هزینه خروج از برجام برای ترامپ سنگین خواهد بود

به گزارش گروه دیگر رسانه‌های مجله فارس پلاس، 22 اردیبهشت ماه آینده زمانی است که طبق برجام ، رئیس جمهور آمریکا موظف است توقف تحریم های کنگره آمریکا علیه ایران را تمدید کند. تاریخی که همچون یک سال و نیم گذشته با فضا سازی های ترامپ به عنوان نقاط عطفی مطرح شده که شاید آمریکا از برجام خارج بشود یا نشود و بر این اساس عملا برجام با چالش های زیادی در اجرا روبه رو بوده است. در فاصله سه هفته ای تا این تاریخ پای سخنان یکی از دیپلمات های قدیمی کشور و یکی از اعضای اصلی تیم مذاکره کننده توافق هسته ای نشستیم که از مذاکرات آتش بس میان ایران و عراق در سال 67 تا برجام همواره پای ثابت مذاکرات مهم دیپلماتیک بوده است . دکتر مجید تخت روانچی این روزها پاستور نشین شده و با سمت معاون سیاسی رئیس دفتر رئیس جمهور نقش مهمی در شکل دهی به نظرات و سیاست های رئیس جمهور دارد. با این حال سوالات ما بیشتر حول برجام و مواضع آمریکا و احتمالات پیش روی این توافق بود جایی که تاکید می کند « اگر ترامپ می خواهد از برجام خارج شود باید هزینه اش را بدهد و هزینه اش هم سنگین خواهد بود.». مشروح گفت وگوی خراسان را با مجیدتخت روانچی می خوانید.

 
* آقای دکتر روانچی، به نظر می رسد این روزها حال برجام خیلی خوب نیست و رفتار آمریکایی ها به ویژه بعد از روی کار آمدن ترامپ باعث شده تا اجرای این توافق تاریخی در هاله ای از ابهام فرو رود و حداقل برای ما آثار مخربی داشته است. با توجه به این که حدود 20روز تا زمانی که قراراست ترامپ تصمیم خودش را درباره تمدید توقف اجرای تحریم های کنگره اعلام کند باقی مانده، پیش بینی شما از اقدام آینده آمریکا چیست؟
برجام یک توافق دوجانبه بین ایران و آمریکا نیست که یک طرف بتواند روی کل توافق اثر بگذارد. یک توافق چند جانبه و حاصل یک مذاکره سخت و فشرده است که شورای امنیت هم آن را تایید کرده است. این باید برای همه روشن باشد که این توافق با یک توافق دوجانبه متفاوت است. آقای ترامپ قبل از این که به کاخ سفید بیاید صحبت های مختلفی درباره برجام داشت و گفت این بدترین توافق بوده و من این را قبول نمی کنم و به ضرر آمریکاست ؛ وقتی هم وارد کاخ سفید شد تقریبا این مواضع تداوم داشت. الان حدود یک سال و چهارماه می گذرد و با تمام لفاظی های ترامپ، آمریکا هنوز نتوانسته از برجام خارج شود. ترامپ در ماه اکتبر گذشته (مهر 96) گفت این بار آخر است که توقف اجرای تحریم ها را تمدید می کنم، در ماه ژانویه به نوع دیگری آن را تکرار کرد و حالا رسیدیم به ماه می که ببینیم چه تصمیمی می گیرد. اما این که تصمیمش چه خواهد بود واقعا هنوز قابل پیش بینی قطعی نیست چون خود کشورهای نزدیک به آمریکا، هم به صورت علنی و در مذاکرات با ما گفته اند که ترامپ آدم غیرقابل پیش بینی است و نمی توان به طور قطع گفت که به چه سمت و سویی می رود. بنابراین پاسخ صریح به سوال شما این است که قابل تشخیص نیست. اما آن چه مشخص بوده و من تاکید می کنم این است که ما خودمان را برای هر حالتی آماده کرده ایم. قبل از این که آقای ترامپ بیاید و زمانی که مبارزات انتخاباتی داشت و حرف هایی می زد ما امکان می دادیم که اگر وی بیاید چه خواهد شد و خودمان را آماده کرده بودیم و سناریوهای مختلف را در نظر داشتیم که اگر بخواهد در برجام بماند و به بدعهدی ها ادامه دهد چه خواهیم کرد. می دانستیم هم در حوزه سیاست داخلی چه باید بکنیم و هم در حوزه سیاست خارجی برنامه چیست. اگر از برجام خارج شود چه کنیم یا اگر به بقیه فشار بیاورد چه باید بکنیم؟ بنابراین خودمان را برای سناریوهای مختلف آماده کردیم. آمریکایی ها اگر بخواهند تصمیم غلطی بگیرند علاوه براین که ما خودمان را آماده کردیم برای حالت های مختلف، از تصمیمشان پشیمان هم خواهند شد، پشیمانی از این نظر خواهد بود که بیشتر خودشان را در عرصه بین المللی منزوی می بینند و از عکس العمل ما هم پشیمان خواهند شد.
* می خواهیم صریح تر صحبت کنیم. یکی از مقامات آمریکایی گفته که ممکن است آمریکا از برجام خارج نشود اما توقف اجرای تحریم ها را هم تمدید نکند. شما بفرمایید اصولا تمدید نشدن توقف تحریم ها توسط رئیس جمهور آمریکا نشانه ای برای نقض فاحش برجام است و جمهوری اسلامی این کار را خروج آمریکا از برجام می داند؟
قطعا تمدید نشدن توقف تحریم ها نقض فاحش برجام بوده و این موضع بقیه اعضای 1+5 نیز هست. آمریکایی ها هر دفعه یک حرفی می زنند و این دفعه هم مثلا حرف جدیدی زده اند اما مطمئنا یک مورد واضح از نقض برجام است.
* معنی آن می تواند خروج از برجام هم باشد؟
در برجام عنوان خروج نداریم و اجرا نشدن فاحش برجام را داریم ولی چیزی که مهم است این که هم با متن و هم با روح برجام مخالفت دارد و اصلا فلسفه وجودی برجام زیر سوال می رود. فلسفه وجودی یعنی در یک طرف ما تعهدات خود را انجام دهیم و در طرف مقابل تحریم ها لغو شوند یا اجرا نشوند حالا اگر یک طرف بخشی از معادله را بر هم بزند یعنی کل معادله برهم خورده است و این نقض فاحش به حساب می آید.
* با این نقض برجام ما وارد اجرای مواد 36 و 37 برجام می شویم و پروسه شکایت شروع می شود یا می توانیم راسا بازگشت پذیری هسته ای را شروع کنیم؟
این که ما چه اقدامی می کنیم؛ توقع نداشته باشید به صراحت بگویم اما اطمینان داشته باشید که ما مشق خود را انجام دادیم که اگر اتفاقات مختلفی بیفتد چه واکنشی خواهیم داشت. واقعا بهتر است آمریکایی ها قبل از گرفتن چنین تصمیمی چندباره فکر کنند طبیعتا در مفاد برجام نوشته اگر چنین حالتی پیش بیاید چه اقداماتی متصور است البته بخشی بستگی به عکس العمل بقیه کشورهای 1+5 و بخشی هم بستگی به نوع کار آمریکایی ها دارد. در واقع عناصر مختلفی است که می تواند در تصمیم ما موثر باشد. با این حال جلسات مستمری داریم و رصد می کنیم. در تماس مداوم با کشورهای مختلف به ویژه کشورهای 1+5 قرار داریم و خودمان را برای هر حالتی آماده می کنیم تا عکس العمل مناسب داشته باشیم.
* منتقدان می گویند یکی از دردسرهای ما در این حداقل 16 ماه همین دوره های 4ماهه و 6ماهه است که گرفتار بازی آمریکایی ها می شویم و همین مسئله روی رفتار شرکت ها و بانک های بزرگ اروپایی هم اثرگذاشته و باعث ترس آن‌ها از مبادلات مالی با ایران شده است. فکر نمی کنید این یک ایراد در برجام بوده و باید در مذاکرات دیده می شد یا ما هم در اجرای تعهدات خودمان مراحلی را در نظر می گرفتیم که امروز این قدر تدافعی و انفعالی با آمریکا برخورد نداشته باشیم؟
من این را قبول ندارم که انفعالی برخورد می کنیم. ما کار خودمان را می کنیم. البته درست است که آمریکایی ها در این دو سال بدعهدی های زیادی داشتند و این ها از طریق این سیاست ها که قطعا با برجام مغایرت دارد بقیه را ترسانده اند و بانک های بزرگ دنیا به دلیل همین سیاست های آمریکا حاضر نیستند وارد اقدامات عملیاتی شوند ولی در عین حال کار در جریان است و قبول ندارم که انفعال به این معنا که آن ها دست بالا دارند و دست ما پایین است، باشد. سیستم بانکی ما الان به دنیا وصل است، نفت را می فروشیم و پولش را می گیریم.
مسئله دیگر این است که برجام توافقی است که باید مورد تایید همه قرار می گرفت و طبیعت مذاکرات است که شما به همه خواسته های خود نمی رسید. من می توانم ایرادهای زیادی را بگویم. ممکن است طرف های دیگر برجام هم ایرادهای مختلفی بگویند. الان موضوعاتی که در داخل آمریکا مطرح می شود و می گویند سر ما کلاه رفته یعنی ایرادهای برجام را از دید خودشان می گویند پس بنابراین این طور نیست که بگوییم ما توافقی داشتیم که طرف مقابل ما 100درصد منتفع شد و ما 100درصد ضرر کردیم. این که چهار ماه و شش ماه داریم به این دلیل است که اگر برجام می خواست در پارلمان های کشورها و کنگره آمریکا تصویب شود وارد پیچیدگی هایی می شدیم که به نظر من به نتیجه نمی رسیدیم البته ممکن است کسی بگوید خب به نتیجه نمی رسیدیم که بحث دیگری است ولی اگر می‌خواستیم همه اعضای برجام در مجالس خود تصویب کنند به یک پروسه طولانی چند ساله نیاز بود بنابراین گزینه رفتن به پارلمان ها کنار گذاشته شد. از طرفی تحریم های آمریکا دو قسمت داشت؛ یک قسمت دستورات اجرایی رئیس جمهور بود که بلافاصله لغو شد و یک بخش تحریم های کنگره بود که رئیس جمهور این کشور متعهد شد آن تحریم ها را در دوره های چهار ماهه و شش ماهه متوقف کند و در برجام آمده که این تعهد ادامه دار خواهد بود یعنی حواسمان بود که با تغییر دولت ها این تغییر نکند. حالا آدمی آمده در کاخ سفید که بازی در می آورد با این حال ما کار خود را می کنیم و اگر بخواهد برجامی در کار نباشد باید تمام تبعاتش را هم بپذیرد یعنی باید هزینه اش را بدهد. این ها می خواستند هزینه را گردن ما بیندازند و ما بهانه دستشان بدهیم که ندادیم. اگر ترامپ می خواهد از برجام خارج شود باید هزینه اش را بدهد و هزینه اش هم سنگین خواهد بود.
* فرض کنید 22 اردیبهشت هم به خوبی بگذرد و مثل بلوف های قبلی ترامپ این دفعه هم کاری نکند. برنامه ای دارید که از تاثیر این بازی کم کنید؟
برجام از دید ما قابل تغییر نیست و باید بر اساس آن عمل کنیم. باید ببینیم چطور می شود این اهرم را از این فرد گرفت. به نظرم به مرور زمان حرف های توخالی خودش را نشان می دهد یعنی وقتی طرف دو بار گفته بیرون می روم و نرفته ، بار سوم هم اگر تکرار شود خودبه خود برای بقیه این تلقی پیش می آید که این تهدیدها توخالی است و تهدید توخالی به مرور زمان جواب نمی دهد. بقیه هم می‌بینند ایران کشوری بزرگ و با ظرفیت های بسیاری است. خانم موگرینی به تازگی گفت تداوم برجام منفعت راهبردی اروپاست. این حرف ها وزن دارد. منفعت راهبردی اروپا یعنی یک توافق صرفا منفعت اقتصادی برای اروپا نیست و نشان دهنده این است که چند بعدی و فراتر از اقتصاد است بنابراین آمریکایی ها باید بدانند که اگر برجام برهم بخورد خیلی اتفاقات ممکن است بیفتد و یکی از دلایلی که اروپایی ها تلاش دارند برجام بماند علاوه بر مسائل اقتصادی رویکردهای منطقه ای این هاست و همکاری هایی که با ایران می توانند داشته باشند.
* فکر می کنید اروپایی ها تا کجا با ما در برجام بیایند؟ به تازگی هم سه کشور طرف ما در برجام دنبال برخی تحریم های غیر هسته ای هستند. آیا این فشار به ایران نیست تا ما برخی نرمش ها را مطابق خواست ترامپ انجام دهیم؟
ببینید ما اصولی داریم و از این اصول هم کوتاه نخواهیم آمد. درجاهایی که کشورهای دیگر با اصول ما هم خوانی دارند هم نظر هستیم و جاهایی هم وجود دارد که مواضع متفاوتی داریم مثلا در موضوع موشکی ما با اروپایی ها اختلاف نظر داریم و در جلسات عمومی و خصوصی به اروپایی ها گفته ایم که برنامه های دفاعی ما ربطی به برجام و قطعنامه ندارد و قابل مذاکره هم نیست یا در مسائل منطقه اختلاف نظر داریم. این طور نیست که وقتی می‌گوییم اروپایی ها در موضوع برجام با ما هم نظر هستند در بقیه مسائل هم همین طور است. چیزی که تا حالا می شود گفت این است که اروپایی ها در مواضعی که اعلام کردند و حتی کشورهای دیگر اروپایی هم صحبت کردند این است که برجام باید بماند و به بدعهدی های آمریکا هم انتقاد دارند و این را در جلسات کمیسیون مشترک می گویند. این تاکنون بوده و آینده را نمی دانم اما برداشت ما این است که سیاست اروپا ادامه پیدا خواهد کرد. اگر چه حرف هایی را می شنویم اما نمی‌توانم قضاوت داشته باشم. این که ممکن است در حوزه های غیربرجامی با آمریکا همراهی کنند این ها گمانه زنی است مثلا می گفتند در جلسه شورای وزیران اتحادیه اروپا تحریم های جدیدی علیه ایران وضع می شود که نشد.این جا باید تاکید کنم که اگر اروپایی ها بخواهند برای راضی کردن ترامپ تحریم های دیگری علیه ما اعمال کنند کار را پیچیده تر می کند. این طور نیست که باید با هزینه ما به ترامپ امتیاز بدهند. اگر می خواهید امتیاز بدهید با هزینه خودتان بدهید و بر سر ایران معامله نشود. اگر هم بدهی به آمریکا دارند از جیب خودشان و نه جیب ما بدهی را پرداخت کنند. در این داستان اگر بخواهند به کسی امتیاز بدهند ایران است که باید امتیاز بگیرد چراکه ما در دو سال گذشته 10 گزارش آژانس داشته ایم که گفته ایران به تعهداتش عمل کرده است. بنابراین اگر آن ها می خواهند برجام حفظ شود ایران نباید هزینه این حفظ شدن را بدهد. اگر اروپایی ها فکر می کنند باید به آمریکا امتیاز بدهند تا برجام حفظ شود اولا این سیاست غلط است برای این که شما به طرفی که قلدری می کند پاداش و یک نوع باج می دهید ثانیا اگر این سیاست اجرا شود کار را پیچیده تر می کند و روی کل برجام اثر می گذارد بنابراین بهتر است حواسشان باشد که چه اقدامی می کنند.
* در بحث برجام بدون آمریکا و با اروپا چقدر جدی هستید؟ چقدر این حالت عملی است؟
نگاه ما به این موضوع در چارچوب منافع ملی و مرتبط است با منفعتی که باید از برجام ببریم. برجام یک معادله دو طرفه است و نباید این معادله توازنش برهم بخورد. اگر یک طرف معادله بر اثر خروج برجام به هم بخورد حالا هرچقدر طرف های دیگر بگویند ما هستیم و این کارها را می کنیم برای ما معنی ندارد و بی فایده است. از این زاویه باید دید که هدف ما از برجام منافع ملی است حالا ممکن است کسی بپرسد آیا بدون آمریکا امکان دارد به اهداف ملی خود برسیم یا خیر؟ واقعا سخت است که بخواهم بگویم بی تاثیر در منفعت ماست. ما یک سری تعهداتی داشتیم و یک سری تعهدات طرف مقابل ما داشته و این که این منافع حفظ می‌شود یا نمی شود برای ما مهم است و نه چیز دیگری.
* گفته شد ایتالیا یکی از مخالفان عمده طرح های ضد ایرانی انگلیس، فرانسه و آلمان است. روزنامه خراسان چندسالی است که موضوع ارتباط گسترده تر با اروپای دوم را پیگیری می کند و این که چرا ما کشورهای جریان جنوب یا اروپای متفاوت از سه کشور غربی (انگلیس، فرانسه و آلمان) را دنبال نمی کنیم مثل اتریش، سوئیس، ایتالیا، اسپانیا و ... ؟
روابط ما با اروپا این طور نیست که فقط منحصر به چند کشور خاص باشد. ما هم با تک تک کشورهای اروپایی و هم با اتحادیه اروپا ارتباط داریم. شما در طول این چند سال گذشته در دولت یازدهم و دوازدهم شاهد بودید که هم با اشتون و موگرینی در حوزه های مختلف گفت وگو داشتیم و هم با همه کشورها و این طور نبوده که ما روی دو یا سه کشور خاص تمرکز داشته باشیم. طبیعی است که به عنوان طرف مذاکراتی ما این سه کشور از قبل هم بودند و شورای امنیت تصمیم گرفت تا باچنین ترکیبی مذاکرات را انجام دهد بنابراین اگر می بینید ما با این سه کشور تماس بیشتری داریم به دلیل برجام است.
برای فعال کردن کشورهای دیگر اروپا در همین موضوع برجام چه کردید؟
همین کار در حال انجام است. گفت و گوهایی که وزارت خارجه داشته و دارد این بوده که با همه ارتباط داشته باشیم اتفاقا با ایتالیا و اتریش در همکاری های بانکی خوب جلو رفتیم و این طور نبوده فقط با سه کشور تعامل داشته باشیم.
 

مطلب فوق مربوط به سایر رسانه‌ها می‌باشد و خبرگزاری فارس صرفا آن را بازنشر کرده است.

بازگشت به صفحه نخست گروه فضای مجازی

انتهای پیام/