پسماند روستایی تهدید سیمای جنگلی فری‌رود ـ زیلکی‌رود

به گزارش خبرگزاری فارس از رشت، جنگل‌های هیرکانی در شمال ایران در طول ساحل جنوبی دریای خزر و نیمه شمالی رشته کوه‌های البرز واقع شده است.

جنگل‌های هیرکانی کهنسال و پهن برگ شامل اراضی پست و کوهستانی یک‌ میلیون و 94 هزار هکتار مساحت دارد و جوامع بی‌همتا و متنوع از گونه‌های گیاهی بومی و در معرض تهدید را در خود جا داده است.

جنگل‌های خزری مأمن گونه‌‌های ارزشمند جانوری از پرندگان و پستانداران با ارزش محسوب می‌شود و در دهه‌های اخیر توسعه سریع عمران و تهدیدهای چرای بی‌رویه، برداشت غیرقانونی از منابع جنگلی، ساخت و ساز، تصرف غیرقانونی زمین‌ها، توسعه ناپایدار گردشگری، توسعه بی‌رویه کشاورزی و ... فشار بسیاری بر این اکوسیستم ارزشمند وارد کرده است.

جنگل‌های هیرکانی با داشتن تنوع زیستی با اهمیت و چشم‌اندازهای ارزشمند، خدمات چندمنظوره محیط‌زیستی، اجتماعی و اقتصادی حفظ ذخایر آبی و تنظیم آن، تعدیل اقلیم، ترسیب کربن، امکان گردشگری و تفرج و همچنین محصولات صنعتی و غیر صنعتی را فراهم کرده و تاکنون ارزش واقعی این خدمات در برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و محلی و همچنین طرح‌های جنگل‌داری احصاء و لحاظ نشده است.

*پسماند روستایی تهدید سیمای جنگلی فری‌رود ـ زیلکی‌رود

مدیرکل منابع طبیعی، مراتع و آبخیزداری گیلان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به سیمای جنگلی فری‌رود ـ زیلکی‌رود در جنگل‌های هیرکانی اظهار کرد: مساحت حوزه مذکور 30 هزار و 311 هکتار است.

داوود زارع 92 درصد از حوزه فری‌رود ـ زیلکی‌رود را دارای چشم‌انداز جنگلی عنوان کرد و افزود: دیگر مناطق مذکور دارای چشم‌اندازی مرتعی و کشاورزی است.

وی موقعیت جغرافیایی فری‌رود ـ زیلکی‌رود را در شهرستان‌های رودبار و سیاهکل در جنوب گیلان دانست و بیان کرد: ارتفاع حوزه مذکور در پایین‌ترین حد ارتفاعی 150 متر و در بالاترین نقطه ارتفاعی 2 هزار و 200 متر از سطح آب‌های آزاد است.

مدیرکل منابع طبیعی، مراتع و آبخیزداری گیلان با بیان اینکه میزان متوسط بارندگی حوزه فری‌رود ـ زیلکی‌رود سالانه یک‌هزار و 267 سانتی‌متر است، تصریح کرد: متوسط دمای سالانه منطقه مذکور به 15 درجه سانتی‌گراد می‌رسد.

زارع حوزه جنگلی فری‌رود ـ زیلکی‌رود را در اقلیم حوزه سرد و مرطوب خواند و یادآور شد: گونه‌های مهم جانوری منطقه خرس قهوه‌ای، پلنگ، شنگ، مرال و شوکا است ضمن اینکه شمشاد، سرخدار، انجیلی، گیلاس وحشی، بارانک و ملج از گونه‌های گیاهی منطقه محسوب می‌شود.

وی با اشاره به اینکه یک‌هزار و 324 نفر جمعیت در قالب 384 خانوار و 20 روستای دائمی و موقت در حوزه فری‌رود ـ زیلکی‌رود زندگی می‌کنند، خاطرنشان کرد: تولید چوب در اراضی کشاورزی، برنج‌کاری، دامداری، باغداری و کشاورزی ارگانیک از منابع مهم درآمد مردم محلی است

مدیرکل منابع طبیعی، مراتع و آبخیزداری گیلان فعالیت‌های مبتنی بر تولید کشاورزی، منابع جانبی چوب و آبزی‌پروری، پرورش زنبور عسل، گردشگری و همچنین فعالیت‌های مبتنی بر جنگل‌داری پایدار را از گزینه‌های توسعه معیشت پایدار جایگزین برای مردم منطقه عنوان کرد.

وی با بیان اینکه 40 هزار و 538 واحد دامی در حوزه فری‌رود ـ زیلکی‌رود وجود دارد، اظهار کرد: برنج، سیب، گردو و صنوبر، اقاقیا و آبزیان از محصولات باغی و زراعی منطقه مذکور است.

زارع جوراب‌بافی و دیگر منسوجاتی که با استفاده از پشم گوسفندی و موی بز بافته می‌شود را از صنایع‌دستی حوزه فری‌رود ـ زیلکی‌رود برشمرد و افزود: سد شهربیجار جاذبه گردشگری حوزه مذکور است.

مدیرکل منابع طبیعی، مراتع و آبخیزداری گیلان احداث جنگل و توسعه فعالیت‌های عمرانی در جنگل را از تهدیدهای حوزه فری‌رود ـ زیلکی‌رود خواند و بیان کرد: شاخه‌زنی، کت‌زنی و برداشت چوب برای مصارف روستایی از جمله تهدیدهای جنگلی است.

وی پسماند روستایی، چرای بی‌رویه دام و حضور دام در جنگل را از دیگر تهدیدها در حوزه جنگلی فری‌رود ـ زیلکی‌رود دانست و تصریح کرد: شکار غیرمجاز پرنده و پستانداران از تهدیدهای تنوع زیستی حوزه مذکور محسوب می‌شود ضمن اینکه حریق در جنگل، تبعات ناشی از احداث سد و آفت از دیگر تهدید‌های حوزه جنگلی فری‌رود ـ زیلکی‌رود است.

*مدیریت مشارکتی نقشه راه احیای جنگل‌های هیرکانی

مدیر پروژه چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس به ضرورت ارائه الگویی جدید در زمینه مدیریت مشارکتی و چندمنظوره جنگل منطبق بر مفهوم رهیافت زیست‌ بومی اشاره کرد و گفت: دولت جمهوری اسلامی ایران و برنامه توسعه ملل متحد و حمایت تسهیلات محیط‌زیست جهانی با اجرای پروژه مشترک پنج ساله چارچوب‌های مدیریت مشارکتی و چندمنظوره در سیمای جنگلی هیرکانی را با هدف حفظ تنوع زیستی ایجاد می‌کند.

داریوش بیات، پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی را در مساحت 120 هزار هکتار در قالب چهار حوزه پایلوت در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان عنوان کرد و افزود: 30 هزار هکتار به اجرای طرح‌های جنگل‌داری جامعه‌محور اختصاص پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه سند پروژه مذکور در 15 اردیبهشت ماه سال 92 به امضای مشترک نمایندگان دولت جمهوری اسلامی ایران و سازمان ملل متحد رسیده است، تصریح کرد: تاریخ مذکور مبدأ رسمی آغاز فعالیت‌های پروژه محسوب می‌شود.

بیات حفظ تنوع زیستی، یکپارچگی اکوسیستم و پایداری خدمات اکوسیستمی در سیمای جنگل‌های هیرکانی را از اهداف اصلی پروژه مذکور خواند و بیان کرد: تغییر مدیریت وابسته به چوب با مدیریت چندمنظوره جنگل از دیگر اهداف پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی است.

مدیر پروژه چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی توانمندسازی چارچوب مقرراتی و سیاست‌گذاری برای مدیریت چندمنظوره را از دستاوردهای مورد انتظار این پروژه عنوان کرد و گفت: ایجاد محیط توانمندساز ملی ـ منطقه‌ای نخستین دستاورد مورد انتظار از اجرای پروژه مذکور پس از استقرار نظام جدید مدیریت در جنگل‌های هیرکانی است.

وی دستاورد توانمندسازی چارچوب مقرراتی و سیاست‌گذاری برای مدیریت چندمنظوره جنگل را شامل بررسی و بازبینی چارچوب‌های سیاست‌گذاری و قوانین و همچنین ایجاد و توانمندسازی سازوکارهای هماهنگی بین‌بخشی دانست و خاطرنشان کرد: احصاء و لحاظ کردن ارزش‌های خدمات اکوسیستمی جنگل‌های هیرکانی با این دستاوردها تحقق پیدا می‌کند.

بیات بر ارتقای ظرفیت سازمانی و کارکنان برای اجرای رویکرد جدید مدیریت چندمنظوره جنگل تاکید کرد و یادآور شد: تقویت ساختارهای سازمانی برای اجرای مدیریت چندمنظوره در جنگل‌های هیرکانی دومین دستاورد مورد انتظار از اجرای پروژه مذکور است.

مدیر پروژه چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی، ظرفیت‌های سازمانی و تخصصی دستگاه‌های دولتی مرتبط با موضوع مدیریت مشارکتی و چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی را حائز اهمیت خواند و اظهار کرد: ارزیابی و برنامه‌های ظرفیت‌سازی برای ارتقای توان لازم به منظور اجرای الگوی جدید مدیریت جنگل تدوین و اجرایی می‌شود.

وی بر بازبینی طرح‌های کنونی مدیریت جنگل تاکید کرد و افزود: تدوین و اجرای برنامه‌های مدیریت تلفیقی در حوزه‌های جنگلی، تهیه دستورالعمل‌های بخشی برای همسوسازی مدیریت بخش‌های مختلف با اهداف مدیریت تنوع زیستی و ارائه تجربه‌های موفق در زمینه مدیریت مشارکتی و چندمنظوره جنگل از دیگر فعالیت‌های مربوط به دستاورد مذکور است.

بیات خواستار مدیریت جامع و چندمنظوره جنگل با رویکرد جنگل‌داری جامعه‌محور شد و بیان کرد: جلب مشارکت مردمی و اجرای جنگل‌داری جامعه‌محور سومین دستاورد مورد انتظار از اجرای پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی است.

مدیر پروژه چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی با اشاره به چهار سیمای جنگلی منتخب برای اجرای این پروژه اشاره کرد و گفت: فری‌رود ـ زیلکی‌رود در حوزه جنگلی 22 و 23 در استان گیلان برای اجرای پروژه مذکور در نظر گرفته شده است.

وی دوهزار ـ سه‌هزار و بلیران در استان مازندران را دومین و سومین منطقه برای اجرای مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی خواند و تصریح کرد: چهل‌چای در استان گلستان چهارمین حوزه اجرای پروژه مذکور است.

انتهای پیام/84001/ح30/ظ1004