گفتوگوي فارس با پژوهشگران موسيقي آييني
ايرانيان اولين نغمههاي موزون را براي اذان پديد آوردند
خبرگزاري فارس: هوشنگ جاويد و حاتم عسگري دو پژوهشگر موسيقي مقامي و آييني معتقدند هر چند تمام الحان ايراني قابليت اجراي اذان را دارند اما اذان گويان بايد مراقب باشند كه از هر لحني براي اين مقوله استفاده نكنند.
هوشنگ جاويد پژوهشگر موسيقي در گفتوگو با خبرنگار موسيقي فارس در خصوص ويژگيهاي اذان ايراني گفت: ايرانيها پس از اسلام اولين نغمههاي موزون را براي اذان پديد آوردند اما در هر ناحيه از كشورمان اذان گويي به يك شكل است به طوري كه ما در منطقه جنوب در حدود لرستان از منطقه ازنا حتي از بروجرد تا نزديكيهاي اهواز شاهد اذانگويي در دستگاه چهارگاه هستيم. در قسمتي در تالش و گرگان اذان در دستگاه همايون شنيده ميشود كه البته ميان پيرمردها اذاني كه در شور باشد .
جاويد با اشاره به اذانگويي در ديگر نقاط ايران ادامه داد: من در كرمانشاه و نقاطي از كردستان اذان ماهور هم شنيديم و اين مسئله بيشتر به خاطر 5 نوبتي اذان گفتن توسط عزيزان اهل سنت است چرا كه دستگاه ماهور و اذن گويي در اين دستگاه حالت برانگيزاننده و پرپاخيزي دارد.
*فارس نشينان در دستگاه شور اذان ميگويند
-----------------------------------------------------
اين پژوهشگر موسيقي با بيان اينكه موذنيني كه در دستگاه شور اذان ميگويند ،حسابشان با ديگر موذنين جداست،گفت:بيشتر مناطق فارس نشين در شور اذان ميگويند چرا كه بيشتر با اين دستگاه آشنايي داشته و بيشتر نغمات خودشان را اجرا ميكردند.
وي ادامه داد:در خرمآباد و لرستان و حتي خوزستان اذان در چهارگاه گفته ميشود چرا كه حالت برانگيزانندگي دارد و به نسبت محيط جغرافيايي زندگيشان كه بيشتر جدال با طبيعت است از چهارگاه بهتر از ديگر دستگاههاي موسيقي استفاده ميكنند.در حالي كه در مناطق شمال اذانها در همايون است چون همايون حالت پدرانهاي دارد و دستگاهش پند دهنده است.به همين خاطر نغمههايي كه براي اذان در نظر ميگرفتند بيشتر در همايون بوده چرا كه جغرافياي محيط هم از نظر آرامش فكري -روحي هم در اين نغمهها تاثيرگذار بوده است .
جاويد با بيان اينكه در تمام دستگاههاي موسيقي ميتوان اذان گفت ،اظهار داشت:متاسفانه تا كنون روي اين مسئله كار نشده و علتش هم نبود مهندسي فرهنگي و هنري در جامعه است.
وي ادامه داد:با جشنواره گذاشتن و موذنين برتر را انتخاب كردن به جايي نميرسيم. مسئله اين است كه بايد در اين خصوص سرمايهگذاري شود و يك عده علاقمند و جوان را گردهم آورد و برايشان كار كرد.
*تاثير اذان در زندگي روزمره ايرانيها
-------------------------------------------
هوشنگ جاويد پژوهشگر موسيقي با بيان اينكه در گذشته ايرانيها از اذان استفادههاي فراوان ميكردند ،اظهار داشت:امروزه ما ايرانيها از اذان تنها به عنوان اعلام وقت مذهبي استفاده ميكنيم در حالي كه اين مسئله در زندگي مردم گذشته كاربرد و تاثير فراوان داشته به طوري كه در زمان گذشته ما اذان خبري براي خبر دادن برخي وقايع داشتيم در واقع در بعضي نقاط وقتي زلزله يا سيلي مي آمده و يا حادثهاي در حال روي دادن بوده ،اذان ميگفتند.
وي با اشاره به اذان بيوقت بيان داشت:در برخي از نقاط ايران براي اعلام خبر ناگوار موذنين و حتي خود مردم اذان بيوقت ميگفتند. براي ولادت بچههايي كه سخت به دنيا ميآمدند نيز اذان ميگفتند و اين مسئله براي اين بود كه خداوند صدايشان را بشنوند چرا كه در آن خطه ولادتي در راه بود.
جاويد با بيان اينكه اذان بيوقت را براي وقايع ناگوار ميگفتند،ادامه داد:در زمان گذشته اذان را حتي براي مددخواهي و كمك گرفتن هم ميگفتند.البته اين رويكرد بعد از اسلام زياد بوده و هر كس جايي به مشكل برميخورد و يا خطري او را تهديد ميكرد شروع به اذان گفتن ميكرد تا كسي به كمكش بيايد.
وي در خصوص اينكه شكل اذانها در گذشته متفاوت بوده،افزود:در برخي نقاط ايران اذان را نيمه كاره ميگفتند به دليل اينكه مردم بدانند حادثي در حال اتفاق است و با 4 تكبير الله اكبر همه به خيابانها ميريختند.
* غلبه الحان عربي در اذانهاي ايراني
-------------------------------------------------------
اين پژوهشگر موسيقي گفت:من در ايران در تمام نغمهها اذان شنيدهام اما متاسفانه در حال حاضر الحان عربي دارد جايگزين اذان هاي ما ميشود كه در اين زمينه رسانه ملي در ترويج اين مسئله تاثيرگذار بوده است.
وي در خصوص جايگاه اذان ايراني در كشورهاي عربي تصريح كرد:از آنجايي كه كشورهاي عربي در زمينه اذان گويي خودستايي دارند به اذانهاي ايراني كمتر توجه ميكنند.
جاويد در خاتمه با اشاره به نغمات برتر اذان در صداي موذنين گفت:اذان صبحدل و و موذنزاده يكي از زيباترين اذانهاي ايراني با نغمههاي ايراني است.
*اذان ايراني با ديگر اذانها متفاوت است
------------------------------------------------
حاتم عسگري رديف دان موسيقي دستگاهي در گفتوگو با خبرنگار موسيقي فارس گفت:اذان به نوعي حركت كردن به سمت پروردگار است و از آنجايي كه در كشور ما موسيقي حال و هواي عرفاني دارد اذانش نيز با ديگر كشورها متفاوت است.
وي افزود:در بين اذانگويان ما چند نفري بودند كه از موسيقي اصيل ايراني در نوع اذانگوييشان بهره گرفتهاند. در حال حاضر نيز ما اگر بدانيم كه در چه دستگاهي بهتر ميتوان اذان گفت ،ميتوانيم اذانهاي خوبي را كه هشدار دهنده نيز هستند را خلق كنيم.
وي با بيان اينكه ما تا به امروز اذاني بهتر از اذان موذن زاده نداشتيم ،بيان داشت:من خود چند اذان گفتم اما وصيت كردم تا وقتي زندهام آن را پخش نكنند.
*آهنگهاي مخصوصي در رديف براي اذان وجود دارد
------------------------------------------------------------
اين رديفدان با بيان اينكه در رديف آهنگهاي مخصوصي براي اذان وجود دارد،گفت:اگر اذان گو از اين آهنگها براي اذان بتواند انتخاب كند ،اذاني خلق ميكند كه بسيار تاثيرگذار است.البته همه دستگاهها اين ظرفيت را دارند كه در آنها اذان گفته شود.
*اذان در شور و دشتي بسيار دلنشين است
----------------------------------------------------
وي با اشاره به اذانگويي در دستگاههاي موسيقي افزود:در گوشهها و قسمتهايي از ماهور ميتوان اذان گفت اما به عقيده من در اين دستگاه آن طور كه بايد و شايد نميشود اذان گفت اما در شور، دشتي و همايون اذان گويي بسيار خوب و دلنشين است.
عسگري ادامه داد: از انجايي كه اذان انسان را به پروردگار ميرساند اذان گويان بايد مراقب باشند كه از هر آهنگي براي اين مقوله استفاده نكنند.
*پيوند موسيقي ايراني با آيينهاي مذهبي ضعيف نشده است
-------------------------------------------------------------------------
حاتم عسگري در خصوص كمرنگ شدن پيوند موسيقي ايراني با آيينهاي مذهبي گفت: به نظر من اين مسئله ضعيف نشده بلكه كساني كه هم اكنون كار مذهبي انجام ميدهند موسيقي را نميشناسد در حالي كه اين افراد بايد لحنهايي كه مربوط به مذهب است را بشناسند و از هر آهنگي براي مناسبتهاي مذهبي استفاده نكنند.
وي افزود:در گذشته به هر كسي اجازه اجراي موسيقي مذهبي نميدانند.بلكه افرادي بودند كه با شناخت از موسيقي ،كار مذهبي ميكردند.
اين رديفدان ادامه داد:در كار موسيقي مذهبي سه مورد را بايد رعايت كرد اول اينكه بايد آهنگ، رديفها و گوشهها را بشناسند، دوم شعر را خوب بدانند و در نهايت صداي خوب داشته باشند كه متأسفانه هيچ كدام از اين موارد رعايت نميشود و همين مسئله باعث شده موسيقي مذهبي ما رو به ضعف كشيده شود.
عسگري در خاتمه خاطر نشان كرد:زيباترين موسيقي ايراني بعد از اسلام موسيقي تعذيه و مدح و مدح خواني بوده است .ما خوانندگان موسيقي مذهبي بزرگي داشتيم كه همه موسيقي دان بودند اما امروزه چيز ديگري ميبينيم.
انتهاي پيام/
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری فارس در وب سایت منتشر خواهد
شد
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
لطفا پیام خود را وارد نمایید.
پیام شما با موفقیت ثبت گردید.
لطفا کد اعتبارسنجی را صحیح وارد نمایید.
مشکلی پیش آمده است. لطفا دوباره تلاش نمایید.
پر بازدید ها
پر بحث ترین ها
بیشترین اشتراک
تازه های کتاب