به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در کابل، قرار است سومین دور انتخابات ریاست جمهوری افغانستان پس از سقوط طالبان در فروردین 1393 برگزار شود. این واگذاری قدرت سیاسی با خروج نیروهای خارجی از افغانستان مواجه شده که بدین ترتیب رئیس جمهور آینده افغانستان علاوه بر اداره سیاسی این کشور باید تأمین امنیت را نیز به صورت مستقلانه به دست گیرد. بر اساس قانون اساسی این کشور، حامد کرزی که 2 دور رئیس جمهور بوده نمی‌تواند در این انتخابات به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری حضور یابد و این بر جذابیت انتخابات پیش رو افزوده است.
این انتخابات به دلایل متعدد مهم تلقی می‌شود به همین دلیل افراد و گروه‌هایی با تفکرات مختلف برای کسب کرسی ریاست جمهوری به رقابت برخاسته‌اند.
11 نفر در لیست نهایی کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان قرار گرفته‌اند و بر خلاف برخی گروه‌های این کشور که از طریق خشونت درصدد کسب قدرت هستند، این 11 نفر تلاش می‌کنند در رقابتی مسالمت‌‌آمیز و با رأی مردم، قدرت را از آن خود کنند.
در میان افرادی که وارد کارزار انتخابات شده‌اند، 2 تن که در سابق اعضای برجسته حزب اسلامی حکمتیار بودند، به چشم می‌خورند. حزب اسلامی حکمتیار در حال حاضر از مخالفان مسلح دولت افغانستان بوده و در حال جنگ با دولت این کشور و متحدان خارجی کابل است.
«قطب‌الدین هلال» که زمانی رئیس کمیته سیاسی حزب اسلامی و فرد دوم این حزب تلقی می‌شد و در سال‌های اخیر به عنوان مذاکره کننده ارشد حزب اسلامی با دولت افغانستان وارد مذاکره شده بود اکنون به عنوان کاندیدای مستقل در انتخابات شرکت کرده است.
همچنین «محمدخان» معاون سابق کمیته اطلاعات و امنیت حزب اسلامی حکمتیار اکنون به عنوان معاون اول عبدالله عبدالله وارد کارزار انتخابات شده است.
هر چند هلال اعلام کرده که کاندیدای مستقل است و محمدخان نیز به نمایندگی از حزب اسلامی به رهبری «عبدالهادی ارغندیوال» که در وزارت دادگستری افغانستان ثبت شده، در انتخابات حضور یافته است اما این سئوال مطرح است که آیا هواداران حزب اسلامی به صورت منسجم وارد عرصه انتخابات شده‌اند و یا جزیره‌ای عمل می‌کنند؟
جایگاه کنونی هواداران حزب اسلامی در افغانستان
افراد متعددی را در ساختار حکومت افغانستان می‌توان نام برد که در تاریخچه زندگی آنها فعالیت با حزب اسلامی حکمتیار ثبت و درج است.
به گفته محمدخان معاون حزب اسلامی شاخه ارغندیوال، 47 تن از اعضای مجلس نمایندگان و مجلس سنا اعضای حزب اسلامی هستند (در گفت‌وگو با فارن پالیسی، می 2013). علاوه بر حضور پر رنگ در مراکز قانون‌گذاری افغانستان، اعضای پیشین حزب در دولت افغانستان هم سمت‌های مهمی را از آن خود کرده‌اند. «فاروق وردک» وزیر آموزش و پرورش، «عبدالکریم خرم» رئیس دفتر حامد کرزی، «عمر داوودزی» وزیر کشور، عبدالهادی ارغندیوال وزیر اقتصاد، «وحیدالله سباون» مشاور رئیس جمهور و «جمعه‌خان همدرد» والی «پکتیا» بخشی از آنها هستند؛ گفته می‌شود حدود 6 تن از والیان افغانستان اعضای حزب اسلامی هستند.
علاوه بر آن، عبدالهادی ارغندیوال و وحیدالله سباون دست به تشکیل حزب سیاسی زده‌اند.
حزب اسلامی شاخه ارغندیوال در مقایسه با شاخه سباون فعال‌تر است؛ ارغندیوال رهبر این حزب در مصاحبه با رسانه‌ها به این نکته اذعان داشت که حزبی جدا از حزب اسلامی حکمتیار است و بر فعالیت سیاسی تأکید دارد اما هیچگاه در صدد تضاد با حکمتیار برنیامده و بالعکس از وی به عنوان یک مجاهد یاد می‌کند.
ورود هواداران حزب اسلامی به کارزار انتخابات
پیش از ثبت نام کاندیداها، قرار بود عمر داوودزی به عنوان کاندیدای انتخابات وارد عرصه شود اما به دلایل نامعلومی از این کار منصرف شد.
حزب اسلامی شاخه ارغندیوال در اقدامی نادر با یکی از احزابی که در گذشته در تخاصم بود یعنی «جمعیت اسلامی» ائئلاف کرد و حمایت خود را از کاندیداتوری عبدالله عبدالله اعلام کرد. قرار بود تا خود ارغندیوال به عنوان معاون اول عبدالله معرفی شود اما وی از این کار سر باز زد و در عوض محمدخان معاون حزب، معاون اول عبدالله تعیین شد.
از سویی قطب‌الدین هلال به عنوان کاندیدای مستقل وارد کارزار انتخاباتی شده است.
دیدگاه گلبدین حکمتیار امیر حزب اسلامی
با ورود عناصر سابق حزب اسلامی در عرصه انتخابات، شائبه دستور حکمتیار مبنی بر شرکت هواداران این حزب در انتخابات مطرح شد. دیری نپایید که «غیرت بهیر» مسئول روابط سیاسى حزب اسلامى حکمتیار در گفتگو با خبرگزاری پژواک (23 دی ماه) اظهار داشت که حکمتیار از هوادارنش خواسته است که در انتخابات آینده شرکت کنند. وى افزود که طی نامه‌ای از مسئولان ولایتى این حزب خواسته شده است تا در انتخابات آینده به طور فعال شرکت کنند.
پس از آن حکمتیار طی بیانیه‌ای به طور رسمی از هواداران خود خواست تا در انتخابات شرکت کنند.
این تغییر موضع حکمتیار بی‌سابقه بود و در افغانستان با استقبال زیادی مواجه شد.
هواداران حزب اسلامی در چه جایگاهی قرار دارند؟
همانگونه که ذکر شد مناصب مهم دولتی توسط برخی از هواداران حزب اسلامی اشغال شده است و جمعی از آنان اکنون از حلقه حامد کرزی محسوب می‌شوند.
از این بین نقش فاورق وردک، عمرداوودزی و کریم خرم پر رنگ‌تر است. اما این طیف، کاندیدایی در انتخابات پیش رو ندارند و اگر قرار بود که عمر داوودزی چنین نقشی را داشته باشد، به هر دلیلی منصرف شد.
محمدخان از حزب اسلامی ارغندویوال در کنار عبدالله عبدالله که رهبر اپوزیسیون محسوب می‌شود قرار گرفته است و به گفته ارغندیوال، حزب اسلامی باید در ضلعی از مثلث قدرت افغانستان حضور داشته باشد تا طرز فکر آن در آینده کشور حفظ شود. (مصاحبه با طلوع‌نیوز شهریور 1392)
در این بین قطب‌الدین هلال که تا سال گذشته با حزب اسلامی حکمتیار همکاری می‌کرد و اکنون اظهار استقلال می‌کند، کاندیدای مستقل محسوب می‌شود.
حرکتی منسجم یا جزیره‌ای؟
تحرکات هواداران حزب اسلامی و ایفای نقش در جایگاه‌های مختلف این سئوال را مطرح می‌کند که آیا آنان یک پارچه و منسجم حرکت می‌کنند و نقش‌های مختلفی که بر عهده گرفته‌اند حساب شده و برنامه‌ریزی شده است یا خیر.
هر چند وجه مشترک همه آنان وابستگی سابق به حزب اسلامی حکمتیار و احترام پایدار به شخص حکمتیار است اما برخی تفاوت‌های فکری بین آنان و حکمتیار و همچنین بین یکدیگر دیده می‌شود. به عنوان مثال از دید هلال کار کردن با دولت نه تنها حرام پنداشته نمی‌شود بلکه به دلیل حضور طیف وسیع هواداران این حزب در افغانستان، این کار یک لازمه است.
هلال زمانی که به طور رسمی عضو حزب اسلامی حکمتیار بود ضمن تأیید حضور هواداران حزب اسلامی در ساختار حکومت افغانستان، در توجیه آن بیان کرد: حزب اسلامی یک حزب بزرگ است و در هر ولایت و روستا حضور دارد. پس ناگزیر است که در چارچوب حکومتی هم حضور داشته باشد. (مصاحبه با روزنامه 8 صبح فروردین 1389).
وی زمانی که مسئول شورای اجرایی حزب اسلامی حکمتیار بود در مصاحبه دیگری گفت: حزب اسلامی در تمامی افغانستان حضور گسترده دارد. در ادارات حکومتی نیز حضور دارد (بی‌بی‌سی تیر 1390). این اظهارات در حالی بیان شد که از دید حکمتیار هر گونه حضور در دولت حامد کرزی کار کردن زیر پرچم کفر تلقی می‌شود.
عبدالهادی ارغندیوال مخالف قتل و کشتار و مبارزات مسلحانه است و برای نیل به اهداف، مبارزات سیاسی را مناسب می‌داند (مصاحبه با طلوع نیوز شهریور 1392) اما حکمتیار مبارزه مسلحانه را بر راه حل سیاسی ترجیح می‌دهد و در این راه ده‌ها حمله و انفجار را در افغانستان بر عهده گرفته است.
همین گونه حزب ارغندیوال و قطب‌الدین هلال در مورد حضور نیروهای خارجی و داشتن پایگاه در افغانستان اختلاف نظر دارند. در حالی که متحد ارغندیوال یعنی عبدالله عبدالله به صراحت بیان می‌کند که پیمان امنیتی باید هر چه سریع‌تر امضا شود اما هلال فقط به دریافت کمک از کشورهای خارجی تأیید می‌کند.
این اختلافات رفته‌رفته آشکارتر می‌شود و با داغ شدن کارزار انتخابات بیشتر نمایان می‌شود.
روز یکشنبه برخی از حزبی‌ها که شاخص‌ترین آنها وحیدالله سباون، جمعه‌خان همدرد و فاروق وردک بودند، نشستی را برگزار کردند.
در این نشست به طور مشخص بیان شد که آنان و طرفدارانشان به هیچ عنوان از عبدالله عبدالله حمایت نخواهند کرد. (خبرگزاری پژواک 20 بهمن) به این طریق حزبی‌های نزدیک به جناح دولت راه خود را از راه متحدان عبدالله یعنی عبدالهادی ارغندیوال و جمعه‌خان جدا کردند.
از سویی دیگر «حبیب‌الرحمن حکمتیار» فرزند گلبدین حکمتیار در یادداشتی که به تازگی در صفحه فیس‌بوک خود منتشر کرده است، ضمن تقبیح ائتلاف ارغندیوال با عبدالله، اعلام کرده است که بهتر است هواداران این حزب از قطب‌الدین هلال حمایت کنند.
نتیجه‌گیری
بر خلاف طالبان که هیچ حرکتی در راستای فعالیت‌های سیاسی از سوی آنان دیده نمی‌شود، حزب اسلامی حکمتیار و چهره‌های سابق این حزب حساب ویژه‌ای برای انتخابات باز کرده‌اند.
هواداران حزب اسلامی در قالب 3 جناح دولتی، اپوزیسیون و مستقل وارد عرصه انتخابات شده‌اند تا در آینده سیاسی افغانستان نقش خود را تثبیت کنند اما این حرکت‌ها هماهنگ و برنامه‌ریزی شده نبوده و هر کدام به صورت جزیره‌ای عمل می‌کنند.
هر چند آراء هواداران حزب اسلامی پراکنده خواهد بود اما در هر صورت در آینده سیاسی افغانستان چه جناح دولتی به قدرت برسد، چه اپوزیسیون، هواداران حزب اسلامی باز هم جایگاه خاصی همانند دوره ریاست جمهوری حامد کرزی خواهند داشت.
انتهای پیام/خ
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
