گروه زندگی- چندی پیش پیرو ثبت پویشی در فارس من، گزارشی تهیه کردیم با عنوان «درخواست عدم حضور پزشک آقا در اتاق عمل زنان و زایمان» که با واکنش گسترده‌ای از سوی مخاطبان همراه بود و کلیت کامنت‌ها نشان از تجربه تلخ بسیاری از زنان باردار در اتاق زایمان و تاثیرات منفی روانی و حتی جسمی بر روی آن‌ها داشت. به همین سبب تصمیم گرفتیم با یک تجربه نگاری از این مادران، ضمن بازگوکردن حال و احوال‌شان در چنین شرایطی، لزوم احترام به حریم زنان در اتاق زایمان را باردیگر مطرح کنیم.
حضور مردان در اتاق زایمان، تبعاتی چون استرس‌های روانی و حتی آسیب‌های جسمی برای مادران به همراه دارد
عذاب وجدان؛ یک سوغات تلخ از اتاق زایمان
حال و احوال یک خانم باردار در هنگام زایمان، شاید خیلی نیاز به توضیح و تفسیر نداشته باشد و همه ما می‌دانیم که زایمان یکی از سخت‌ترین و دردناک‌ترین تجربیات زنان است و اگر در هنگام زایمان حمایت‌های روانی لازم از او صورت نگیرد، قطعا تحمل شرایط بسیار دشوارتر خواهدشد. حالا تصور کنید مادری که در چنین شرایطی نیاز به آرامش روانی دارد و به علت‌عدم همراهی همسر یا اعضای خانواده‌اش خود را تنهاتر از همیشه می‌بیند، با حضور مردانی بالای سر خود دچار چه تنشی می‌شود! به هرحال یک خانم باردار چه در زایمان طبیعی و چه در سزارین به سبب نوع لباس زایمان، عملا نمی‌تواند خود را از نگاه نامحرم دور نگه دارد، بنابراین حضور مردان در اتاق از پزشک گرفته تا تکنسین بیهوشی و نیروهای خدماتی می‌تواند میزان تنش و استرس مادر را بالا برده و تجربه تلخی از شیرین‌ترین لحظات زندگی‌اش برای او رقم زند.
مخاطبی به نام آسمان در کامنتی نوشته: «خداخیرتان بدهد که این موضوع را مطرح کردید. کاش حرف دل ما را به گوش مسئولان برسانید. خود من به شخصه بهترین روز زندگیم به دلیل حضور کادر درمان آقا داخل اتاق عمل سزارین، به روزی سراسر استرس و خجالت و عذاب وجدان تبدیل شد و تبعاتش تا مدت‌ها روح و روانم را به هم ریخته بود. »
هیس؛ اعتراض وارد نیست!
مادر دیگری با تجربه مشابه و البته کمی تلخ‌تر به تهدید شدن توسط پرستاران بعد از اعتراض به حضور مردان اشاره کرده است. موضوعی که مخاطبان مختلفی نسبت به آن اتفاق نظر دارند و خواستار رسیدگی مسئولان هستند. این مخاطب گفته: «موقع زایمانم، دکتر و پرستارها همه‌خانم بودند اما یک‌دفعه دکتربیهوشی آقا، وارداتاق‌عمل‌شد و پرستار در واکنش به اعتراضم گفت: ساکت‌بمان! اگر دکتربیهوشی‌برود، کس دیگری نیست بیهوشت‌کند! متاسفانه هنوزصدای پرستار توی‌گوشم است وبعداز سیزده‌سال نتوانسته‌ام آن روز را فراموش‌کنم. خدا می‌داند بااینکه چاره‌ای نداشتم جز سکوت؛ اما هنوز هم به شدت‌احساس‌گناه‌می‌کنم.» مخاطب دیگری عنوان کرده: «در هر دو زایمانم، متخصص بیهوشی مرد بود و من طوری دچار فشار روانی شدم که حتی زایمان هم آن فشار را به من وارد نکرد. حضور مردان به قدری دردناک است که حاضر بودم درد زایمان را بکشم ولی هیچ مردی آن هم با آن وضع لباس‌های اتاق عمل مرا نبیند. وقتی هم کسی به اعتراضم توجهی نکرد، احساس می‌کردم وارد یک کشور دیگر شده‌ام و هیچ کس با من مادر دوست نیست!»
آسیب‌های روحی و روانی روی مادران به سبب حضور مردان در اتاق زایمان، آن هم نه صرفا به طور موقت بلکه بطور بلندمدت، از پر تکرارترین کامنت‌هایی است که از طرف مخاطبان دریافت کرده‌ایم که طبعا می‌تواند اثری مستقیم روی روان مادران گذاشته و خشم و عصبانیتی درونی را برای آن‌ها به یادگار گذارد.
همانقدر که خدمات کادر خانم به زنان باردار امنیت خاطر می دهد، حضور مردان موجب استرس می شود.
از تنش‌های روانی تا خطرات جانی
با نگاهی آماری به کامنت‌های ثبت شده می‌توان دریافت که حضور مردان در اتاق زایمان برای اغلب زنان با هر طیف اعتقادی، توجیهی ندارد و تنش حاصل از این حضور، علاوه بر آن که می‌تواند منجر به آسیب‌های روحی و روانی شود، حتی در برخی موارد اتفاقات تلخ‌تری را نیز به همراه دارد و ممکن است به قیمت جان مادر باردار تمام شود. خانمی تجربه تلخ خود را این چنین عنوان کرده: «وقتی برای عمل به اتاق ریکاوری رفتم، آن جا پر از آقا بود و می‌دیدم که هرکس چه برخوردی دارد و چه کاری می‌کند. دقایقی که هنوز بیهوش نشده بودم، تمام دغدغه‌ام این بود که کسی مرا نبیند و کلا خود استرس عمل از ذهنم رفته بود. صحنه‌ها به قدری برایم سنگین بود که استرسم بالا رفت و تپش قلب شدید گرفتم و همین باعث شد تا بعد از عمل، یک ساعت و نیم بیهوش بمانم. متاسفانه به خاطر همین موضوع، الان هم قلبم دچار مشکل شده! اما واقعا سوالم این است که چرا نباید وضعیت یک خانم در آن شرایط سخت و استرس‌زا درک شود؟! خواهشا به این موضوع رسیدگی کنید.»
شرم حضور مردان و ایست قلبی
خانم دیگری هم از تجربه زایمان خود که ممکن بود به قیمت جانش تمام شود، به تلخی یاد کرده و گفته: «باورکنید خود من موقع عمل سزارین و سر همین قضیه دچار ایست قلبی شدم. حضور آن همه مرد در اتاق عمل آنقدربرام سخت بود که تاب تحمل نداشتم و واقعا از خجالت مُردم که به دادم رسیدند و مرا احیا کردند اما ای کاش می‌دانستند که این مردن از شرم بود! خدا برای هیچ کس نخواهد…» در همین راستا مخاطبی به نام نفس نوشته: «موقع سزارین، پزشک آقا بالای سرم بود. همین که او را دیدم، رنگم پرید و تپش قلب گرفتم و قبل از بیهوشی تشنج کردم که شوک عصبی به خاطر حضور آقایان بود. کلا حضور مردان در اتاق عمل حتی اگر عرف و شرع و گناه را هم کنار بگذاریم، استرس‌آور است.»
شمار زیادی از مردان کادر درمان با حضور خود در اتاق عمل زنان و زایمان مخالف هستند
حمایت کادر درمان از مطالبه مادران باردار
تا اینجای گزارش بخش هرچند کوچکی از تجربیات مادران باردار در اتاق زایمان را خواندید اما جا دارد در ادامه، به تجربه چند نفر از اعضای کادر درمان که خود در اتاق عمل زنان حضور داشته‌اند و نسبت به این موضوع معترض هستند نیز اشاره‌ای داشته باشیم.
خانمی که خود را کارشناس بیهوشی معرفی کرده، با ابراز ناراحتی نسبت به این مساله، گفته: «متاسفانه بارها در اتاق عمل، رزیدنت‌های بیهوشی آقا را می‌دیدم که کنجکاوی بی‌ربط به کارشان می‌کردند و خانم‌ها از این موضوع زجر می‌کشیدند. حتی در موارد دیگری مثل ارتوپدی که بیمار باید از کشاله ران پا ضدعفونی می‌شد، شاهد التماس مریض برای آمدن پرسنل خانم بودم و این در حالی بود که در اتاق کناری، مریض مرد بود و تکنسین زن! خود من به عنوان یک کارشناس بیهوشی خانم و با توجه به خاطراتم، استرس این را دارم که اگر روزی بیمار شوم و کارم به اتاق عمل کشید، چه کنم؟» مخاطب دیگری که به عنوان یک کادر درمان آقا، تجربه حضور در اتاق عمل زنان را دارد، در کامنتی عنوان کرده: «متاسفانه آقایان اتاق عمل شوخی‌های رکیک با هم می‌کنند و عملا جو اتاق عمل زنان با حضور آقایان بسیار بد است که قطعا باید به حضور آقایان در اتاق عمل زنان و زایمان خاتمه داده شود.» یکی دیگر از مخاطبان آقا که تکنسین بیهوشی است و ۲۰ سال سابقه کار دارد، ضمن نارضایتی از حضور اجباری در بخش زنان، این چنین گفته: «انصافا کار کردن پرسنل در اتاق عمل بخش زنان از خدمه تا متخصص برای آقایان جالب نیست و سوالم از مسؤلان محترم تصمیم گیرنده این است که آیا خود آن‌ها حاضرند خانمشان در اتاق عمل که بعضی شیفت‌ها کلا آقا هستند، زایمان کند؟»
«نه به حضور مردان در اتاق عمل زنان و زایمان»؛ مطالبه بسیاری از زنان جامعه با سطح اعتقادات مختلف است که البته اما و اگرهای بسیاری دارد و ما نیز می‌خواهیم ابعاد مختلف این مطالبه را در سلسله گزارش‌های خود مورد بررسی قرار دهیم، پس منتظر گزارش‌های بعدی باشید.
ادامه دارد…
