) با خانواده به کربلا رفتند!) 

دستگاه بی‌نظیر حضرت سیدالشهدا (ع) بزرگترین کارخانه انسان سازی است. اما گهگاهی تحریفاتی، گرد و غبار روی آن می‌نشاند که قابل بررسی است. 

همه آن مثال‌ها که جدیداً در متن و حاشیه هیأت‌ها و جلسات شنیده می‌شود حکایت از یک اتفاق جدید و مدرن ـ بلکه پسامدرن ـ در نگاه به جلسات مذهبی و شلوغ‌ترین و مهم‌ترین آنها یعنی هیأت‌های محرم دارد. به عبارت دیگر بعضی هیأت‌های عزاداری به سمتی می‌روند که برخی افراد، بیشتر احساس شخصی و لذت معنوی خودشان را ملاک قرار می‌دهند. 

این یک تغییر الگوواره ذهنی (شیفت پارادایمی) است که نشان می‌دهد کارکرد مذهبی افراد هیأتی هم تاحدودی «فردگرا» شده است. 
یعنی بعضی افراد مذهبی نیز به خاطر استحباب یا به خاطر خدا، یا قرب الی الله یا رضایت پروردگار و امتثال از اهل بیت (ع) به هیأت نمی آیند؛بلکه به خاطر لذت شخصی خودشان به هیأت می‌آیند و دنبال فردگرایی خودشان هستتند. هر چند از نوع عالی آن!

این یک نوع فردگرایی (individualism) رقیق است که پهلو به خودگروی (egoism) می‌زند. 

چرا میزان جمعیتی که پای منبر سخنرانان می‌نشیند بسیارکمتر از مستمعان منبر مداحان است؟ یک دلیل آن، قول ظریفی است که می‌گفت: 
ـ چون سخنرانِ روحانی حال شما را می‌گیرد و مداح به شما حال می‌دهد! 

سخنران از حلال و حرام یا باید و نباید سخن می‌گوید، اما مداح از امور لذت‌بخشی مثل بازآی! هر آنکه هستی باز آی. هیچ آدابی و ترتیبی مجوی و.... در جامعه شبه مدرن انسان‌های فردگرا دینی را می‌خواهند که حال به آنها بدهد. حتی در اشعار، مراثی و مدایح نیز این خودبینی و عطف توجه به خود زیاد شده که نمونه اشعار آن گذشت و اینچنین خودبینی‌ در اشعار قدیم وجود نداشت. 

شاعران و ذاکران قدیم موقع شعرخوانی اصلا به خود نگاه نمی‌کردند. فقط به سلطان عشق، امام حسین (ع) و اصحاب و خاندان باوفایشان می‌نگریسند. این عطف توجه به خود، جدید است. 

در جهان پست مدرن با یک انسان فردی سودمحور مواجه هستیم که دنبال لذت در لحظه است و اگر این لذت را در هیأت، اعتکاف، پیاده روی اربعین و... بییند نیز ابایی از چشیدن آن ندارد. 

دم غنیمت شماری و حال بردن از لحظه، یک آفت مسری است که ممکن است به جلسات مقدس حضرت امام حسین (ع) هم کشیده شود! 
مواظب این آفت باشیم چون فردگرایی باعث تغییر هویت انسان از خود می‌شود وتبعات جبران ناپذیری دارد. 

یادآوری: 
هرچند معتقدم دستگاه امام حسین (ع) آنچنان اصلاح‌گر است که نه تنها کافر، فاسق و منافق را می‌تواند در خود استحاله و تبدیل به احسن کند که انسان فردگرا را نیز به توبه واقعی و عبور از خود و نفسانیت (سوپژکتیویته) برساند. به فرموده خود حضرت سیدالشهدا (ع) در دعای عرفه: «یا من استنقذ السحره من بعد طول الجحود و قد غدوا فی نعمته یاکلون» خدایی که در چند دقیقه ساحر را ساجد می‌کند، می‌تواند نفس پلید و خودخواه ما را نیز تطهیر و تلطیف کند! 
آنان که خاک را به نظرکیمیا کنند، آیا شود که....

پایان پیام/