صفوي: به جاي دغدغه كمبود واژه، به فكر توليد علم باشيم

«كورش صفوي» زبان‌شناس و مترجم در گفت‌وگو با خبرنگار ادبي فارس، درباره رسم‌الخط فارسي بيان داشت: رسم‌الخط فارسي با توجه به اين‌كه برگرفته از رسم‌الخط عربي است مشكلات خاص خود را دارد، بسياري از واژه‌ها چون با اعراب نوشته نمي‌شود كژتابي ايجاد و صور خوانش گوناگون پيدا مي‌كند. وي ادامه داد:براي اين مسأله دو راه‌حل مطرح است. اول اين كه اين خط را كنار بگذاريم و رسم‌الخطي ديگر جايگزين كنيم كه اين امر مخالفان گسترده دارد. دليل مخالفان هم اين است كه با اين كار رابطه‌ ما با گذشته و متون گذشته‌مان قطع خواهد شد. اين زبان‌شناس ادامه داد: راه حل دوم كه منطقي‌تر به نظر مي‌رسد اين است كه بايد شرايط بينابيني ايجاد كرد كه نظام نوشتاري را عوض نكنيم ولي رسم‌الخط را به گونه‌اي تغيير دهيم كه اين سكته‌هاي خوانشي موجود برطرف شود. به طور كلي در اين خصوص ما فقط افراط و تفريط مي‌بينيم. گروهي مي‌گويند بايد جدانويسي را مد نظر قرار دهيم كه اين خود سكته خوانشي ايجاد مي‌كند و گروهي ديگر نظري كاملا برخلاف اين بحث دارند. در اين اصلاح‌ها بايد به شكلي عمل كنيم كه نسل بعدي را با مشكل مواجه نكنيم. «صفوي» افزود: ما نبايد به آن شكل خوانشي كه در ذهن سخنگوي فارسي‌زبان كليشه شده، دست بزنيم. بايد سراغ حربه‌اي برويم تا سرعت خواندن را افزايش دهد. افراط و تفريط در اين زمينه مشكلات آتي براي نسل بعدي ايجاد خواهد كرد، ما بايد اين اصلاحات رسم‌الخطي را به تدريج و نه با يك بخش‌نامه فوري اعمال كنيم. در نظر بگيريم كه جدانويسي واژه‌اي مثل «دانشگاه» مشكل را حل نمي‌كند و فقط نسل بعد را دچار گمراهي مي‌كند. چه بسا كه نسل بعد هم اين لفظ را به صورت «دان‌‌اش‌گاه» بنويسد! مدرس فعلي دانشگاه دهلي‌نو تصريح كرد: براي اصلاح رسم‌الخط بايد با يك منطق شسته و رفته و بدور از احساس و توسط يك برنامه‌ريزي درازمدت و منطقي به يك نتيجه مطلوب رسيد. نويسنده كتاب «زبان و انديشه» گفت: فرهنگستان زبان و ادب فارسي مي‌آيد و يك سري واژه را كه به نظر مي‌رسد نياز است معادل‌سازي مي‌كند ولي باز در اين مورد هم بايد صبر كرد و ديد كه اين معادل‌سازي‌ها در نسل‌هاي بعد چگونه خودنمايي خواهد كرد. بسياري از اين لغات هرگز در زبان جا نمي‌افتند و بعضي هم جا مي‌افتند. اما به هر حال اين يك سياست كلي است كه در تمام كشورها اعمال مي‌شود و سياست خوبي هم است. نويسنده «نگاهي تازه به معني‌شناسي» ‌در خصوص ظرفيت زبان فارسي براي پذيرش الفاظ علمي اظهار داشت: زبان علم زماني زبان عربي بود و چون اين زبان مي‌خواست در تمام حوزه‌هاي علمي كار كند خواه‌ناخواه غني مي‌شد. دوره‌اي هم زبان فرانسه زبان علم بود و اكنون هم انگليسي. زبان علم، چون زبان علم شده مزاياي آن افزايش مي‌‌يابد و دست به واژه‌سازي مي‌زند. اين مترجم ادامه داد: بايد زبان فارسي را براي علم روز تقويت كنيم. پيش از اين امر بايد از خود بپرسيم آيا زبان فارسي براي اين كه در تمام علوم كارايي داشته باشد توانايي دارد يا خير؟ براي مثال در زبان‌هاي چيني، ژاپني و زبان‌هاي اروپاي شرقي و بسياري از زبان‌هاي ديگر شاهديم كه واژه‌هايي از انگليسي وارد مي‌شوند و مردم هم از آنها استفاده مي‌كنند و اصلا هم نگران نيستند كه هويت‌شان از بين برود. وي در پايان گفت: در اين شرايط پرسرعتي كه جهان دارد ترقي علمي مي‌كند ما بيش از آن‌كه نگران زبان فارسي باشيم بايد نگران بنيه علمي‌مان باشيم. ما تئوري‌هاي علمي را وارد مي‌كنيم و نگرانيم كه واژه فارسي نداريم. دغدغه‌ ما بايد اين باشد كه به جاي وارد كردن، توليدكننده علم باشيم. انتهاي پيام/