شهوق، براي نخستين بار دوسالانه‌ها را در ايران راه انداخت

به گزارش خبرنگار هنرهاي تجسمي فارس، مراسم بزرگداشت چنگيز شهوق هنرمند فقيد نقاش و مجسمه‌ساز شب گذشته در نگارخانه برگ برگزار شد. ***شهوق مجسمه‌هاي مدرن را با شهامت مي‌ساخت نصرت‌الله مسلميان هنرمند نقاش و يكي از دوستان شهوق او را از جمله هنرمندان بسترساز معرفي كرد و گفت: با بررسي آثار هنري او در فاصله سال‌هاي 1330 تا 40 پي خواهيم برد كه او جزء اولين هنرمندان نوگرا بود كه سعي‌ داشت مدرنيسم را مطرح كند. وي با اشاره به اين كه ارائه كردن آثار مدرن در فضاي سنتي آن روزگار نياز به خطر كردن داشت افزود: مجسمه‌هاي مدرني كه شهوق مي‌ساخت شهامت مي‌خواست چرا كه در آن فضاي سنتي هنرمند بايد نسبت به اثر مدرني كه خلق مي‌كند ايمان داشته باشد و از آن دفاع كند. مسلميان افزود: شهوق در آن زمان تلاش مي كرد كه راهي براي نسل بعد از خود ايجاد كند و اين در حالي بود كه حتي بسياري از روشنفكران آن دوران با شهوق بي‌مهري مي‌كردند. مسلميان شهوق را يك هنرمند درون‌گرا معرفي كرد و گفت: او خود را جزء هنرمندان منفرد قرار مي‌داد و اين در زماني بود كه بحث هنر از موضع هويت‌يابي هنرمند بسيار حاد است و تجربه زيسته هنرمند،‌جريان سقاخانه را در مقابل خود قرار مي‌دهد. مسلميان جريان سقاخانه را جرياني التقاطي خواند كه سعي داشت هويت‌مندي براي خود بيابد بنابراين از نشانه‌ها شروع شد و با شيفتگي به نشانه‌ها خود را متوقف كرد. وي تصريح كرد: اين نگاه التقاطي در مقابل تجربه زيسته هنرمند كه بايد از آن سو به سمت هويت هنرمند حركت مي‌كرديم قرار گرفت و با حمايتي كه دولت در آن زمان از اين جريان مي‌كرد،‌كار كردن به شيوه شهوق بسيار سخت بود اما او كار مهمي را شروع كرد. *** شهوق براي نخستين بار نمايشگاه‌هاي دوسالانه را راه‌اندازي كرد مسلميان به كارهاي اجرايي شهوق اشاره كرد وگفت: شهوق در سفري كه به خارج از كشور داشت متوجه اهميت نمايشگاه‌هاي دوسالانه در هنر نقاشي شد و پس از بازگشت به ايران به همراه تناولي، ماركو گريگوريان و ديگر هنرمندان همز‌مان خود نمايشگاه دوسالانه‌هاي ايران را راه‌اندازي كرد و به اين ترتيب هنرمندان بسياري از اين نمايشگاه‌ها به جامعه هنري معرفي شدند. اين هنرمند نقاش در ادامه با اشاره به اين كه شهوق پس از يك سال كه وارد دانشكده هنرهاي زيبا شد، دانشكده را رها كرد گفت: اين سؤال هميشه براي من بوده است كه چرا هنرمندان چون شهوق دانشكده را بعد از مدت كوتاهي رها مي‌كنند كه البته شهوق زماني درباره اين سؤال من چنين پاسخ داد كه من نمي‌توانستم آن جا نفس بكشم و محيط آكادميك دور از انتظار من بود. ***فضاي آكادميك ما هنرمنداني چون شهوق را مي‌رنجاند مسلميان تأكيد كرد: آن چه شهوق را در آن زمان از محيط‌هاي آكادميك مي‌رنجاند،‌هنوز هم هنرمندان را مي‌رنجاند و فقدان نظريه آموزشي و معرفت‌شناسي در محيط آكادميك ما باعث شده است كه هنرمندان جوان خود را گم كنند. وي اضافه كرد: در فضاي آكادميك بحث نقد و نقادي منتفي شده و سرانجام در فرايندي قرار مي‌گيرد كه امكان بررسي كارهاي هنرمندان و ديدن آثارشان از بين مي‌رود. مسلميان دانشكده هنرهاي زيبا را در آن سال‌ها تنها يك كپي از دانشكده بوزار پاريس عنوان كرد وگفت:‌ اين دانشكده بي‌توجه به نياز ملي، بومي و دروني ما طراحي شده بود و از اين بابت آسيب‌ خود را مي‌رساند و هنوز هم دانشگاه‌هاي ما اين معضلات را دارند و ارتباط خود را با فضاي زندگي قطع كرده‌اند. وي ادامه داد: تجربه زيستي دانشجو در فضاي آكادميك قطع شده است و تبديل به يك فضاي انتزاعي شده است و اين همان چيزي بود كه كساني چون شهوق را آزار مي‌داد، چرا كه شهوق هنرمند درون‌گرا و با شور و شوقي بود كه نياز به فضاي باز داشت و اين كه با دانشجويان تماس پويا داشته باشد و اين در حالي بود كه فضاي آكادميك ما اجازه چنين روابطي را نمي‌داد. مسلميان به جوايزي كه شهوق در كارنامه هنري خود دارد اشاره كرد وگفت‌: شهوق برنده چندين جايزه بود و مسئوليت اداره نگارخانه و همچنين تدريس در دانشگاه را بر عهده داشت اما در سال‌هاي آخر دچار مشكلاتي شد هم از نظر مالي و هم از نظر گسست كاري كه اين‌ها او را رنج مي‌داد. *** شهوق، آغازگر ساخت مجسمه‌هاي سنگين بود مسلميان چنگيز شهوق را استاد باز كردن راه در استفاده از مواد و مصالح خواند و گفت:‌ او فرد شجاعي بود كه در استفاده از مواد جديد جزء نخبه‌ترين افراد بود، او مصالح كارش را مي‌شناخت و از خطر كردن نمي‌هراسيد. مسلميان در ادامه شهوق را نخستين كسي عنوان كرد كه ساخت مجسمه‌هاي بزرگ و سنگين را آغاز كرد و استفاده از پلكسي‌گلاس، و پلي‌استر را در مجسمه‌سازي مطرح كرد. وي افزود: شهوق آثارش را آبستره خلق مي‌كرد كه در نوع خود ‌آوانگارد بود و در آثار نقاشي او نيز با فضاي متافيزيك رو به رو مي‌شديم. ادامه اين مراسم به خواندن قطعه شعري از «رهشناس» از شاگردان قديمي شهوق اختصاص يافت و پس از آن عباس مشهدي‌زاده هنرمند نقاش و از دوستان چنگيز شهوق پشت تريبون قرار گرفت و به ذكر خاطراتي از مرحوم شهوق پرداخت. مشهدي‌زاده گفت: چنگيز شهوق در سال 1333 وارد دانشكده هنرهاي زيبا شد و در سال 1336 از آن خارج شد، او اولين كسي نبود كه پشت به دانشگاه كرد، او از آن‌جا رانده شد،‌همان‌طور كه منوچهر يكتايي نخستين كسي بود كه از دانشگاه رانده شد. مشهدي‌زاده، شهوق را آنتي‌سيستم معرفي كرد و گفت: او آنتي‌سيستم بود و شاگردانش را نيز اين گونه تربيت مي‌كرد. وي همچنين گفت: شهوق اولين گروه آموزش به كودكان را در گالري هنر جديد ژازه تباتبايي به عهده گرفت. اين هنرمند نقاش در بخش ديگري از سخنانش به مجسمه‌سازي پس از انقلاب اشاره كرد وگفت: بعد از انقلاب من به همراه شهوق و ديگر هنرمندان مجسمه‌ساز بر آن شديم تا براي حلاليت هنر مجسمه‌سازي مجوز بگيريم و گرفتيم، در آن زمان كامران كاتوزيان به شهرداري تفهيم كرد كه مي‌تواند مجسمه‌هايي از مشاهير علم و ادب و هنر ايران را بسازد و نصب كند و در آن زمان 15 مجسمه را به همراه دوستان ساختيم و نصب كرديم. *** به هنرمنداني چون شهوق به دليل تفاوت نگاهشان بي‌مهري مي‌شد مشهدي زاده همچنين با اشاره به بي‌مهري‌هايي كه نسبت به هنرمنداني چون شهوق شده بود گفت: من بارها شاهد بي‌مهري‌هايي نسبت به شهوق، جليل ضياءپور، ژازه تباتبايي و ... بودم و اين به دليل متفاوت بودن اين آدم‌ها و تعريف متفاوتشان از هنر بود. عباس مشهدي‌زاده در خاتمه گفت: 95 درصد هنرمنداني كه حرفي براي گفتن دارند، پرورده مدرسه جليل ضياء پور بودند. در انتهاي اين مراسم ويدئويي از زندگي و آثار چنگيز شهوق پخش شد و پس از آن حاضران از نمايشگاه آثار نقاشي،مجسمه، اسناد و عكس‌هاي چنگيز و راميز شهوق بازديد كردند. انتهاي پيام/ف