عباس ذیلایی امروز در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در کاشان اظهار داشت: 30 سال قبل سطح ایستایی آب شهرستان بالاتر از دریاچه نمک بود، ولی اکنون به دلیل برداشت‌های بی‌رویه و حفر چاه‌های غیرمجازی که در منطقه انجام شده و برداشت بیش از حد از چاه‌های پروانه‌دار، سطح ایستایی نسبت به دریاچه نمک افت کرده است.
افت منابع آبی دلیل هجوم آب‌های شور/ «آب‌شیرین» سه برابر شورتر
وی افزود: نتیجه افت آب در منابع تغییر شیب آب از سمت دریاچه نمک به سمت شهرستان و در نتیجه هجوم آب‌های شور به آب‌های شیرین را در برداشته و موجب پایین آمدن کیفیت آب منطقه می‌شود.
مدیر جهاد کشاورزی کاشان از وضعیت آب منطقه «آب‌شیرین» از توابع شهرستان کاشان به عنوان نمونه‌ای از این تغییر کیفیت نام برد و خاطرنشان کرد: کیفیت آب این منطقه نسبت به گذشته سه برابر شورتر شده و کیفیت آب از دست رفته و در نتیجه توسعه و کاشت متنوع محصولات کشاورزی هم با مشکل مواجه گردیده و کشاورز ناچار به کشت محصولات مقاوم در برابر شوری آب است.
وی مشکلات استفاده از آبیاری قطره‌ای را یکی دیگر از محدودیت‌های استفاده از آب‌های بی‌کیفیت دانست و تصریح کرد: بی‌کیفیت شدن آب موجب گرفتگی قطره چکان‌ها در مواقع استفاده از سیستم‌های آبیاری تحت فشار برای محصولات زراعی و سیستم قطره‌ای برای محصولات باغی می‌شود.
90 درصد آب‌های کویر از دسترس خارج می‌شود
ذیلایی تأکید کرد: تنها راه برون‌رفت از وضعیت موجود، ابتدا ذخیره‌سازی و سپس جلوگیری از برداشت بی‌رویه از چاه‌های مجاز و غیرمجاز در سطح شهرستان است که تاکنون اقدام خاصی انجام نگرفته است.
به گفته وی سالانه 150 میلیون متر مکعب بارش‌های رگباری در فصول غیر زراعی در سطح زمین جاری و راهی کویر می‌شود که 10 درصد آن از طریق بندهای خاکی و سدهای ایجاد شده نگهداری می‌شود و 90 درصد آن از دسترس خارج می‌شود.
مدیر جهاد کشاورزی ابراز داشت: در زمینه ذخیره‌سازی این ظرفیت اقدامات قابل توجهی صورت نگرفته به طوری که سالانه تنها از 30 میلیون مترمکعب هدررفت آب جلوگیری می‌شود که از این میزان 10 میلیون مترمکعب مربوط به ساخت بندهای خاکی است و حدود 20 میلیون مترمکعب سالانه با انجام اقداماتی چون آبیاری تحت فشار، کانال‌سازی و لوله‌گذاری، یکپارچه‌سازی اراضی کشاورزی و احداث بندها ذخیره می‌شود.
این مسئول یادآور شد: سیل سال 91 در منطقه کاشان حجم آبی معادل 200 میلیون مترمکعب را از دسترس این شهرستان خارج کرد، در صورتی که اگر بندهای مناسبی ایجاد شده بود می‌توانست با نگهداری این حجم، کمک قابل توجهی به تغذیه منابع زیرزمینی منطقه کند.
وی با اشاره به بیلان منفی حدود 30 میلیون مترمکعبی منابع زیرزمینی بیان داشت: این بیلان منفی حاصل مصرف بی‌رویه از آب برای مصارف کشاورزی، صنایع، فضای سبز و شرب در طول 30 ساله اخیر است و البته این مقدار در مقایسه با هدررفت روان آبها در فصول غیرزراعی رقم ناچیزی است و می‌توان با ساخت بندها و تغذیه مصنوعی، بیلان منفی منابع آبی را جبران کرده و به صفر رساند.
بهترین مخزن، منابع زیرزمینی هستند/حداکثر 40 درصد آبها اجازه ذخیره در مخازن دارند
مدیر جهاد کشاورزی کاشان از مخزن‌های زیرزمینی به عنوان بهترین مخزن برای ذخیره آب نام برد و عنوان کرد: کشورهایی مانند ترکیه بعد از ساخت سدهای عظیم به این نتیجه رسیده‌اند که اگر به هر طریق بتوانند آب را به اعماق زمین بفرستند نتایج بهتری در زمینه نگهداری آب به دست می‌آورند.
به گفته این مسئول در مناطق کوهستانی که قنات وجود دارد در ظاهر امر شش ماه از سال آب به هدر می‌رود در حالی که این چنین نیست بلکه آب به محض این که در بستر رودخانه جاری شود منابع دیگری را تأمین می‌کند از این رو طبق قانون تنها برای ذخیره 20 تا 40 درصد از این گونه آبها به منظور فرار از خشکسالی احتمالی، اجازه ساخت مخزن صادر می‌شود.
* برداشت غیرمجاز از چاه‌ها و حفر چاه‌های غیر مجاز معضل دیگر آب منطقه است
ذیلایی برداشت‌های غیرمجاز از منابع را مشکلی اساسی در بحران آب منطقه ذکر و عنوان کرد: مجوز بسیاری از چاه‌ها 3 هزار ساعت است ولی تا 7 هزار ساعت برداشت صورت می‌گیرد و یا در بسیاری از موارد از چاه‌های با مجوز 20 لیتر در ثانیه، حدود 40 لیتر در ثانیه استفاده می‌شود و در بسیاری از منازل در بخش‌های قمصر و نیاسر و برزک چاه‌های غیرمجاز حفر شده است، اما علی‌رغم تلاش‌های صورت گرفته هنوز نتوانسته‌ایم بهره‌برداران را متقاعد کنیم که میزان برداشت موجود غیرمجاز است.
مدیر جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: چاه‌های غیرمجاز در منطقه بر شدت بحران آب منطقه افزوده که باید مسدود شود ولی تاکنون اقدام خاصی در این زمینه صورت نگرفته است.
* گل‌محمدی سازگار با اقلیم کاشان/ سطح زیر کشت گل محمدی در افق 1404، 3 هزار هکتار می‌شود
وی گفت: شهرستان کاشان توانسته است با استفاده از اصلاح روش‌های آبیاری و ذخیره‌سازی آبها، کشاورزی را توسعه دهد؛ به عنوان مثال باغ 400 هکتاری برزک با مشارکت 590 نفر از کشاورزان یکی از طرح‌هایی است که به صورت یکپارچه و مکانیزه، به منظور جمع‌آوری آب زمستانه و کاهش مصرف باغات در فصل زراعی ایجاد شده است.
این مسئول سطح زیر کشت گل محمدی را قبل از انقلاب 10 هکتار ذکر کرد و ادامه داد: این مقدار تا سال 84 به 800 هکتار افزایش یافته و اخیراً به 1600 هکتار رسیده است.
مدیر جهاد کشاورزی گل محمدی را سازگار با اقلیم کاشان دانست و متذکر شد: طبق برنامه چشم‌انداز کاشان قصد داریم سطح زیر کشت گل محمدی را در افق 1404 به 3 هزار هکتار برسانیم.
* میزان تجهیز زمین‌های کشاورزی کاشان به آبیاری تحت فشار 0.1 سطح زیر کشت است
این مسئول با اشاره به قانون کاهش 25 درصدی مجوز بهره‌برداری برای زمین‌های مجهز به آبیاری تحت فشار ابراز داشت: به دلیل رویکرد حمایتی مسئولان از کشاورزان مجری طرح آبیاری تحت فشار، این قانون در طرح‌های اجرا شده تاکنون در این شهرستان اجرا نشده است.
ذیلایی میزان تجهیز زمین‌های کشاورزی کاشان به آبیاری تحت فشار را 0.1 سطح زیر کشت دانست و عنوان کرد: با توجه به استقبال کم کشاورزان از طرح اصلاح روش‌های آبیاری و به منظور تشویق کشاورزان به این امر، مسئولان نسبت به این کاهش مصرف از منابع که در قانون دیده شده است، سخت‌گیری چندانی نکرده اند.
* سامانه تحت فشار موفقیتی در بر نداشته است
ذیلایی با تأکید بر ناموفق بودن اقدامات صورت گرفته در بخش تغییر اصلاح روش آبیاری، ضعیف بودن مطالعات صورت گرفته و تجویز یک نسخه برای کل کشور را از دلایل این ناموفقیت عنوان کرد.
به گفته وی در زمینه اقلیم و آب و خاک مشکل چندانی وجود ندارد بلکه مشکل اصلی آنست که زبان این خاک و اقلیم را متوجه نمی‌شویم.
وی با مقایسه باغات مختلف انار در کاشان در زمینه میزان باردهی درختان اضافه کرد: تفاوت آشکار در میزان محصول‌دهی باغات بیانگر آنست که شرایط اقلیم یکسان و مناسب است و این تفاوت نتیجه مختلف بودن میزان آگاهی و یا توانمندی مالی کشاورزان منطقه است.
* توصیه کاشت محصولاتی که توجیه اقتصادی نداشته است
ذیلایی در پاسخ به این پرسش که چرا در برنامه چشم انداز 20 ساله کشت محصولاتی توصیه شده که امروز توجیه اقتصادی ندارد گفت: با توجه به این که نصب کنتورهای حجمی به منظور ایجاد محدودیت در برداشت آب از منابع پیش‌بینی شده بود، از این رو در زمینه نیازهای آبی محصولات مقایسه‌ای صورت گرفت تا محصولات با صرفه اقتصادی بهتر جایگزین شود.
این مسئول گفت: به عنوان نمونه با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که نیاز آبی بعضی از محصولات مانند بادمجان با 10 درصد کم و زیاد مانند نیاز آبی گندم است و از طرفی تولید گندم در هر هکتار چهار تا پنج تن است در حالی که تولید بادمجان در هر هکتار به طور میانگین 40 تن است؛ از این رو بادمجان جایگزین گندم شد و با مقایسه‌ای که در بقیه محصولات نیز صورت گرفت جایگزین‌های این چنینی در چشم‌انداز 20 ساله دیده شد.
وی متذکر شد: البته در برنامه چشم‌انداز در کنار توسعه تولید محصولات ساخت صنایع تبدیلی مانند کارخانه آب طالبی و بادمجان دیده شده بود که اجرا نشد.
* کشاورزان نه از تجربه دیروز استفاده می‌کنند نه از تخصص امروز
مدیر جهاد کشاورزی کاشان به پایین بودن میانگین برداشت به عنوان آفت دیگر این بخش ذکر کرد و بیان داشت: میانگین برداشت پسته در هر هکتار یک‌هزار و 200 کیلوگرم است که در مقایسه با میانگین کشوری آن یعنی 15 هزار و 400 کیلوگرم، فاصله بسیار زیادی دیده می‌شود.
ذیلایی دانش کم، نبود تخصص، استفاده نکردن از دستاوردهای تحقیقاتی، عدم استفاده از تکنولوژی‌های روز، خرده مالکی، کهولت سن کشاورز، ضعیف بودن بنیه مالی کشاورزان و عدم رویکرد حمایتی دولت را به عنوان دلایل مشکلات بخش کشاورزی برشمرد.
وی افزود: در کشور کانادا حدود 40 درصد تولیدکنندگان افرادی هستند که مدرک کارشناسی ارشد و دکترا و حداقل لیسانس دارند اما در کشور ما میزان تولیدکنندگان بخش کشاورزی از مدرک دیپلم به بالا 0.8 درصد است. یعنی به یک درصد نمی‌رسد که این امر بیانگر آن است که ضریب نفوذ دانش در بخش کشاورزی بسیار کم است و مهم‌تر آن که فعالان این عرصه نه تنها از تخصص روز بهره‌مند نیستند بلکه به دلایل متعدد موجود از تجربه گذشته نیز بی‌بهره‌اند.
* می‌خواهیم تولید کشاورزی کاشان را به بیش از 500 هزار تن برسانیم
مدیر جهاد کشاورزی با بیان توفیقات جهاد عنوان کرد: نباید کارهای خوبی که انجام شده را نادیده گرفت به عنوان نمونه تولید تخم‌مرغ شهرستان شش برابر نیاز شهرستان است که این عدد نسبت به قبل از انقلاب 59 برابر افزایش داشته است.
ذیلایی با بیان اینکه تولید گوشت سفید شهرستان 39 برابر نسبت به قبل از انقلاب و سه برابر نیاز شهرستان است گفت: تولید گوشت قرمز که 3 هزار و 650 تُن بوده تقریباً نیاز شهرستان را که بالغ بر 4هزار تن است تأمین می‌کند.
وی تولید بخش کشاورزی شهرستان را 204 هزار تن ذکر کرد و متذکر شد: این تولید با ارزش اقتصادی 400 میلیارد تومان در سال رقم قابل توجهی است که در بخش کشاورزی عاید شده و در نظر داریم با استفاده از تکنولوژی، تخصص و دستاوردهای تحقیقاتی و توسعه زیرساخت‌های بخش کشاورزی تولید را به بیش از 500 هزار تن در سال ارتقا دهیم.
انتهای پیام/63010/ن40/ث3001
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
