دلخوش به بارش‌ها نباشیم؛ اصل استراتژی مدیریت آب است

باشگاه خبرنگاران توانا؛ اسماعیل دهقان: کمبود آب یک مسأله مبرم است که شهر‌های سراسر جهان با آن مواجه هستند و در دسترس بودن آب آشامیدنی تمیز و سالم به یک نگرانی فزاینده تبدیل شده است. در برخی موارد میزان آبگیری و برداشت از سد‌ها برای مصارف شرب به سطوح منفی رسیده است که تهدیدی جدی برای منابع آب شهری است. برای پایداری طولانی مدت و در دسترس بودن آب آشامیدنی سالم برای ساکنان شهری می‌بایست اقداماتی پیشینی و پسینی دراین جهت انجام داد. مدیریت آب در شهر‌ها زمانی که سطح آبگیری و برداشت از سد‌ها برای شرب منفی می‌شود نیازمند رویکردی چند بعدی است. درک علل مصرف منفی و خروج از سد‌ها، اجرای استراتژی‌های مدیریت تقاضای آب، تنوع بخشیدن به منابع آب، سرمایه‌گذاری در زیرساخت و فناوری از جمله اقداماتی است که می‌بایست به عنوان استراتژی مدیریت مؤثر آب شهری در نظر گرفت و اقدام کرد.

درک علل مصرف منفی و خروج از سد‌ها
برداشت منفی از سد‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که تقاضا برای آب از عرضه موجود بیشتر باشد. عوامل متعددی در ایجاد این مشکل نقش دارند، از جمله تغییرات اقلیم، رشد جمعیت، شیوه‌های ناکارآمد مدیریت آب، شهرنشینی و افزایش الگو‌های مصرف آب، فشار زیادی بر منابع آب موجود وارد می‌کند که منجر به تعادل منفی بین مصرف آب و برداشت از سد‌ها می‌شود.
 

اجرای استراتژی‌های مدیریت تقاضای آب
ترویج شیوه‌های صرفه‌جویی در مصرف آب از طریق کمپین‌های آگاهی عمومی می‌تواند مصرف آب را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. ابتکارات آموزشی می‌تواند به ساکنان در مورد استفاده کارآمد از آب از جمله اهمیت رفع نشتی با استفاده از وسایل صرفه‌جویی در آب و اتخاذ شیوه‌های آبیاری مسئولانه آموزش داده شود. همچنین اجرای سیستم‌های قیمت‌گذاری پلکانی می‌تواند مصرف مسئولانه آب را تشویق کند و قیمت‌های بالاتر برای مصرف بیش از حد آب و نرخ‌های پایین‌تر برای استفاده کارآمد می‌تواند افراد را برای صرفه‌جویی در مصرف آب تشویق کند. از این رو ارائه تخفیف‌ها یا مشوق‌ها برای اجرای فناوری‌های کم مصرف مانند وسایل کم جریان یا سیستم‌های جمع‌آوری آب باران پشت بام می‌تواند تلاش‌های حفاظتی را بیشتر ترویج کند. از سوی دیگر با اجرای سیستم‌های قیمت‌گذاری، ساکنان شهری را به حفظ آب تشویق خواهند شد. این به معنای دریافت نرخ‌های بالاتر برای سطوح مصرف بالاتر است و افراد را تشویق می‌کند تا استفاده خود را کاهش دهند. همچنین مشوق‌های پولی یا دیگری را برای اجرای اقدامات صرفه‌جویی در آب نیز مؤثر خواهد بود.
باید توجه داشت که همکاری بین سازمان‌های دولتی، شرکت آبفا و مردم را می‌بایست تقویت کرد تا یکپارچه به کمبود آب رسیدگی شود؛ از این رو سازمان‌های غیر دولتی، مؤسسات دانشگاهی و کارشناسان صنعت را برای استفاده از تخصص و منابع می‌بایست به انسجام منطقی رسند. این نکته حائز اهمیت است که برنامه‌های قبلی، احتمالی و استراتژیک جهت پاسخ اضطراری برای مقابله با کمبود آب به طور اساسی دارای اهمیت است، این اقدامات ممکن است شامل اجرای اقدامات موقت مانند جیره‌بندی آب و هماهنگی منابع تأمین جایگزین در زمان بحران باشد.
 

تنوع بخشیدن به منابع آب
تشویق به جمع‌آوری و ذخیره آب باران می‌تواند منبع آب اضافی برای شهر‌ها باشد. پیاده‌سازی سیستم‌های جمع‌آوری آب باران در ساختمان‌های مسکونی تجاری و عمومی می‌تواند به رفع نیاز‌های آب غیر شرب و کاهش وابستگی به سد‌ها برای اهداف شرب کمک کند. مدیریت صحیح منابع آب زیرزمینی در کاهش جذب و برداشت منفی از سد‌ها بسیار مهم است. اجرای مقررات و سیستم‌های نظارتی برای جلوگیری از برداشت بیش از حد و اطمینان از استفاده پایدار از آب‌های زیرزمینی می‌تواند به حفظ تعادل آب مثبت کمک کند. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های بازیافت آب، امکان تصفیه و استفاده مجدد از فاضلاب را برای مقاصد غیر شرب مانند فرآیند‌های صنعتی آبیاری را فراهم خواهد کرد که اجرای چنین سیستم‌هایی می‌تواند فشار وارده بر منابع آب شیرین را کاهش داده و نیاز به آبگیری و برداشت منفی از سد‌ها را کاهش دهد. 
 

سرمایه‌گذاری در زیرساخت و فناوری
در شهر‌های ساحلی با منابع آب شیرین محدود، سرمایه‌گذاری در کارخانه‌های نمک‌زدایی می‌تواند منبع قابل اعتمادی برای آب آشامیدنی باشد. فن‌آوری‌های نمک زدایی نمک و ناخالصی‌ها را از آب دریا حذف کرده و آن را برای مصرف مناسب می‌کند. با این حال، بررسی دقیق اثرات زیست محیطی و مقرون به صرفه بودن نمک‌زدایی ضروری است. همچنین بهبود کارایی شبکه‌های توزیع آب از طریق ارتقاء زیرساخت‌ها باعث کاهش تلفات آب در حین انتقال می‌شود. پیاده‌سازی سیستم‌های اندازه‌گیری پیشرفته و تکنیک‌های مدیریت فشار می‌تواند به شناسایی نشتی‌ها کمک کند تا هدر رفت را به حداقل برساند و تأمین آب را بهینه کند. برای افزایش ظرفیت ذخیره آب و توزیع مؤثرتر آب، روی توسعه زیرساخت‌های آب، از جمله خطوط لوله، مخازن، و تصفیه خانه‌های اضافی آب می‌توان سرمایه‌گذاری کرد.

زمانی که سطح ورودی و برداشت سد‌ها منفی می‌شود و تأمین آب پایدار و انعطاف‌پذیر برای جمعیت شهری تضمین می‌شود؛ با اتخاذ چنین استراتژی مؤثری، شهر‌ها می‌توانند منابع آب را بهتر مدیریت کنند. مدیریت آب در شهر‌ها نیازمند رویکردی چند جانبه است که به جذب و برداشت منفی از سد‌ها می‌پردازد. با اجرای استراتژی‌های مدیریت تقاضای آب، تنوع بخشیدن به منابع آب و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و شهر‌های فن‌آوری می‌تواند به طور مؤثری مشکلات کمبود آب را کاهش دهد. برای سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان شهری و جوامع، همکاری و اتخاذ شیوه‌های پایدار برای اطمینان از دسترسی به آب آشامیدنی پاک برای نسل‌های فعلی و آینده بسیار مهم است.
پایان پیام/