اثر عدم تخصیص یارانه‌ی نقدی به دهک‌های پردرآمد: مدل‌سازی رفاه اجتماعی در الگوی داده ستانده

چکیده

هدف این تحقیق، تحلیل آثار رفاهی و توزیعی ناشی از عدم پرداخت یارانه‌ی نقدی انرژی به دهک‌های پردرآمد در ایران است. در این پژوهش الگوی داده ستانده قیمتی انرژی با رویکرد برنامه‌ریزی غیرخطی معرفی شده است. الگوی تحقیق بر پایه‌ی ماتریس داده‌های خرد سال 1383 کالیبره شده است که دارای 56 طبقه‌ی کالاها و خدمات، 10 طبقه خانوار روستایی و 10 طبقه خانوار شهری است. در الگوی محاسباتی تحقیق، توابع رفاه اجتماعی رالزی، بنتامی و کاب- داگلاس معرفی شده، شاخص تغییر قیمت انرژی براساس سال پایه تعدیل شده و در نهایت سناریوهای افزایش قیمت انرژی و پرداخت یارانه‌ی نقدی تحلیل شده است. برای اطمینان از سازگاری نتایج، مقادیر پولی بر اساس بُعد خانوار هر دهک تعدیل شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که در سناریوی پرداخت یارانه‌ی نقدی به همه‌ی مردم، شاخص رفاه رالزی 47% و شاخص رفاه بنتامی 6/3% افرایش خواهد یافت و سایر شاخص‌های برابری نیز بهبود خواهند یافت، اما در سناریوی حذف سه دهک ثروتمند از دریافت یارانه‌ی نقدی و افزایش یارانه‌ی نقدی هفت دهک، شاخص رفاه رالزی 73% و رفاه بنتامی 9/1% افزایش خواهند یافت. هر چند این سناریو مطابق رویکردهای عدالت گرایی است، منجر به کاهش رفاه سه دهک ثروتمند شده و قدرت خرید آنها را بین 13% تا 16% کاهش خواهد داد.

کلیدواژه ها: یارانه‌ی نقدی؛ رفاه اجتماعی؛ توزیع درآمد؛ داده ستانده‌ی قیمتی؛ برنامه‌ریزی

نویسندگان:

ایمان حقیقی: پژوهشگر مرکز مطالعات تجارت جهانی، دانشگاه پردو، آمریکا

زهرا شاهی: دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مالی، دانشگاه الزهرا، تهران

 مهدی اسماعیلی: دانش‌آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه آزاد علوم تحقیقات

فصلنامه تحقیقات اقتصادی - دوره 52، شماره 3 - شماره پیاپی 120، پاییز 1396.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.