تفکر معنوی و نسبت آن با تکنولوژی در اندیشه هایدگر

چکیده

با رشد نفوذ تکنولوژی و ظهور ﺗﺄثیرهای آن در زندگی انسانی، بررسی نسبت تکنولوژی با معنویت اهمیت پیدا کرده است. هایدگر شاید مهم‌ترین فیلسوفی است که به بررسی این نسبت البته با تصور وجودی از تکنولوژی و نگاه ویژه‌اش به معنویت اقدام کرده است. در نظر او تفکر معنوی چیزی در مقابل تفکر حسابگرانه و در چارچوب تلقی وجودشناسانه بوده که در تفکر شعری به معنای خاص مدنظر هایدگر ظهور می‌یابد. این نوع تفکر، ما را به نوعی وارستگی در مواجهه با تکنولوژی دعوت می کند تا با تکنولوژی رفتاری فعالانه و نه منفعل داشته باشیم و اجازه بدهیم که تکنولوژی در زندگی ما حضور بیابد اما ما را به سلطه خود در نیاورد که البته این نگاه متفاوت از مدیریت تبعات ناگوار تکنولوژی مثلاً در زمینه‌های زیست محیطی است که امروزه در غرب رایج شده است. در نهایت می‌توان گفت که به اعتقاد هایدگر اگرچه تکنولوژی و تفکر تکنولوژیک با تفکر معنوی در تضاد است اما برای ما مقدور است که در مقابل آن سلوکی معنوی به معنای پرسش دائمی از ذات تکنولوژی داشته باشیم. در نقدها و تحلیل‌هایی که ما امروزه از معنویت با تکیه بر دیدگاه هایدگر ارائه می‌کنیم، باید این معنا از معنویت درنظر گرفته شود تا موجبات خلط تفسیرهای دینی از معنویت با تفکر معنوی مدنظر هایدگر فراهم نگردد

کلیدواژه ها: هایدگر؛ تکنولوژی؛ تفکر معنوی؛ نسبت تکنولوژی و تفکر معنوی؛ وارستگی

نویسنده:

سید محمد مهدی موسوی مهر: عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما

مجله مطالعات تحول در علوم انسانی - دوره 3، شماره 5، زمستان 1394.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.