به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، زاینده‌رود از گذشته‌های دور تا به امروز زندگی بخش فلات مرکزی ایران به ویژه استان اصفهان محسوب می‌شده و حیات زمین‌های کشاورزی همواره با آب این رود و انهاری که از آن منشعب شده صورت می‌گرفته است.
یکی از آفت‌هایی که در سال‌های اخیر گریبان‌گیر دریاها و رودخانه‌ها از جمله زاینده‌رود شده، تصرف و ساخت و ساز غیرقانونی در حریم و بستر آب بوده است، اتفاقی غیرقانونی که از کشاورزی و محیط سبز اصفهان کم کرده و به جای آن، سرانه برج‌ها و ویلاها را افزایش داده است.
بعد از سیل فروردین ماه امسال که موضوع آزادسازی بستر و حریم رودخانه‌ها به عنوان یک مطالبه مردمی مطرح شد، زاینده‌رود هم یکی از رودخانه‌هایی بوده که در این مطالبه مردمی مورد توجه قرار گرفت و عنوان شد که در سایه بی‌توجهی‌های سال‌های اخیر دست‌خوش تجاوزات قانونی و غیرقانونی به حریم و بستر رودخانه شده است.
زاینده‌رود در چنگال رودخانه‌خوارهای چند هکتاری
زاینده‌رودی که در این سال‌ها کج دار و مریز خود را به اصفهان می‌رساند، حالا توسط رودخانه‌خوارهای چند هکتاری سازنده ویلاهای لاکچری و اردوگاه‌های تفریحی به قدری کم‌عرض شده است که به گفته امام جمعه اصفهان، عرض آن در برخی نقاط به اندازه یک جوی رسیده و حکایت از بحرانی خاموش دارد.
شرکت آب منطقه‌ای استان در یکی دو سال گذشته برخورد با ساخت و سازهای غیرقانونی در حریم رودخانه را تحت عنوان ساماندهی زاینده‌رود جدیت داده و طبق آخرین اطلاعات 211 هکتار از این زمین‌ها آزادسازی شده و این روند ادامه دارد.
یکی از زمین‌های مورد مناقشه که در حریم و بستر رودخانه واقع شده زمینی متعلق به یک خیریه است که گفته شده از سال 89 به حوزه علمیه اصفهان واگذار شده و از آن زمان به عنوان اردوگاه تفریحی شهید مدرس استفاده می‌شود.
طی روزهای گذشته مخاطبان فارس با ارسال پیامی درخواست تهیه گزارشی از این قطعه زمین که در روستای «هویه» (از توابع شهرستان فلاورجان) واقع شده را ارائه کردند؛ این مخاطبان که خود از اهالی روستا بودند در مورد جزئیات پرونده به خبرنگار فارس گفته‌اند که خیریه‌ای قطعه زمینی را در محدوده روستای هویه از ارباب‌های قدیم با حد و حدود مشخص خریداری کرده و برای آن هم سند دارد.
بر این اساس سندی که خیریه مذکور در اختیار دارد مربوط به 5 هزار مترمربع است و مالکیت دارد اما در حال حاضر به غیر از آن 59 هزار مترمربع (5.9 هکتار) از بستر و 7 هزار مترمربع (0.7 هکتار) از حریم رودخانه را علاوه بر آنچه در سند ذکر شده تصرف کرده است که همین موضوع شکایت‌های مردمی را به دنبال داشته و با نوشتن طومار و جمع‌آوری امضا به دهیاری و بخشداری اعتراض خود را اعلام کرده‌اند.
نقشه هوایی از زمین منتسب به این خیریه در روستای هویه از توابع فلاورجان
بر اساس اظهارات مردمی، شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان نزدیک به 20 اختیاریه برای صاحبن این ملک صادر کرده است.
نامه آب منطقه‌ای که نشان می‌دهد پرونده این زمین 12 سال قبل برای پیگیری به قوه قضائیه رفته است
عقب‌نشینی اجباری اما نه به اندازه کافی
از سوی دیگر بر اساس مصوبات قانونی آزادسازی بستر و حریم زاینده‌رود، شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان در حال احداث یک جاده ساحلی در حریم رودخانه است که در این مسیر به چند زمین برخورد کرده که حاضر به عقب‌نشینی نبوده‌اند؛ این 3 زمین همگی در محدوده شهرستان فلاورجان هستند، «زمین مورد مناقشه این خیریه»، «زمینی منتسب به یک سازمان امدادی دولتی» که 4.5 هکتار و «مجموعه گردشگری» که 40 هکتار از حریم و بستر رودخانه را تصرف کرده‌اند.
طی هفته‌های اخیر و پس از پیگیری‌های فراوان شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان، مالکان زمین مذکور، فنس‌ها را به پشت جاده دسترسی رودخانه برده‌اند و به جای آن ستون‌های پیش‌ساخته، یک متر دیوار آماده و روی آن‌ها هم نرده گذاشته‌اند؛ نکته قابل توجه عقب‌نشینی این است که ظاهرا مالکان به اندازه عرض جاده عقب نشستند نه اینکه حریم و بستر را رها کرده باشند، هرچند این موضوع با تذکر شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان نیز همراه شده است.
نامه‌ای که نشان می‌دهد رفع تصرف از سال 89 در حال انجام است
آنچه در قانون آمده منظور از «بستر» آن قسمت از رودخانه، نهر یا مسیل است که در هر محل با توجه حداکثر طغیان با دوره برگشت 25 ساله به وسیله وزارت نیرو یا شرکت‌های آب منطقه‌ای تعیین می‌شود. سازمان‌های آب منطقه‌ای حسب مورد با ارائه نقشه‌های مربوط و توجیهات فنی از حوزه ستادی وزارت نیرو مجوز لازم را اخذ خواهند کرد. تغییرات طبیعی بستر رودخانه‌ها، مسیل‌ها یا انهار طبیعی در بستر سابق تأثیری نداشته و بستر سابق کماکان در اختیار حکومت‌اسلامی است، اما حریم برای آن منظور نخواهد شد.
همچنین تصریح قانون در مورد «حریم» رودخانه این است: «آن قسمت از اراضی اطراف رودخانه، مسیل، نهر طبیعی یا سنتی، مرداب و برکه‌های طبیعی است که بلافاصله پس از بستر قرار دارد و به عنوان حق ارتفاق برای کمال انتفاع و حفاظت کمی و کیفی آن‌ها لازم است و طبق مقررات این آیین‌نامه توسط وزارت نیرو یا شرکت‌های آب منطقه‌ای تعیین می‌گردد. حریم انهار طبیعی، رودخانه‌ها و مسیل‌ها (اعم از اینکه آب دائم یا فصلی داشته باشند)، از یک تا بیست متر و برای حفاظت کیفی آب رودخانه‌ها، انهار طبیعی و برکه‌ها تا یکصد و پنجاه متر (تراز افقی) از منتهی الیه بستر خواهد بود که بنا به مورد و نوع مصرف و وضع رودخانه، نهر طبیعی و برکه به وسیله وزارت نیرو یا شرکت‌های آب منطقه ای تعیین می‌گردد».
حوزه علمیه مالک اردوگاه پرحاشیه نیست
مهدی رفیعی معاون اداری مالی حوزه علمیه اصفهان در پاسخ به ابهامات مالکیت این زمین و انتساب آن به جای خیریه به حوزه علمیه اصفهان با اشاره به سنددار بودن زمین اظهار داشت: این زمین در اصل متعلق به خیریه است و حوزه علمیه صرفا از آن استفاده می‌کند، تا جایی که اطلاع دارم تمام زمینی که در تصرف اردوگاه شهد مدرس است سند دارد.
وی ادامه داد: ساخت و سازی در این زمین صورت نگرفته، یک مجموعه فضای سبز با چند آلاچیق است که برای اردوها و تفریح طلاب از آن استفاده می شود، تابستان امسال عقب‌نشینی 35 متری انجام دادیم که در مجموع معادل 20 هزار متر مربع می‌شود، تا برای احداث جاده مشکلی نباشد، اما در همین محدود مجموعه های بزرگتری هستند که زمین های بیشتری دارند اما حاضر به عقب‌نشینی هم نیستند.
فنس‌ها قدیمی (سمت چپ تصویر) و دیوارهای پیش‌ساخته (راست تصویر) پس از عقب‌نشینی گذاشته شد
در مقابل، شهروندان هویه این ادعا را هم دارند که سندهای موجود مربوط به خارج از حریم و بستر رودخانه است چرا که اصلا در دهه پنجاه امکان استفاده از این زمین‌ها به واسطه بالا بودن آب وجود نداشته که بخواهد سندی داشته باشد.
بررسی‌های فارس در آرشیو اخبار نشان می‌دهد تنها صحبتی که پیرامون این اردوگاه از سوی مسؤولان استان عنوان شده صحبت‌های نماینده ولی فقیه در استان و رئیس حوزه علمیه در اواخر اردیبهشت امسال است؛ آیت‌الله سید یوسف طباطبایی‌نژاد در دیدار رئیس سازمان بازرسی استان اصفهان با اشاره به این که اصلاح حریم رودخانه و رفع تجاوزها از الزامات است، تاکید کرد: رفع تصرف و اصلاح حریم دولتی و غیردولتی نمی‌شناسد و هر تصرفی که توسط هر شخص یا نهادی صورت گرفته باید آزاد شود.
وی از دستگاه قضایی خواست تا به طور جدی در این زمینه (اردوگاه خیریه) ورود و نسبت به رفع تصرف با دقت حکم صادر و تا اجرای حکم، آن را پیگیری کند.
مدیر حوزه علمیه اصفهان: اصلاح حریم را ابتدا از خودمان آغاز می‌کنیم
مدیر حوزه علمیه استان اصفهان برای هرچه بهتر اجرا شدن رفع تصرف‌ها به قطعه زمینی که مدیریت آن از سوی خیریه همدانیان در روستای هویه از توابع شهرستان فلاورجان به حوزه علمیه واگذار شده بود، اشاره کرد و گفت: ما این اصلاح حریم را ابتدا از خودمان آن هم بر اساس نظر کارشناسان آغاز می‌کنیم.
نماینده ولی فقیه در استان اصفهان ادامه داد: این قطعه زمین که به صورت متروکه در آمده بود، سال 89 توسط خیریه همدانیان به حوزه علمیه واگذار شد و پس از فنس‌کشی بیش از 900 درخت در آن غرس شد و به عنوان اردوگاه شهید مدرس مورد استفاده قرار گرفت که حتی چند سال گذشته نیز عوامل سازمان آب منطقه‌ای در راستای ساماندهی حریم رودخانه بدون هماهنگی و قبل از جابجایی درختان مثمر، اقدام به قطع بیش از یک‌سوم این درختان کردند، ولی با این حال اگر قرار باشد اصلاحی صورت پذیرد، بهتر است از خودمان صورت پذیرد تا نتیجه‌بخش باشد».
نکته قابل توجه، تاکید و دستور رئیس حوزه علمیه اصفهان به عنوان متولی حوزه علمیه در استان است، دستوری که به نظر می‌رسد همچنان روی زمین مانده و مشخص نیست زمانی که بالاترین مقام در حوزه علمیه چنین صحبتی را بیان می‌کند، چه کسی مخالف بوده که همچنان عقب‌نشینی مورد ادعای مردم اتفاق نیفتاده است؟
فرماندار فلاورجان: آب منطقه‌ای پاسخگو باشد
در ادامه به سراغ مقامات محلی رفتیم تا نظر آن‌ها را پیرامون این پرونده بدانیم؛ علی ساعدی فرماندار فلاورجان در مورد قطعه زمین مورد مناقشه در ابتدا عنوان کرد: «توافق صورت گرفته و عقب‌نشینی هم انجام شده» اما در واکنش به این ادعای مردم که عقب‌نشینی صورت گرفته همان میزانی است که برای جاده ساحلی اتفاق افتاده و اگرنه هنوز حریم و رودخانه در تصرف خیریه است، گفت: اگر مشکلی در این عقب‌نشینی وجود دارد آب منطقه‌ای باید پاسخگو باشد.
ساعدی تاکید کرد: متولی حریم و بستر آب منطقه‌ای است، شرکت سیمان به نمایندگی از خیریه همدانیان تفاهم‌نامه‌ای دارد که عقب‌نشینی را به میزان مشخصی انجام دهد، از جزئیات بیشتر این تفاهم‌نامه اطلاعی ندارم.
آب منطقه‌ای اصفهان: بستر را گرفته‌اند اما فعلا برخورد نمی‌کنیم
فرماندار فلاورجان مسأله را متوجه شرکت آب منطقه‌ای استان می‌داند، اما آب منطقه‌ای پاسخ روشنی به سؤال فارس نداد؛ در ادامه احمدرضا صادقی مدیر دفتر مهندسی رودخانه‌ها و سواحل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان هم در این باره گفت: این پرونده جزئیات گسترده و خاصی دارد که در مصاحبه تلفنی مجال گفتنش نیست و البته سوءبرداشت‌هایی در این رابطه شده که به دلیل عدم اطلاع از جزئیات است.
پس از مراجعه حضوری خبرنگار فارس و پیگیری مجدد برای رسیدن به پاسخ، صادقی عنوان کرد: محدوده‌ای که به نام اردوگاه شهید مدرس قبلاً متعلق به خیریه همدانیان بوده و در دهه 80 آن را به مدیریت حوزه علمیه اصفهان واگذار می‌کند.
وی افزود: بخش وسیعی از محوطه طبق نقشه‌های حریم و بستر زاینده‌رود در حریم و بستر قرار می‌گیرد و بخش کمی از آن خارج از حریم و بستر است، در رابطه با حوزه سند ارائه شد و سند آن‌ها توسط کارشناس رسمی دادگستری مورد تأیید قرار گرفت، بماند که یک مقدار از تصرفات حوزه با محدوده سند همخوانی ندارد اما این ارودگاه سند دارد و سند بسیار فراتر از 5 هزار متر مربع است.
نامه‌ای که نشان می‌دهد کارشناسان دادگستری تایید کرده‌اند اردوگاه در بستر و حریم روخانه است
صادقی در مورد عقب نشینی صورت گرفته یادآور شد: علی رغم آن که کار در این قسمت طول کشید و نمی‌توانیم بگوییم که راحت پیش رفت اما آزادسازی در این محدوده انجام و حصارگذاری آن‌ها نیز بر مبنای 50 متر از آکس رودخانه انجام شده است.
مدیر دفتر مهندسی رودخانه‌ها و سواحل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان اضافه کرد: در رابطه با سایر تصرفات آن‌ها که در بستر رودخانه است فعلاً هیچ برنامه‌ای نداریم، همانند بقیه که برای آن‌ها نیز هیچ برنامه‌ای نداریم، هزاران قطعه زمین وجود دارد که بخشی از آن‌ها در قالب طرح جاده ساحلی آزادشده اما مابقی آن‌ها در بستر قرار دارد و برنامه‌ای نداریم چون نه اعتباری داریم و نه کاری می‌توانیم انجام دهیم.
برگه استشهاد محلی و درخواست اهالی روستا برای آزادسازی حریم و بستر رودخانه
بخشدار مرکزی فلاورجان: سرنوشت پرونده را محکمه مشخص کند
از سوی دیگر، بخشدار مرکزی فلاورجان نظر دیگری داشته و خواستار تعیین تکلیف قانونی این پرونده است؛ حمید عزیزیان بخشدار مرکزی فلاورجان، مسأله را مرتبط به دادگستری دانسته و به خبرنگار فارس گفت: تا جایی که اطلاع دارم از حیطه اختیارات ما خارج شده و دستگاه قضایی باید در این رابطه نظر نهایی را اعلام کند.
وی افزود: خیریه همدانیان در این منطقه‌ای که محل مناقشه است سند دارند، ادعای مردم این است که بخشی از زمین‌های خیریه که حالت بیشه داشته از سوی برخی افراد تصاحب شده و خیریه به دلیل این که نمی‌خواسته با آن‌ها درگیر شود به طرف حریم رودخانه پیشروی کرده است.
عزیزیان ادامه داد: کارهای کارشناسی انجام شده و آب منطقه‌ای نظر داده و پرونده به دادگستری رفته است؛ آنچه بر عهده ما بوده پرونده را تشکیل و تکمیل کردیم اما روی دستگاه قضایی نفوذ نداریم که بگوییم اولویت بدهد.
بخشدار مرکزی فلاورجان اضافه کرد: فرایندی چند ساله طی شده و به تازگی در جریان موضوع قرار گرفته‌ام، معتقدم این مسأله به یک جدل تبدیل شده که متعرضان یک ادعایی دارند و خیریه هم مستنداتی دارد، حال باید منتظر حکم دادگاه ماند.
یکی دیگر از نقاط قابل تأمل در این پرونده نامه شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان است که در پاسخ به پیگیری‌های اهالی روستا درباره این زمین، تخریب دیوار اردوگاه را اطلاع‌رسانی کرده در صورتی که اولا هیچ زمانی دیواری در حاشیه این زمین وجود نداشته و ثانیا فنس‌هایی که از گذشته وجود داشت نیز تابستان 98 برداشته شد و در آبان 96 اتفاقی در منطقه رخ نداده است.
نامه آب منطقه‌ای که تخریب دیوار اردوگاه را اطلاع‌رسانی کرده است
شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان نیز در این باره پاسخ روشنی ارائه نکرده و بخشی از آن را ناشی از اشتباهات انسانی عنوان کرده است.
به گفته مختاری یکی از اهالی این روستا که از دهه 80 پیگیر آزادسازی حریم و بستر زاینده‌رود است، هربار که پرونده به دادگاه رفته با عدم همکاری مسؤولان و یا سکت برخی از موثران مواجه شده، البته اخیر جابجایی صورت گرفته و امیدواریم رئیس دادگستری جدید فلاورجان نسبت به حل این مسأله جدیت داشته باشد.
وی دلیل پیگیری چندین ساله خود را حفاظت از محیط زیست عنوان کرده و می‌گوید: اگر قرار باشد در مقابل تخلفات بدون در نظر گرفتن این که از سوی چه شخص یا ارگانی صورت گرفته سکوت کنیم، باید پاسخگوی فرزندان و نسل‌های خود باشیم.
انتهای پیام/63064/ص30/ح
