چکیده
میانگین نرخ تورم اقتصاد ایران طی دورۀ 1358-1389 برابر 18/77 درصد بوده است. به عقیدۀ بسیاری از اقتصاددانان کسری بودجۀ دولت یکی از دلایل این تورم مزمن و نسبتاً بالا بوده است. ازاین‌رو در این مقاله، ارتباط کسری بودجه و تورم بررسی می‌شود. پویاییهای بخش پولی اقتصاد ایران با سه رابطۀ همگرایی بلندمدتِ برابری بازار پول، برابری قدرت خرید و برابری تورم فیشر در چارچوب مدل SVARX بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که در بلندمدت، کسری بودجۀ عملیاتی از طریق دو کانال ترازهای حقیقی پول و سرکوب نرخ بهره، موجب افزایش قیمتها شده و به این ترتیب ماهیت پولی تورم تأیید می شود. البته تورم اغلب از بودجۀ دولت سرچشمه می گیرد که از طریق کانالهای پولی موجب تورم می‌شود، و این تورم خود بر ترازهای حقیقی پول و نرخهای بهره تأثیر می گذارد. به‌علاوه، مشخص می‌شود که تورم عامل استمرار کسری بودجۀ عملیاتی دولت نیست؛ بلکه تداوم این کسری به مازاد تراز سرمایه و توان سرکوب دائمی نرخ بهره بستگی دارد. در کوتاه مدت، افزایش کسری بودجۀ عملیاتی و کاهش مازاد تراز سرمایه هر دو موجب افزایش کسری بودجه می شوند، اما آثار تورمی متفاوتی دارند. کاهش مازاد تراز سرمایه افزایش موقتی تورم را به‌همراه دارد، درحالی‌که افزایش کسری بودجۀ عملیاتی موجب افزایش نسبتاً پایدار تورم، قیمت نسبی و نرخ ارز می شود.
نویسندگان:
مهدی حاج امینی: دکتری اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد
محمدعلی فلاحی: استاد گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد
محمدطاهر احمدی شادمهری: دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد
علی اکبر ناجی میدانی: استادیار گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد
فصلنامه تحقیقات اقتصادی - دوره 51، شماره 1، بهار 1395.
برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید. 
