80 درصد فاضلاب‌ها بدون تصفیه وارد محیط زیست می‌شود

به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز به نقل از روابط عمومی دانشگاه تبریز، محمدرضا نیشابوری که در دوازدهمین کنگره علوم خاک ایران در دانشگاه تبریز سخن می­گفت، با اشاره به اهمیت خاک به عنوان نعمت بزرگ خداوند که متعلق به تمام نسل‌های بشر است، اظهار کرد: خاک عملاً یک منبع تجدیدناپذیر است زیرا برای تشکیل آن با عمق 25 سانتیمتر بیش از 2500 سال زمان لازم است و باید در نظر داشت با هیچ‌کدام از سرمایه‌هایی مثل نفت، گاز و معدن قابل مقایسه نیست.
استاد دانشگاه تبریز با اشاره به هدررفت خاک اراضی کشور گفت: طی دهه 80 سالانه به مقدار 15 تا 20 تن در هکتار و معادل 3 میلیارد تن در سال از خاک اراضی کشور دچار فرسایش و هدررفت شده است.
‌وی‌ ابعاد مختلف خسارت ناشی از فرسایش خاک را ذکر کرد و تصریح کرد: این موضوع به شکل­های متعددی مانند انباشت رسوبات در پشت سدها، مرمت صدمات حاصل از سیلاب­ها، بیکاری و مهاجرت و کاهش توان تولید اراضی فرسایش یافته دیده شده که رقمی در حدود 3 هزار و 500 میلیارد ریال در سال تخمین زده می­شود که البته این رقم خسارت­های ناشی از آلودگی منابع خاک و آب را در برنمی‌گیرد.‌
نیشابوری با بیان اینکه 80 درصد فاضلاب­های خانگی و صنعتی بدون تصفیه و به صورت خام وارد محیط زیست شده و از بین بیش از 300 شهرک صنعتی در کشور تنها 45 درصد دارای سامانه تصفیه فاضلاب هستند، گفت: تغییر بی­رویه کاربری اراضی مستعد کشاورزی ناشی از توسعه شهرها و کلانشهرها صورت دیگری از انهدام خاک­های زراعی بوده است به طوری که مطالعات انجام یافته نشان می­دهد که از سال 1334 تا سال 1380 یعنی در طول 46 سال تنها در محدوده هفت کلانشهر، تهران، کرج، تبریز، شیراز، اصفهان، مشهد و اهواز در حدود 136هزار هکتار از اراضی قابل کشت حومه این شهرها از بین رفته و تبدیل به اراضی مسکونی شده است. 
وی وضعیت خاک کشورمان را برای هر دلسوزی متاثرکننده عنوان کرد و افزود: بحث فرسایش خاک حداقل از 40 سال پیش در کشور مطرح بوده و برای جلوگیری از آن یا کاهش آن نیز تأکید شده است. 
نیشابوری فشار سنگین بر خاک و اراضی کشورمان برای افزایش تولید غذا و دیگر مایحتاج جامعه برای مواجهه با رشد سریع جمعیت به خصوص از سال 1350 به بعد، افزایش نرخ رشد جمعیت، ارتقا نیافتن دانش و فن بهره­برداری صحیح و عالمانه از منابع خاک و اراضی در تولید محصول، هماهنگ با افزایش تقاضای تولید و تأکید بر رسیدن خودکفایی در تولید محصولات استراتژیک مانند گندم بدون فراهم آوردن ملزومات برای رسیدن به این هدف بزرگ و ملی، شناخته نشدن اهمیت و ارزش خاک در سطح جامعه کشور و نبودن اعتقاد و باور عمومی برای حفاظت از خاک از جمله دلایل بروز این مسئله عنوان کرد.
وی گفت: نبودن نهاد یا تشکیلات اجرایی توانمند، مدبر و تصمیم گیرنده برای مدیریت بهره­برداری صحیح، عالمانه و با نگرش فراگیر به منابع خاک کشور، نبودن قوانین و مقررات روشن و قوی به عنوان نرم­افزاری برای امر خطیر مدیریت خاک کشور در مقیاس­های ریز و کلان و عدم سرمایه‌گذاری و اختصاص منابع مالی به موقع و کافی برای انجام برنامه­ها و اقدامات زیربنایی در امر شناسایی ظرفیت و محدودیت­های منابع خاک کشور از دیگر عوامل فرسایش و تخریب خاک به شمار می­رود.
رئیس انجمن علوم خاک ایران، ایجاد یک عزم راسخ برای نجات خاک و برنامه­ریزی دقیق با مشارکت فعال و همکاری اساتید، محققان و کارشناسان علوم خاک و علوم مرتبط با آن در بخش­های آموزش، تحقیقات و به خصوص در بخش اجرایی کشور را از جمله راه­های برون­رفت از وضعیت نابسامان خاک کشور عنوان کرد.
وی تصریح کرد: هم اکنون قانون جامع خاک به عنوان یک لایحه و به عنوان یکی از ابزار جامع مدیریت آینده خاک کشور که تدوین و ارائه آن به مجلس محترم شورای اسلامی یکی از مصادیق همکاری و همفکری جمع دلسوزان خانواده علوم خاک در دهه اخیر بوده است، در کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس مطرح است که امیدواریم نمایندگان مجلس شورای اسلامی با توجه به ارزش و اهمیت خاک، چالش­ها و تهدیدهای بزرگی که خاک کشور با آن مواجه است به مسائل و مشکلات آن به خصوص تغییر کاربری­های بی‌رویه، تخریب و آلودگی خاک حساس باشند و آنها را خوب رصد کنند و بر اجرای کامل قوانین مربوطه نظارت داشته باشند و به خصوص در این برهه زمانی حساس در تصویب لایحه جامع خاک از هیچ کمک و تلاشی فروگذاری نکنند.
نیشابوری، با قدردانی از معاونت آب و خاک و صنایع وزارت جهاد کشاورزی در زمینه همکاری با انجمن علوم خاک ایران  در مسائل این حوزه که اخیراً در چارچوب یک تفاهمنامه پنج ماده­ای صورت رسمی و فعال پیدا کرده است، اظهار کرد: البته این تلاش­ها کافی نیست و در این راستا اجرایی شدن مفاد کامل بند پنج قطعنامه ششمین همایش علوم خاک در زمینه تشکیل گروهی از نمایندگان سازمان­های اجرایی دست‌اندرکار کشور با همکاری انجمن علوم خاک ایران و با بهره­گیری از نخبگان و صاحبنظران خاک کشور توسط دفتر آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی در خصوص پیگیری مهم‌ترین مباحث و مسائل مطرح شده در این همایش می­تواند کمک موثری در این زمینه کند.
رئیس انجمن علوم خاک ایران همچنین به منظور ارتقای مهارت علمی و عملی فارغ­التحصیلان این علم در عرصه­های بهره‌برداری و مدیریتی خواستار توجه به گرایش­های مختلف علوم خاک به صورت یک  مجموعه­ مرتبط با هدف کاربردی­تر شدن این رشته شد.
دوازدهمین کنگره علوم خاک ایران با شرکت بیش از یک‌هزار و300 تن از محققان، اعضای هیئت علمی و دانشجویان سراسر کشور به مدت سه روز هم اکنون در دانشگاه تبریز در حال برگزاری است.
انتهای پیام/م30