فارس پلاس؛ روایت روز: کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱ مصوبه‌ای در خصوص سربازی داشت که به واسطه آن مصوبه مشمولان غایب تحت شرایطی می‌توانند با پرداخت مبلغی به تناسب مدرک و شرایط ویژه‌ای که در نظر گرفته شده کارت پایان خدمتشان را دریافت کنند.
هرچند این مصوبه به دلیل اصل ۱۱۰ قانون اساسی نیاز به تاییدات بالاتر از مجلس دارد و با اخباری هم که از مخالفت‌های ستاد کل نیروهای مسلح منتشر شده است احتمالا چنین مصوبه‌ای حتی در صورت تصویب نهایی در مجلس به قانون تبدیل نخواهد شد. اما این موضوع فعلا محل بحث نیست. ما می‌خواهیم در این مسئله دقیق‌تر شویم که اساسا چنین مصوبه‌ای چه تناسبی با مفهوم عدالت دارد؟
عدالت چیست؟
شهید مطهری در کتاب عدل الهی در چیستی عدل، ۴ برداشت از عدل را توضیح می‌دهند:
الف: موزون بودن ب: تساوی و نفی هرگونه تبعیض ج: رعایت کردن حقوق افراد و دادن حق هر ذی حق د: رعایت کردن استحقاق‌ها در افاضه وجود
شهید مطهری در توضیح هر چهار بخش ملاحظاتی دارد. مثلا در توضیح عدل به معنای موزون بودن اینجور می‌گویند که این تعریف از عدل در برابر عدم تناسب است نه در برابر عدم تبعیض یا در توضیح عدل به معنای تساوی می‌گویند اگر عدل به معنای تساوی این باشد که هیچ تفاوتی در استحقاق‌ها رعایت نشود اتفاقا عین ظلم خواهد بود.
در توضیح عدل از منظر حقوق افراد هم یک بحث جدی در حوزه معرفت شناختی شکل می‌گیرد که اساسا حق چیست و صاحب حق چه کسی است؟
عدل به معنای یکسان بودن فرصتها
رهبرانقلاب در سال ۸۵ و در دیدار مردم شاهرود می‌فرماید: " عدالت به معنای یکسان بودنِ همه‌ی برخورداریها نیست؛ به معنای یکسان بودن فرصتهاست؛ یکسان بودن حقوق است. همه باید بتوانند از فرصتهای حرکت و پیشرفت بهره‌مند شوند. باید سرپنجه‌ی عدالت گریبان ستمگران و متجاوزانِ از حدود را بگیرد و مردم به این، اطمینان پیدا کنند".
عدالت یعنى امکاناتى که در کشور هست، عادلانه و عاقلانه تقسیم کنیم - نه عادلانه‌ى بى‌حساب و کتاب - و سعى کنیم همین امکانات را بیشتر کنیم تا به همه بیشتر برسد؛ نه اینکه به قشر خاص و به دسته‌ى خاصى بیشتر برسد. ۱۳۸۴/۰۶/۰۸
نتیجه مصوبه خرید سربازی چیست؟
این مصوبه برای قشر ضعیف و حتی متوسط جامعه که شاید همان اقشار مستضعف اول انقلاب هستند تنها یک انتخاب ایجاد می‌کند و آن صرف دو سال از عمر یک جوان برای خدمت به امنیت و رشد کشور است. اما برای قشر توانمند دو انتخاب ایجاد می‌کند و افراد پول‌دار می‌توانند یا دو سال از عمر خودشان را صرف خدمت کنند و یا پولی بپردازند و این عمر خود را بخرند.
البته روشن است که ارزش و بهای عمر و جوانی یک شهروند بسیار گران‌بهاتر از این هزینه‌هایی است که مصوب شده است. احتمالا چنین هزینه‌هایی برای افراد ثروتمند جامعه هم چندان رقمی محسوب نمی‌شود. در هر حال این مصوبه فرصت بیشتری را در اختیار آنها که ثروتمندتر هستند می‌گذارد و قشر ضعیف جامعه در نسبت با این افراد باید شرایط سخت‌تری را تحمل کنند.
سرخوردگی اجتماعی موضوع دیگری است که در این موضوع کمتر به آن بها داده می‌شود. توییت امین توکلی‌زاده معاون فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران را ببینید: " روزی که دفترچه اعزام به خدمت را گرفتم وبه میدان سپاه مراجعه کردم صف خرید سربازی کنار اعزام شکل گرفته بود . تفاوت ها دیدنی بود آنها کنایه می زدند وما هم جواب می دادیم ما رفتیم سربازی و خدمت کردیم نمی دانم عاقبت آنها که نرفتند سربازی چه شد.ولی حس بدی بود که یک عده قانون را خریدند".
فارغ از آنکه خود این خرید سربازی در آن زمان یعنی دهه ۷۰ قانون بوده اما حسی که به افراد جامعه القا می‌کند همین عبارت آخر این توییت است: " حس بدی بود که یک عده قانون را خریدند".
توجه کنیم که این مصوبه، این حس را در قشر ضعیف یا حتی متوسط جامعه ایجاد می‌کند. قشری که بنا به فرموده امام خمینی(ره) بار انقلاب بر دوش همین طیف جامعه است.
نکته پایانی هم اینکه تحول و افزایش بهره‌وری سربازی حتما یک مطالبه جدی و مهم است که همه مسوولین کشور باید به دنبال آن باشند اما چنین مصوباتی اساسا با روح و مغر انقلاب اسلامی سازگاری ندارد.
انتهای پیام/
