به گزارش خبرگزاری فارس، «دست و پا زدن شرق برای بسته شدن» تیتر گزارشی بود که بخشی از عملکرد چند وقت اخیر روزنامه شرق در آن منتشر شد. « اینجا» می توانید این گزارش را بخوانید.
خبرگزاری فارس در این گزارش نشان داد که روزنامه شرق چگونه با انتشار اخبار غیرواقعی و حاشیه ها مخاطبان خود را از حقیقت دور می سازد و ذهن هایشان را درگیر جنجال سازی های خود می کند. این رویکرد این فرضیه را هم بیشتر ثابت می کرد که این روزنامه با انتشار چنین اخباری به دنبال توقیف شدن است تا هزینه سوء مدیریتی که منجر به خروج برخی خبرنگاران از این رسانه و کاهش مخاطب و تیراژچند صدتایی شده بود را به گردن دیگران بیاندازند.
اکنون شرق در پاسخ به این گزارش فارس جوابیه ای به شرح زیر ارسال کرده است که در ادامه این گزارش منتشر خواهد شد.
فارس آرزو میکند که گزارش پیشین خود اشتباه بوده باشد و آنچه شرق می نویسد درست؛ اما آینده رسانه روشن خواهد ساخت کدام سخن بر مدار حق بود و کدام مطلب ناصحیح.
جوابیه شرق:
کمی همدلانه؛ ما هم سایه هم هستیم
«شرق» در طول دو دهه انتشار، همواره بر استقلال رأی خود پافشاری کرده است و با این باور، با رویکردی انتقادی به تحلیل اخبار و وقایع سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ایران پرداخته و این امر بدون آنکه «شرق» به حزب یا تشکل سیاسی خاصی وابسته باشد، محقق شده است. خبرگزاری فارس در تاریح ۲۸ خرداد گزارشی را در بخش «شبهه و شایعه» گزارشی با تیتر« دست و پا زدن شرق برای بسته شدن » منتشر کرد که خود این گزارش شبهه تخریب یک رسانه توسط رسانه دیگر را ایجاد میکند.
فارس یا شرق؟
در گزارش فارس آمده «روزنامه اصلاح‌طلب شرق به پاس گل دادن و دادن خوراک خبری به رسانه‌ها و شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان مشهور است». فارس البته نگفته که این ادعا را بر چه مبنایی انجام داده است. یک حساب و کتاب سر انگشتی نشان می‌دهد که تا لحظه تنظیم این گزارش، در بی‌بی‌سی فارسی ۷۳۷ خبر از خبرگزاری فارس به عنوان منبع استفاده شده و این عدد برای رسانه شرق ۱۳۸ خبر بوده است. از سویی در «ایران اینترنشنال» هم وضعیت همین است. خبرگزاری فارس منبع ۵۳۲ خبر در ایران اینترنشنال بوده و این عدد برای رسانه شرق ۱۹۲ خبر است. اما آیا می‌توان گفت که فارس خوراک رسانه‌های فارسی زبان را تامین میکند؟ بر چه اساسی یک خبرگزاری که اتفاقا وابسته به یک نهاد است باید جنین ادعایی را مطرح کند بدون اینکه حتی یک محاسبه کوچک در گفتار و نوشتار انجام دهد؟
در بخش دیگری از این گزارش «فرضیه» ای مطرح شده و بر اساس آن فرضیه و بدون هیچ سند و مدرکی فرض خود را به شاهد و فکت تبدیل کرده اند. اگر از دید «فارس» نوشتن از توفیقات ملی، آسیب‌های اجتماعی، مشکلات مردم و همراهی با مردم در حوزه‌های مختلف اخبار حاشیه‌ای است پس سخنی برای بیان باقی نمی‌ماند. در ادامه به چند مورد از اتهامات خبرگزاری فارس علیه شرق که دلیلش چیزی جز حواتس‌پرتی نمی‌تواند باشد را با هم مرور می کنیم.
آنجه درباره بنزین ندیدید
در گزارش فارس نوشته شده «چند روز پیش روزنامه شرق در گزارشی جنجالی مدعی «احتمال افزایش قیمت بنزین» و حذف کارت سوخت جایگاه‌داران شد؛ موضوعی که با استقبال رسانه شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان روبرو شد.»
درباره گزارش بنزین باید گفت که شرق اتفاقابه شایعات پیرامون افزایش قیمت بنزین پاسخ داده و در پاسخ به این شایعات از قول معاون وزیر نفت و رییس کمیسیون انرژی مجلس یازدهم نوشته که قیمت بنزین افزایش نخواهد داشت و در ادامه به مساله جمع آوری کارت سوخت جایگاه داران اشاره کرده و مصاحبه های متناقض زیر مجموعه های استانی شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی استناد کرده که از قضا با فارس و باشگاه خبرنگاران مصاحبه کرده اند!
جای تعجب است که فارس گزارش خود را درباره جمع آوری کارت سوخت جایگاه داران منکر شده و توپ را به زمین رسانه دیگری انداخته است.
منبع را چک نکردید
در بخش دیگر گزارش فارس آمده که «روزنامه شرق که ید طولایی در تحریف صحبت‌های مسئولین به خصوص ائمه جمعه دارد، مطلبی را به نقل از آیت‌الله علم‌الهدی امام جمعه مشهد منتشر کرد. این روزنامه اصلاح‌طلب درحالی تیتر «علت حوادث قطار و متروپل، ولنگاری است» برای صحبت‌های اخیر وی انتخاب کرده تا وانمود کند مقصود آیت‌الله علم‌الهدی در علت حادثه خروج قطار از ریل و متروپل، مباحث فرهنگی و مرتبط با حجاب است که اصلاً چنین چیزی نبوده است.»
جهت اطلاع همکاران رسانه‌ای! در خبرگزاری فارسی، تیتر شرق عینا تیتری بود که کانال خراسان وابسته به «روزنامه خراسان» و سایت«شفقنا» منتشر کرده بود. منتشر کنندگان خبر درباره این تیتر شرق و حمله‌کنندگان به شرق حتی زحمت جستجوی تیتر را به خود نداده بودند که ببینند نه تنها خراسان که شفقنا هم از این تیتر برای سخنان امام جمعه مشهد استفاده کرده است.
روزنامه را نخواندید
در بخش دیگری از گزارش فارس نوشته شده است که «روزنامه شرق در گزارشی جنجالی مدعی فاضلاب‌خوابی در اصفهان شده و برای مطلب خود نیز یک عکس کار کرده است. این درحالی است که همین عکس دقیقا در ماهنامه کلام در سال ۱۳۹۹ چاپ و منتشر شده است.»
در گزارش روزنامه شرق با عنوان «تونل‌های سیمانی چسبیده به رگ خاک» باید گفت که در گزارشی با عنوان تونل‌های سیمانی چسبیده به رگ خاک در روزنامه شرق به قلم دریاقدرتی پور خبرنگار شرق در اصفهان منتشر شد، خبرنگار روزنامه برای پیدا کردن عکس لوله‌خوابی در اصفهان به جستجو در اینترنت پرداخت و عکسی مرتبط با موضوع که منبع آن نیز مشخص نبود ذیل گزارش منتشر شد. چند روز بعد، فردی که مدعی بود سردبیر مجله‌ای به نام کلام تازه است ادعا کرد که عکس متعلق به این رسانه بوده است و در صحبت با دبیر اجتماعی روزنامه شرق، مقرر شد که در روزهای آتی توضیحی درباره این عکس در روزنامه منتشر شود، هرچند که منبع عکس مشخص نبود و سردبیر نشریه نیز نامی از عکاس عکس نبرد. با این وجود ایشان ۲۴ ساعت بعد با رسانه‌های مختلف صحبت کردند و مطالب خلاف واقع عنوان کردند که روزنامه شرق نیز حق خود را درباره اقدامات قانونی این ادعا محفوظ می‌داند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی را ندیدید
در گزارش اتهامی فارس آمده که« روزنامه شرق [Image] همچنین مدعی شده بود که مهسا کمالی بازیکن تیم ملی به دلیل نشان دادن تیشرت stop WAR از تیم ملی محروم شده است.»
نویسنده این گزارش حتی به خود زحمت نگاه انداختن به خبر منتشر شده شرق را نداده تا در انتهای خبر ببینید منبع این خبر خبرگزاری ایرناست و شرق عینا خبری را که ایرنا منشتر کرده را منتشر کرده است.
اخبار وزارت آموزش و پرورش را دنبال نکردید
در بخش دیگری از گزارش فارس آمده «یکی دیگر از شایعاتی که چند وقت پیش توسط روزنامه شرق منتشر شدو سروصدای زیادی به پا کرد و خوراک خبری به رسانه‌های معاند داد، ادعای عدم تحویل کارنامه تحصیلی دانش اموزان به مادران بود.»
درباره این بخش اتهامی فارس علیه شرق نیز باید گفت گزارش روزنامه شرق درباره امتناع مدارس از تحویل کارنامه دانش‌آموزان به مادران، پیرو گزارشات پیاپی والدین به خبرنگار روزنامه شرق بود. این گزارش‌ها البته توسط خبرنگار پیگیری شد و پس از مواجهه با پیام‌های منتشر شده در کانال‌های اجتماعی برخی از مدارس مبنی بر ممنوعیت ارائه کارنامه دانش‌آموزان به مادر، گزارش منتشر شد. در گزارش شرق مادران از این شکایت داشتند که به وقت رجوع به مدارس برای گرفتن پرونده تحصیلی، کارنامه و یا مدرک فرزند خود، مدیران مدارس آن‌ها را به عنوان «ولی» نشناخته و خواستار حضور پدر می‌شوند. پیرو این گزارش آموزش و پرورش نیز با شرق تماس گرفت و خواهان آن شد تا مدارسی که چنین اقدامی کرده‌اند را شناسایی کند. همچنین از والدین خواسته شد تا در صورت مواجهه با چنین موردی به مرکز شکایات وزارتخانه اطلاع دهند. سپس، آموزش و پرورش در بخشنامه‌ای به تاریخ سوم مهر ماه 1400، از واژه »ولی« رفع ابهام کرد. در بخشی از متن این بخشنامه آمده است: در شرایط عادی هیچ تفاوتی بین والدین (پدر یا مادر) در رسیدگی به امور تحصیلی فرزندان و اخذ مدرک و پرونده تحصیلی آن‌ها وجود ندارد.
۲ ادعای موهوم
در گزارش فارس دو ادعای موهوم مطرح شده که دلیلش را اگر نخواهیم سیاه ببینیم احتمالا از ناآگاهی و عدم شناخت از وظیفه رسانه برمی‌آید. خبر تحلیلی درباره احتمال حضور شهردار فعلی تهران در دولت و خبری دیگر مربوط به بسته شدن کوه است که روند هر دو خبر اگر دنبال شود روند ان کامل مشخص است و چیزی که مشخص نیست این است که فارس از بیان این موضوعات به دنبال چیست؟
سخن آخر
درباره این گزارش بنا نداشتیم چیزی بنویسیم. چون آنچه در روند این گزارش دیده می‌شود نوعی «هم‌نوع‌خواری» در عرصه رسانه را شاهدیم اما به این دلیل که این روند یکجا باید خاتمه پیدا می‌کرد تصمیم بر این شد که بند به بند این گزارش نقد شود تا برای مخاطبان مشخص شود که چیزی که در برخی رسانه‌ها منتشر می‌شود گاهی با واقعیت فاصله طولانی دارد. شرق اعلام میکند که از هرگونه نقد شکلی و محتوایی استقبال می کند و از همکاران رسانه‌ای در خبرگزاری فارس می‌خواهیم که به جای بهانه جویی حرکت به سمت نقد اصولی رسانه‌ای را در دستور کار خود قرار دهند و در شرایطی که کشور هر روز دستخوش اتفاقاتی جدید است راه گفت‌و گو و نقد دلسوزانه را نبندند.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
