حوضچه‌های پرورش‌ میگو تهدیدی برای تالاب پرندگان قشم

به گزارش خبرگزاری فارس از بندرعباس، همزمان با شکل‌گیری خلیج فارس طی ۷۰ هزار سال قبل، زیستگاه‌های مختلف و ویژه دریایی در سواحل جنوبی ایران پدید آمد.

جزیره قشم در محل ارتباط خلیج فارس و دریای عمان قرار گرفته که به لحاظ اکولوژیک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و زیستگاه‌های مختلفی را در خود جای داده است.

سواحل شمالی قشم به دلیل نزدیکی به سرزمین اصلی، ورود رودخانه‌های فصلی و همچنین شدت کم جریان، در اکثر نقاط دارای بستر گلی بسیار مغذی بوده و چرخه اکولوژیک غذایی آن بسیار ارزشمند به شمار می‌رود.

نخست آنکه این سواحل در منتهی الیه شرقی تا شهر درگهان، پهنه گلی وسیعی دارد که وجود میزان بالای مواد مغذی و شدت کم جریان، سفره غذایی بسیار با ارزشی را در این منطقه شکل داده و تراکم بالای کف‌زیانی همچون انواع صدف‌ها، انواع سخت پوستان، انواع کرم‌ها و همین طور بنتوزهای کوچکتر شامل انواع شعاعیان و روزنه‌دران منطقه، که خود غذا را به حلقه‌های بعدی زنجیره غذایی منتقل می‌کنند را پدید آورده است.

ثانیا در سال ۱۳۸۲ بخش‌هایی از این منطقه (دوکوهک) توسط اداره محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم حرا کاری شده که این اقدام مهم به نوبه خود بر غنای منطقه افزوده و پناهگاه امنی را برای پرندگان فراهم کرده است.

به دلایل فوق هر ساله به طور منظم مخصوصا در زمستان که فصل مهاجرت پرندگان مهاجر نیز هست ۱۲۰ گونه پرنده آبزی و کنار آبزی شامل انوع آبچلیک‌ها، حواصیل‌ها، باکلان‌ها، سلیم‌ها، پا‌شلک‌ها، پرستوهای دریایی، کاکایی‌ها، کفچه نوک‌های اوراسیایی، اگرت‌ها، چلچله‌های دریایی، پرندگان شکاری و غیره بویژه پلیکان خاکستری، فلامینگوی بزرگ و عقاب ماهیگیر را می‌توان در این منطقه مشاهده کرد که بر سر سفره غنی و پهناور آن نشسته‌اند.

از این رو این منطقه و حریم آن با قدمتی حدود ۱۰۰ هزار سال قبل، که بَعد از جزایر مرجانی و جنگل‌های حرا، جزء سومین اکوسیستم‌های حساس در جزیره قشم به شمار می‌رود و یک زیست بوم منحصر به فرد در ایران بوده و حتی در سطح جهانی نیز یک پهنه گلی خاص محسوب می‌شود، با عنوان «تالاب پرندگان دوکوهک» در مورخ هشتم دیماه ۱۳۹۰ به شماره ۱۷۷ در آثار ملی طبیعی به ثبت رسید.

مصادیق ثبت بر اساس بند «الف» و «ب» آیین نامه اجرای تبصره ماده ۲ قانون تشکیل میراث فرهنگی و گردشگری شامل مناظر طبیعی، گونه در معرض خطر انقراض و تالاب بودن است.

پرورش میگو در حریم تالاب ملی، تهدیدی برای گونه‌های در معرض خطر انقراض

در سنوات اخیر که واگذاری و اجاره اراضی ساحلی برای پرورش میگو در استان هرمزگان و جزیره قشم شتاب گرفته، بخشی از حریم این اثر ملی طبیعی بسیار مهم نیز بواسطه همین اقدامات، در خطر قرار گرفته به نحوی که بخشی از زمین واگذار شده به شرکت صافی دریای قشم درون محدوده این اثر واقع شده است.

به استناد مکاتبات داخلی سازمان منطقه آزاد قشم به شماره ۹۸/۳۴۵۴۲ نتیجه بازبینی و بررسی پرونده‌های ثبت طبیعی در جزیره قشم مبنی بر واقع شدن بخشی از کروکی زمین واگذار شده در سال ۱۳۹۶ در محدوده این اثر به مراجع مربوطه در آن سازمان اعلام می‌شود.

اجرای ضوابط و معیارهای استقرار واحدها یک ضرورت است

از سوی دیگر بر اساس ردیف هفت جدول شماره ۲ ضوابط و معیارهای استقرار واحدها و فعالیت‌های صنعتی و تولیدی که به تعیین حداقل فواصل مجاز برای استقرار واحدهای صنعتی و تولیدی می‌پردازد؛ و ادامه جدول ۲-۴-۱۰ گروه صنایع کشاورزی رده هفت ردیف ۱۰۷۰۱ مجتمع پرورش ماهی و میگو، حداقل فاصله این واگذاری‌ها تا اثر طبیعی ملی در صورت در نظر گرفتن رده ۶  باید حداقل ۲ هزار متر باشد.با این وجود همچنان عملیات احداث سایت پرورشی در مجاورت حریم این تالاب حیاتی ادامه دارد و علائمی درون محدوده دوکوهک واقع شده که سبب می‌شود خطر تجاوز به حریم اثر ملی در ادامه فرآیند احداث محتمل باشد.

آیا ژئوپارک جهانی قشم باز هم با کارت قرمز مواجه می‌شود؟

مسئله دیگر آن است که این منطقه به عنوان یکی از ژئوسایت‌های ژئوپارک جهانی قشم مطرح است و چنین اقدامی می‌تواند جزیره را در معرض دریافت کارت قرمز مجدد از یونسکو قرار دهد.

روی دیگر سکه آن است که احداث سایت‌های پرورش میگو در مجاورت تالاب پرندگان در صورت رعایت تمامی قوانین و ضوابط هم، چندان عقلانی به نظر نمی‌رسد چرا که این سایت‌ها به صورت سرپوشیده نبوده و میگو و ماهی‌های پرورشی می‌تواند برای پرندگان به عنوان طعمه تلقی شود و هجوم آن‌ها به سایت‌ها برای شکار معضل آفرین خواهد بود.

لزوم اقناع افکار عمومی از سوی مسوولان و کارشناسان

و دیگر آنکه برای جلوگیری از وقوع خسارت‌های محیط زیستی، نظر به حساسیت منطقه باید نسبت به بررسی شاخص‌های آلودگی پساب‌های مزارع پرورشی و تاثیر آن بر منطقه بررسی عملی دقیق صورت پذیرد و مسئله برای افکار عمومی تبیین شود.

از این رو انتظار است قوانین و نظارت‌ها برای جلوگیری از هرگونه رخداد غیرقابل جبران تقویت، و حراست از زیستگاه‌ها و گونه‌های جانوری در معرض خطر انقراض نیز با حساسیتی بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.

انتهای پیام/۳۴۹۷/ی