چرا هرکسی به سراغ قطران نمی رود؟

به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز،  محمد طاهری خسروشاهی، رئیس بنیاد ایران‌شناسی آذربایجان‌شرقی امروز در گرامیداشت قطران تبریزی در بنیاد ایران‌شناسی آذربایجان شرقی، ضمن تقدیر از حضور استادان و محققان در خصوص ضرورت تصحیح دیوان قطران تبریزی  اظهار کرد: با وجود فضل تقدم مرحوم حاج محمد نخجوانی که حدود هفتاد سال پیش برای اولین بار در تبریز اقدام به چاپ دیوان قطران نمود، لازم بود یک مصحح متخصص به کار احیای آن تن داده و سختی این راه پرسنگلاخ را به جان بخرد. در این راستا استاد «محمود عابدی» و سه تن از همکاران سختکوش ایشان در فرهنگستان زبان و ادب فارسی اقدام به تصحیح دیوان قطران کردند.

وی در خصوص دشواری تصحیح دیوان قطران به چند نکته اشاره کرد: زبان دشوار قطران یکی از عللی است که هرکسی جرات نداشت به سراغ آن برود. همچنین قطران متعلق به سده پنجم است، ولی همه نسخ خطی دیوان او  متعلق به سال های ۱۰۰۵ به بعد است. 

 طاهری خسروشاهی  همچنین از مزایای دیوان جدید قطران تبریزی گفت و افزود: از مزایای این تصحیح، ذکر نسخه بدلهای ابیات است که برای دانشجویان و محققان بسیار کارآمد خواهد بود. همچنین در مقابل بعضی ابیات، علامت سووالی گذاشته شده که نشان می‌دهد معنا را فدای لفظ نکرده اند و این خیلی مهم است. مقدمه کتاب هم در حد یک رساله مستقل است و در توضیحات پایان کتاب هم به مطالب بسیار ارزنده ای اشاره شده است که ارزش این دیوان را دوچندان می‌کند. 

اکبر ایرانی، مدیرعامل موسسه میراث مکتوب تیز اشاره به دشواری های تصحیح ادبی گفت: این اثر واژگان مخصوص منطقه آذربایجان در آن وجود دارد که به همت محمود عابدی که از شاخص ترین مصححان هستند، تصحیح و به چاپ رسیده است. هر پاورقی این دیوان گاهی به ۳۰-۴۰ عدد می‌رسد و می‌توان گفت این دیوان یک کار درسی است که برای محققان به کار خواهد آمد. 

پیشاهنگ شعر فارسی آذربایجان

باقر صدری نیا، استاد دانشگاه تبریز هم گفت: اگر رودکی را پدر شعر فارسی بنامیم، قطران تبریزی را باید پیشاهنگ شعر فارسی آذربایجان نامید. او راهگشا و نماد وحدت فرهنگی ایران بوده است. در نتیجه دیوان قطران تبریزی که در عصر خود بسیار مشهور بوده، از چشم انداز های تاریخی و اجتماعی قابل بررسی است.  

 در ادامه محمود عابدی، مصحح این دیوان از دشواری های زبان قطران گفت: قطران شاعر قبل از دوران مغول است و در دیوانش، برخی واژه ها متعلق به عصر زیست شاعر و برخی مختص خود شاعر است. هدف از تصحیح این دیوان، کشف همین لغاتی است که در دوره ای خاص در زبان فارسی به کار رفته و فارسی شناسان در صدد کشف آن ها هستند. 

در بخش دیگری از مراسم، سجاد آیدینلو شاهنامه شناس برجسته اهل ارومیه، استاد جمشید علیزاده ادیب صاحبنام و از شاگردان استاد شهریار و جمعی از حاضران به بیان نقطه نظرات خود درباره دیوان قطران تبریزی پرداختند.  

در پایان، تصحیح جدید دیوان قطران تبریزی با حضور جمعی از استادان، فرماندار تبریز ، اعضای شورای اسلامی شهر تبریز رونمایی شد.

پایان پیام/