بررسى برهان صدیقین صدرالمتألهین

چکیده

معیار برهان صدیقین از نگاه صدرالمتألهین این است که از اصل وجود آغاز شود. چیزى غیر از واجب تعالى اصل وجود نیست. بنابراین در این برهان استدلال از ذات به ذات صورت مى گیرد. گرچه ظاهر این تعبیر مصادره به مطلوب است، در واقع چنین نیست؛ زیرا پس از نظر به اصل وجود مى فهمیم که اصل وجود با واجب یکى است و استدلال از ذات به ذات صورت گرفته است؛ نه اینکه از قبل، وجود واجب مفروض باشد تا مستلزم تناقض و مصادره گردد. این استدلال، برهان «لمّ» نیست، چون واجب علت و سببى ندارد تا مشمول ملاک این گونه براهین شود. این در صورتى است که معیار «لمّیت» را علیت خارجى بدانیم. ازاین رو مى توان آن را برهان شبه «لمّ» دانست؛ از این جهت که افاده یقین مى کند. همچنین مى توان از راه تعمیم برهان «لمّى» به علیت هاى تحلیلى، این برهان را نیز «لمّى» دانست و ازآنجاکه علیت تحلیلى نیز علیت حقیقى است، «لمّ» بودن آن نیز حقیقى خواهد بود.

کلیدواژه ها: برهان صدیقین، اثبات واجب الوجود، اصل وجود، حقیقت وجود، استدلال از ذات به ذات.

نویسنده:

احمد محمدى پیرو / دکترى حکمت متعالیه مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره             

فصلنامه معرفت فلسفی - سال سیزدهم، شماره 4 (پیاپی 52)، تابستان 1395.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.