گروه سواد رسانه خبرگزاری فارس؛ «تعداد ابتلا و فوتی‌های کرونا در ایران به تناسب جمعیت از آمریکا هم بیشتر شد»؛ این جمله‌ای است که از ابتدای شروع پیک پنجم کرونا در کشور، به شکل‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی عنوان و در سطح گسترده منتشر شده است. ادعایی که اغلب اوقات، آمارهای روشن و عدد و ارقام را همراه خودش ندارد. از ابتدای شروع همه‌گیری در ایران، کارشناسان حوزه رسانه بر روی یک نکته متفق‌القول بوده اند؛ اینکه جریان رسانه‌های اپوزیسیون چه در سطح رسانه‌های رسمی و چه در شبکه‌های اجتماعی، یک برنامه‌ریزی جدی برای تشدید بحران را در دستور کار قرار داده‌اند. تلاش برای تثبیت این ادعا که ایران وضعیت بدتری نسبت به آمریکا دارد، در همین راستاست. برای بررسی این ادعا نگاهی به آمار و ارقام بیندازیم.
یک مقایسه آماری ساده؛ ارقام به تناسب جمعیت
جمعیت آمریکا ۳۲۸ میلیون و دویست هزار نفر است. یعنی حدود چهاربرابر جمعیت ۸۳ میلیونی ایران از ابتدای شروع پاندمی کرونا تا کنون، تعداد تلفات ایالات متحده ۶۳۶ هزارنفر بوده است که شش و نیم برابر آمار تلفات صدهزارنفر مربوط به ایران است. با همین محاسبه و مقایسه ساده می‌شود فهمید وضعیت کرونا در آمریکا در مقایسه با ایران در چه وضعیتی قرار دارد.
این در حالی است که ایران برای خرید واکسن خارجی و نیز مواد اولیه تولید واکسن داخلی، از طرف آمریکا تحت شدیدترین تحریم‌ها بوده و از نظر اقتصادی نیز شرایط بسیار سختی را به‌ویژه در دوران کرونا تجربه کرده است.
آیا آمار آمریکا دقیق است؟
یکی دیگر از کلیشه‌های پرتکراری که در واکنش به اخبار حول آمریکا گفته می‌شود این است که آمار در این کشور دقیق است و در ایران نه!
این درحالی است که مطالب متعددی در رسانه‌ها و نیز به نقل از مقامات بهداشتی ایالات متحده وجود دارد که عنوان می‌کنند آمار واقعی تلفات در این کشور بسیار بیشتر از آمار رسمی است. در آخرین نمونه، فرماندار نیویورک در یک افشاگری جنجالی اعلام کرد مرگ 12 هزارکرونایی در این کشور مخفی شده است.
برای همین است که ۴۴درصد مردم آمریکا معتقدند که آمار اعلام شده از طرف مقامات این کشور بسیار پایین‌تر از واقعیت است.
یک تناقض عجیب در واکنش به اخبار
اما نکته عجیب‌تر اینکه چنین ادعاهای جعلی در سطح گسترده منتشر می‌شود اما وقتی به‌صورت مستند و بر اساس آمارهای رسمی آمریکا یا سایر کشورها، از وضعیت بغرنج کرونا در آن نقاط صحبت می‌شود، همین عده یک واکنش تکراری دارند: یا می‌گویند این مطالب برای نادیده‌گرفتن ضعف‌های کشور خودمان است؛ یا اینکه موضع می‌گیرند که بقیه کشورها ربطی به ما ندارد، ایران را در یابید!
یعنی در مواقعی که قرار به خودتحقیری و تشدید بحران باشید، بقیه کشورها مدام با ایران مقایسه می‌شوند اما اگر خلاف این رویه باشد، وضعیتشان ارتباطی به ایران ندارد!
آیا پرداختن به وضعیت سایر کشورها به معنای نادیده گرفتن وضعیت کرونایی در ایران است؟
این ادعا کاملا اشتباه است؛ موضوعات مربوط به اوج‌گیری کرونا در ایران به صورت گسترده توسط رسانه‌های داخلی مورد تمرکز قرار می‌گیرد. از مطالبه برای تسریع واکسیناسیون تا لزوم اجرای دقیق‌تر پروتکل‌ها، ارائه آمار روزانه مبتلایان و فوتی‌ها، پرداختن به مشکلات در بخش های مختلف سیستم بهداشتی و غیره.
اخبار اوج گرفتن کرونا در کشور، در صدر اخبار رسانه‌های مختلف است و به‌صورت مداوم نسبت به لزوم مدیریت آن هشدار داده می‌شود. موضوعات مختلف مربوط به ضعف‌های مدیریتی در کنترل شیوع توسط کارشناسان مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد و مطالبات مختلفی برای مدیریت صحیح بحران از سمت رسانه‌ها به‌صورت مستمر بر روی خروجی‌ها قرار می‌گیرد. پس بدیهی است این ادعا که پرداختن به غرب به‌معنای ندید گرفتن وضعیت ایران است، یک واکنش نامعقول به حساب می‌آید.
چرا به وضعیت کرونا در آمریکا می‌پردازیم
با این اوصاف هدف از پرداختن به وضعیت سایر کشورها چیست؟ اول، تبیین ادعاهایی که برای تشدید بحران در کشور در دستور کار رسانه‌های اپوزیسیون قرار گرفته و یک نمونه را بالاتر مورد بررسی قرار دادیم. یعنی ادعاهایی که با مقایسه وضعیت ایران و سایر کشورها سعی در تشدید بحران روانی در کشورمان دارد، صحت‌سنجی شود و یک تصویر واقعی از شرایط کشور و دنیا به مخاطب ارائه گردد.
باید برای رفع اشکالات موجود و جدی‌شدن محدودیت‌های کرونایی مطالبه داشت اما جولان رسانه های اپوزیسیون برای تعمیق خودتحقیری قطعا شرایط را سخت‌تر را خواهد کرد.
دوم؛ پرداختن به این نکته که درکنار انتقادات به جایی که به عملکرد برخی مسئولین در مدیریت بحران در کشورمان وارد است، نباید این نکته را فراموش کرد که گسترش بی‌سابقه نوع دلتا اغلب کشورها را دچار چالش کرده است. یعنی مسأله‌ای است که همه دنیا را دچار بحران کرده است؛ حتی کشورهایی که بواسطه تحریم شدید با مشکلات تأمین واکسن مواجه نیستند و یا از نظر اقتصادی امکان بیشتری برای اعمال محدودیت‌های سختگیرانه دارند. به‌ویژه آمریکا که حجم عظیمی از واکسن‌های کرونا را در اختیار دارد و در کنار فشار اقتصادی به سایر کشورها، مدعی بزرگترین اقتصاد دنیاست.
در مجموع اینکه تنها راه مطالبه منطقی برای بهتر شدن وضعیت، دیدن یک تصویر منطقی از بحران کرونا در ایران و جهان است.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
