مجله فارس پلاس: سیاست‌های کلی برنامه هفتم روز ۲۰ شهریور از سوی رهبر انقلاب ابلاغ شد. این برنامه در ۷ سرفصل «اقتصادی»، «امور زیربنایی»، «فرهنگی و اجتماعی»، «علمی، فناوری و آموزشی»، «سیاسی و سیاست خارجی»، «دفاعی و امنیتی»، «اداری، حقوقی و قضایی» و در ۲۶ بند تصویب شده است.
در گزارش قبلی فارس پلاس به بخش «تقویت بنیه دفاعیه با تخصیص حداقل ۵ درصد بودجه عمومی کشور» و مقایسه بودجه نظامی ایران با بودجه نظامی رژیم صهیونیستی و سعودی پرداخته شد. (+)
در بخش امور زیربنایی برنامه هفتم آمده است: «تأمین امنیت غذایی و تولید حداقل ۹۰ درصد کالاهای اساسی و اقلام غذایی در داخل، همراه با حفظ و ارتقاء ذخایر ژنتیکی و منابع آبی و افزایش سطح سلامت و ایمنی مواد غذایی.»
با استناد به تعریف سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO)، امنیت غذایی به معنای دسترسی اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی افراد به غذای کافی، سالم و مغذی در هر زمان است تا نیاز و ترجیح تغذیه‌ای فرد برای یک زندگی سالم و فعال تامین شود.[1]
وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA) سال ۱۹۹۲ منشوری منتشر کرد که به هرم غذایی شهره شد. ساختار به این صورت بود که اهمیت مواد غذایی مورد نیاز انسان را به صورت نزولی رو به بالا طبقه بندی کرده بود. در این ساختار، خانواده غلات اصلی‌ترین نیاز خوراکی معرفی شد. طبقه دوم شامل میوه‌جات، سبزیجات و طبقه سوم شامل گوشت و لبنیات و طبقه آخر مخصوص روغنی‌جات و شیرینی‌جات است. [2]
هرم غذایی وزارت کشاورزی آمریکا (USDA) |تاریخ انتشار: ۱۹۹۲ میلادی
هرم غذایی در سال ۲۰۱۱ جای خود را به ساختاری تحت عنوان بشقاب من (MyPlate) داد. طبقه‌بندی براساس مصرف در این طرح به کلی کنار گذاشته شد. نیویورک تایمز در گزارشی تحت عنوان «به درود هرم غذایی؛ درود بر بشقاب شام» نوشت: [این بشقاب] از چهار بخش برای میوه‌جات، سبزیجات، غلات و پروتئین تشکیل شده است. [۳] بشقاب به چهار قسمت غلات (نارنجی)، پروتئین (بنفش)، سبزیجات (سبز)، میوه‌جات (قرمز) و یک لیوان به عنوان لبنیات (آبی) تقسیم شده است.
طرح جایگزین «هرم غذایی» تحت عنوان «بشقاب من»
نقش اصلی در این بشقاب به سیزیجات داده شده ولی کماکان غلات و گوشت اصلی‌ترین موارد مصرفی در جهان است. پایگاه آماری «Our World In Data» نوشت که تولید جهانی گوشت طی ۵۰ سال گذشته روند صعودی داشته است و تولید از سال ۱۹۶۱ تا ۲۰۲۰ بیش از چهار برابر شده است.[4]
روند تولید جهانی گوشت (۱۹۶۱-۲۰۲۰) |منبع: Our World In Data
این روند صعودی حتی بعد از ارائه طرح «بشقاب من» نیز ادامه داشت. تنها نقطه نزولی در سال ۲۰۱۹ بود. به نقل از پایگاه آماری استاتیستا (Statista)، تولید جهانی گوشت طی هفت سال گذشته به ترتیب ۳۱۷.۱۷ میلیون تن (۲۰۱۶)، ۳۲۳ میلیون تن (۲۰۱۷)، ۳۲۷ میلیون تن (۲۰۱۸)، ۳۲۵ میلیون تن (۲۰۱۹)، ۳۲۸ میلیون تن (۲۰۲۰) و ۳۲۹.۲۸ میلیون تن (۲۰۲۱) بود.
میزان تولید گوشت در جهان |منبع: Statista
پیش بینی‌های حاکی از آن است که این عدد به ۳۴۵.۱۷ میلیون تن در سال ۲۰۲۲ برسد. این عدد بالاترین میزان تولید گوشت در جهان است. [5] قریب به ۱۳۶ میلیون تن از این عدد مربوط به «طیور»، ۷۲ میلیون تن مربوط به گوشت «گاو - گوساله» و ۱۶ میلیون تن مربوط به «گوشت گوسفندی» است. [6]
میزان تولید انواع گوشت در جهان|منبع: Statista
نکته‌ای وجود دارد: طبقه غلات عنصر اصلی و سازنده سایر طبقات غذایی است. غلات مستقیم «در قالب‌هایی نظیر «نان» و غیر مستقیم از طریق «تغذیه دام و بالتبع پروتئین و لبنیات حاصل از آن» توسط انسان مصرف می‌شود. قوت غالب بخش عمده جمعیت جهان است و رشد محصولات پروتئینی وابستگی شدید به آن دارد.
ذرت، جو، کنجاله سویا، روغن خوراکی، دانه‌های روغنی و گــنــدم از جمله مهم‌ترین غلات هستند. تقریباً تمام کشورهای قدرتمند در حوزه اقتصادی از بزرگترین تولیدکنندگان غلات در جهان نیز هستند. این موضوع نشان می‌دهد که خودکفایی و صادرات مازاد تولید یکی از مولفه‌های قدرت ملی محسوب می‌شود.
تولیدکنندگان بزرگ غلات جهان
رصدخانه پیچیدگی اقتصادی (OEC) تقسیم بندی کشورهای پیشرو در تولید انواع غلات را منتشر کرده است. آخرین به روزرسانی این آمار مربوط به سال ۲۰۲۰ است.
ذرت: آمریکا، چین، برزیل، کشورهای عضو اتحادیه اروپا و آرژانتین بزرگترین تولیدکنندگان ذرت در جهان هستند.[7] آمریکا ۲۵.۴%، آرژانتین ۱۶.۹%، برزیل ۱۵.۶%، اوکراین ۱۲.۸% و فرانسه ۴.۴۷% بازار صادرات در جهان را در اختیار دارند.
گندم: چین، هند، روسیه، آمریکا و فرانسه بزرگترین تولید کنندگان گندم در جهان هستند.[8] روسیه ۱۹.۵%، کانادا ۱۳.۹%، ایالات متحده ۱۳.۷%، فرانسه ۹.۲۶% و اوکراین ۸.۹۷% بازار صادرات در جهان را در اختیار دارند.
جو: اتحادیه اروپا، روسیه، استرالیا، اوکراین و کانادا بزرگترین تولیدکنندگان جهان هستند.[9] فرانسه ۱۸%، روسیه ۱۱.۹%، استرالیا ۱۱.۸%، اوکراین ۱۱.۶% و کانادا ۷.۹۹% بازار صادرات در جهان را در اختیار دارند.
آرژانتین (۳۲.۱%)، برزیل (۲۴.۴%)، آمریکا (۱۵.۳%)، هلند (۵.۳%) و آلمان (۲.۸۶%) بزرگترین صادرکنندگان کنجاله سویا در جهان هستند. اوکراین (۳۹.۲%)، روسیه (۱۸.۲%)، هلند (۵.۶%)، ترکیه (۵.۴۹%) و مجارستان (۳.۵۵%) نیز بزرگترین صادرکنندگان روغن جهان هستند.
اکنون اوکراین میدان نبرد ارتش روسیه و پیمان نظامی ناتو شده است. اوکراین تا قبل از جنگ ۱۳ درصد ذرت جهان، ۱۰ درصد گندم جهان، ۱۲ درصد جو جهان و ۴۰ درصد روغن خوراکی جهان را تامین می‌کرد.
اکنون پس الحاق مجموعاً ۵ استان لوهانسک، دونتسک، زاپروژیا، خرسون و کریمه اوکراین به روسیه، سهم تولیدات کشاورزی این کشور کاهش خواهد یافت. تولید اوکراین در گندم ۲۴ درصد، در جو ۲۲ درصد، در روغن آفتابگردان ۱۹ درصد و ذرت یک درصد کاهش خواهد یافت. قاعدتاً مناطق درگیری مشمول زمین‌های زراعی نیز قابلیت کشت را از دست خواهد داد و این کاهش تولید در افزایش قیمت جهانی محصول اثر خود را خواهد گذاشت.
نقشه کشت غلات در اوکراین |منبع: USDA
موضوع امنیت غذایی پس از جنگ اوکراین اهمیتی دوچندان پیدا کرده است. قدرت‌های جهانی درحال ذخیره‌سازی سرسام‌آور کالاهای اساسی هستند. چین ۲۰ درصد جمعیت جهان داراست ولی پیش‌بینی می‌شود که ۶۵ درصد ذرت و ۵۳ درصد گندم جهان را تا پایان ۲۰۲۲ ذخیره کند. [11] چین بزرگترین تولیدکننده گندم جهان است. هند نیز به عنوان دومین قدرت تولیدکننده گندم در جهان، صادرات را به دلیل امنیت غذایی ممنوع کرده است. [12]
وزیر جهاد کشاورزی کشورمان میزان ذخایر راهبردی و کالاهای اساسی در دولت سیزدهم را در تاریخ کشور بی‌سابقه اعلام کرده است. وی گفت: پس از جنگ اوکراین کشورهای اروپایی دچار مشکلات بسیاری در تامین کالاهای اساسی خود شدند و این درحالی است که جمهوری اسلامی با وجود اجرای طرح اصلاح یارانه‌ها هیچ مشکلی در فراوانی کالا در کشور نداشت.
سود خودکفایی در تامین کالاهای اساسی چقدر است؟
تجارت غیر نفتی ایران در سال ۱۴۰۰ از قرار ذیل است: مجموع تجارت خارجی غیرنفتی ۱۰۰ میلیارد دلار شد. از این میزان ۵۳ میلیارد دلار مربوط به واردات است.
حجم واردات کشور در این سال ۴۱.۱ میلیون تن بود. قریب به ۳۱ میلیون تن از عدد مذکور مربوط به واردات کالای اساسی است. ارزش عددی واردات کالاهای اساسی ایران حدوداً ۲۰ میلیارد دلار است؛ این یعنی قریب به ۴۰% ارز به دلیل واردات انواع غلات از کشور خارج می‌شود.
بیشترین واردات کالای اساسی به شرح ذیل است: ذرت؛ ۹.۸ میلیون تن به ارزش ۳.۴ میلیارد دلار. گــنــدم؛ ۷ میـلیـون تن به ارزش ۲.۴ میلیارد دلار. جــــو؛ ۳.۳ میلیون تن به ارزش بیش از ۱ میلیارد دلار. دانه‌های روغنی؛ ۲.۳ میلیون تن به ارزش ۱.۶ میلیارد دلار. انواع روغن خوراکی؛ ۱.۹ میلیون تن به ارزش ۲.۷ میلیارد دلار.کنجاله سویا؛ ۲.۳ میلیون تن به ارزش بیش از ۱.۲ میلیارد دلار.[13]
تحقق برنامه هفتم توسعه در بخش تولید ۹۰ درصد کالاهای اساسی به معنای عدم خروج قریب به ۱۸ میلیارد دلار از کشور است. هزینه سالانه واردات کالاهای اساسی ۲/۵ برابر پول بلوکه شده ایران در کره جنوبی (به دستور آمریکا)، قریب به ۲/۷۵ برابر کل بودجه سالانه نظامی ایران (+)، ۱/۱ برابر کل پولی است که «پمپئو» وزیر خارجه سابق آمریکا مدعی بود (۱۶ میلیارد دلار) ایران تا سال ۲۰۱۸ در نبردهای غرب آسیا (تروریسم تکفیری، عراق، جنگ سوریه، مقاومت لبنان، مقاومت فلسطین و یمن) هزینه کرده است. (هزینه آمریکا در غرب آسیا ۴۳۸ برابر ایران بود)
پایان پیام/
[1 ]:https://www.ifpri.org/topic/food-security
[2]:https://www.theatlantic.com/health/archive/2011/05/goodbye-food-pyramid-usda-to-announce-a-new-food-icon/239645/
[3]:https://www.nytimes.com/2011/05/28/health/nutrition/28plate.html
[4]:https://ourworldindata.org/meat-production
[5]:https://www.statista.com/statistics/237644/global-meat-production-since-1990/
[6]:https://www.statista.com/statistics/237632/production-of-meat-worldwide-since-1990/
[7]:https://www.statista.com/statistics/254292/global-corn-production-by-country/
[8]:https://www.visualcapitalist.com/cp/visualizing-global-wheat-production-by-country/
[9]:https://www.statista.com/statistics/272760/barley-harvest-forecast/
[10]:https://farmpolicynews.illinois.edu/2022/05/russia-makes-some-land-gains-persists-in-strangling-ukrainian-grain-exports/
[11]:https://theupheaval.substack.com/p/why-is-china-so-obsessed-with-food
[12]:https://masireqtesad.ir/135158
[13]:https://www.isna.ir/news/1401011809291
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
