تشکیل تیم نفت دلیل نابودی فوتبال آبادان شد

به گزارش خبرگزاری فارس از آبادان، بعد از گذراندن دوره بیماری، محمد سعدونی امروز سرحال است، او امروز قبراق آماده مثل روزهای ستاره بودن و مثل ایام فرارهای انفجاری از جناح راست، آماده دفاع از حیثیت فوتبال آبادان است. یک شاهینی اصیل که بیش از آنکه نگران وضعیت تیم خاطراتش باشد دل آشفته وضعیتی است که کارگر تیم رقیب سال‌های جوانی‌اش، به آن گرفتار است. با محمد سعدونی بیش از هر چیز از تیم فوتبال کارگر گفتیم تا نگرانی او را از نابودی تاریخ فوتبال شهر آشکار کنیم.

* فارس: در خصوص ورود ورزش به آبادان روایات بسیاری وجود دارد، نظر شما در این خصوص چیست؟
* سعدونی: بعد از ورود شرکت نفت به کشور، خارجی‌های بسیاری به مناطق جنوبی ایران مثل بوشهر، بندرعباس و چابهار سرازیر شدند که همین افراد پس از پیدا شدن چاه در مسجدسلیمان حرکت خود را به سمت خوزستان آغاز کردند. تفریحات پرتغالی‌ها و انگلیسی‌ها در آن روزها پرداختن به ورزش‌هایی مثل کریکت، بیس‌بال، شنا، راگبی و مخصوصاً فوتبال بود البته ناگفته نماند من این گفته‌ها را براساس شنیده‌هایم از مرحوم ابوی که به جرات از اولین افراد شاغل در پالایشگاه آبادان بود نقل می‌کنم.
 
* فارس: در واقع فوتبال چه موقع در این منطقه جدی گرفته شد؟
* سعدونی: انگلیسی‌ها در سال‌های ابتدایی ورود به آبادان فوتبال هفت نفره را بازی می‌کردند که مهاجران سراسر ایران با دیدن این ورزش علاقمند به تشکیل تیم‌هایی در منطقه شدند تا حریف تمرینی مناسبی برای تیم‌های خارجی باشند، آن سال‌ها تیم‌ها بیشتر قومیتی بودند مثلاً تیم اقلیت‌های ارمنی که از همه تیم‌ها قدرتمندتر بود بلوچ‌ها، عرب‌ها، بوشهری‌ها و... که با جمع کردن پارچه دور هم توپ ساخته و فوتبال بازی می‌کردند، تا اینکه مسابقات ادارات (دپارتمانی) در پالایشگاه آغاز شد.
 
 * فارس: از رقابت‌های دپارتمانی چقدر مطلع هستید؟
* سعدونی: این دیدارها با حضور 80 تیم از ادارات پالایشگاه در دو رده ارشد (رتبه اول) و جزء (دسته دوم) آغاز به کار کرد تا تورنمنت هر ساله فوتبال شهر که جوایز آن‌هم از انگلیس می‌آمد شکل بگیرد.
 
 * فارس: پس در واقع ریشه فوتبال آبادان انگلیسی‌ است؟
 * سعدونی: دقیقاً، علاوه بر فوتبال رشته‌هایی مثل بوکس، شنا و هندبال را هم انگلیسی‌ها به آبادان آوردند.

 * فارس: فوتبال سازمان یافته باشگاهی چه زمانی در آبادان پا گرفت؟
* سعدونی: فکر می‌کنم سال 1311 زمان درستی برای پاسخ به پرسش شما باشد، نخستین تیم سازمان یافته شهر متشکل از مقتدرترین بازیکنان مسابقات ادارات مثل رودباری، برادران بم‌زاده و... با عنوان کارگر تشکیل شد تا تیم شماره یک آبادان شود، تیمی که بعدها بازیکنان بنامی مثل حاجیان، سردار، سیاه‌زاده و برادران سعدونی را هم در ترکیب دید.
 
* فارس: مسابقات دپارتمانی با حضور کارگر شکل جدی به خود گرفت؟
* سعدونی: بله، این دیدارها به شکل نظم یافته انگلیسی و با جدولی شبیه لیگ این کشور برگزار می‌شد، 17 زمین خاکی در شهر وجود داشت که با برنامه مدون و صحیح از تمام آن‌ها برای برگزاری مسابقات ارشد و جزء استفاده می‌شد، بازیکنان با لباس منظم و یکدست و با اتوبوس‌های متحدالشکل قبل از دیدار به سمت زمین حرکت می‌کردند تا ضمن استفاده از نوشیدنی، تغذیه مناسب و مدون، ارائه دهنده فوتبال باشند.
 
* فارس: فکر می‌کنم قدرت گرفتن کارگر علتی شد تا شاهین هم وارد گود شود. ریشه تشکیل مکتبی مثل شاهین از کجا بود؟
* سعدونی: بعد از آنکه کارگر که تیمی پالایشگاهی بود به عنوان قدرت نخست فوتبال منطقه مطرح شد، با توجه به این موضوع که مردم عادی شهر تیمی را در اختیار نداشتند، گروهی محصل از مدارس فرخی، رازی و... اقدام به شکل دادن مجموعه‌ای با عنوان «محصلان» کردند که بنیان‌گذاران این تیم محمدعلی حسینیان و پرویز دهداری بودند.
تیم محصلان با جمع کردم نخبه‌های تحصیلی، ورزشی شهر مثل فخروییان، ترابی، ثامت، جلال‌زاده و صفریان ضمن اینکه به فعالیت‌های سیاسی می‌پرداختند اخلاق و ورزش را هم دنبال می‌کردند. این گروه آنقدر در آبادان محبوب شد که هر بازیکن برای ورود به آن حق عضویت پرداخت می‌کرد. آرام آرام تیم محصلان تغییر نام داده و عنوان آزاد را برای خود انتخاب کرد، تیمی که مورد غضب نیروهای سلطنتی هم قرار داشت. همین مجموعه با قدرت گرفتن به مرور زمان به جدی‌ترین رقیب برای کارگر که تا آن روز حرف اول را در خوزستان و حتی کشور می‌زد تبدیل شد. بعد از آنکه حکومت از فعالیت‌های سیاسی بازیکنان تیم آزاد-برگفته از آزادی اندیشه پرده برداشت این تیم به «جم » تغییر اسم داد که در واقع جم ریشه اصلی تیمی شد که بعدها شاهین نام گرفت.
 
* فارس: دقیقاً چه موقع شاهین پا به فوتبال آبادان گذاشت؟
* سعدونی: به مرور زمان سن و سال بازیکنان قدیمی جم بالا رفت و این مجموعه نیازمند نیرویی جوان‌تر شد که بازیکنانی مثل برمکی، سالیا، جاسمیان و علمداری از تیم البرز و بنده، کوهزاد، شاعری و فتاحی از تیم الوند به جمع یاران دهدای پیوستیم، در همان سال‌ها بود که مرحوم دهداری برای انجام یک بازی به عنوان بازیکن کمکی به جمع شاهینی‌های تهران پیوست که بعد از آن مسابقه به پیشنهاد مسئولان تیم تهرانی و با توجه به این موضوع که جم آبادان پشتوانه و حامی مالی و معنوی نداشت و البته دقت به این مسئله که دو تیم به لحاظ عقیده و تفکر به هم نزدیک بودند تیم جم تبدیل به شاهین آبادان شد.
 
* فارس: در آن سال‌ها وضعیت کارگر به چه شکل درآمده بود؟
* سعدونی: آن‌ها هم بیکار ننشسته بودند، کارگری‌ها با تقویت کارآموزان رو به جوانگرایی آورده و با اضافه کردن جوانانی مثل کارجو، فرامرزی، خواجه‌ییان و زارعی نشان دادند که خطر حضور تیمی جدید مثل شاهین را احساس کرده‌اند.
 
* فارس: خانواده سعدونی کارگری بود چطور محمد سر از شاهین درآورد؟
* سعدونی: بله، خانواده ما ریشه در کارگر داشت، برادران و پدر من از افراد متعصب به مجموعه کارگر بودند. ولی شرایط طوری رقم خورد که محمد سعدونی عمر فوتبالی خود را در شاهین سپری کند.
 
* فارس: داستان دقیق حضور شما در شاهین چگونه بود؟
* سعدونی: محصل بودم و عاشق فوتبال، بعد از آنکه تیم الوند قصد کرد که من و چند بازیکن دیگر را در اختیار «تاج» بگذارد از آنجا که آبی‌ها آن روزها متعلق به سلطنت بودند از این انتقال امتناع ورزیده و به شاهین پیوستم و بعد از مدتی برادر بزرگتر من هم با اختلافی که با کارگری‌ها پیدا کرد شاهینی شد تا پدرم با وجود اینکه از افراد متعصب به کارگر بود تبدیل به حامی جدی ما شود، ضمن اینکه جو فوق‌العاده و فرهنگی آن روزهای شاهین علت اصلی انتخاب این مجموعه بود. یادم نمی‌رود که در 16 سالگی در کنار غول‌های آن روزهای فوتبال ایران در تمام مسابقات شاهین به طور ثابت به میدان می‌رفتم.
 
* فارس: به عنوان چهره‌ای که بیش از نیم قرن در تاریخ فوتبال آبادان حضور داشته، کدام شخصیت را به عنوان تاثیرگذارترین فرد در فوتبال این شهر انتخاب می‌کنید؟
* سعدونی: ببینید مرحوم دهداری با وجود پایتخت‌نشین شدن هیچ گاه مردم آبادان رو فراموش نکرد و اگر فوتبالیست‌هایی مثل عزیزی و جاسمیان تبدیل به ستاره‌های ورزش کشور شدند حمایت‌های پرویزخان را در اختیار داشتند. ضمن اینکه در کنار دهداری نباید از اثر گذاری مرحوم محمود زارع و زحماتی که وی برای فوتبال آبادان کشید به راحتی گذشت.
 
* فارس: محمد سعدونی چه سالی از فوتبال خداحافظی کرد؟
* سعدونی: سال 45با توجه به این موضوع که خیلی زود مطرح شدم، زود هم از فوتبال کناره‌گیری کردم تا بازیکن‌های جوان‌تری مثل عبدالعلی باشی فضای بیشتری برای پیشرفت داشته باشند.
 
* فارس: چند سال بعد از وداع شما از فوتبال اتفاقی در فوتبال آبادان رخ داد که به مثابه یک انقلاب بود. تولد مجموعه‌ای بنام صنعت نفت را به سود فوتبال شهر می‌دانید یا به ضرر آن؟
* سعدونی: بعد از قدرت گرفتن شاهین و کارگر در سطح ایران، مجموعه‌های دیگری مثل دارایی، سپه، جاوید، کیان (با مربی‌گری محمد آغاجری که نابینا بود) نیز علاقمند به شرکت در بازی‌ها شدند و فوتبال آبادان شخصیت بهتری به خود گرفت، خود من در آن سالها هدایت تیم پیروز را برعهده گرفتم ولی متاسفانه با افتتاح لیگ تخت جمشید و تشکیل تیم صنعت‌نفت، فوتبال آبادان در مسیر نابودی گام برداشت تا جایی که امروز بعد از گذشت سال‌ها از تاسیس تیم نفت تیمی مثل کارگر که هویت تاریخی فوتبال ماست از بین رفت، این در حالیست که رقم‌های چند صد میلیونی صرف خرید بازیکنان دسته چندم می‌شود. باور کنید همین حالا هم برای احیای کارگر دیر نشده، خود من به عنوان یک شاهینی حاضرم برای بازگشت کارگر هر کمکی که از دستم بر می‌آید را انجام دهم، چرا بازیکنان تاریخ‌ساز این مجموعه قرمزپوش حسرت به دل از دنیا رفتند.
 
* فارس: شما در سال‌های جنگ تحمیلی هم فعالیت فوتبالی را دنبال می‌کردید؟
* سعدونی: تمام سال‌های جنگ را در اداره بهداری و بهداشت آبادان سپری کرده و تیم منتخب آبادان را در رقابت‌های استان خوزستان همراهی می‌کردم.
 
* فارس: با توجه به اینکه از اهالی بهداری بودید حتما خاطرات زیادی با شهیدِ میدان فوتبال «ناصر شاملی» دارید؟
* سعدونی: ناصر از افراد تحصیلکرده و روشنفکر فوتبال آبادان بود و با وجود اینکه یک استقلالی بود رابطه فوق‌العاده صمیمی با من داشت، روزی که به شهادت رسید قرار بود با استفاده از مرخصی به کازرون رفته و سری به خانواده بزند. در حال تمرین بودیم که خمپاره ای به نزدیکی بیمارستان شهید بهشتی اصابت کرد، هیچوقت فراموش نمی‌کنم که شاملی گفت: صدام از من می‌ترسد و به بازی ادامه داد که خمپاره دوم درست در کنار ناصر خورد تا فوتبال شهر یکی از نخبه‌هایش را از دست بدهد، یادم نمی‌رود که شهید شاملی در روز شهادت پیراهن تیم پیروز را که من به او اهدا کردم به تن داشت.
 
* فارس: بعد از جنگ تحمیلی مدتی را در مجموعه صنعت نفت سپری کردید...
* سعدونی: بله مدتی عضو هیئت مدیره و کمیته فنی باشگاه بوده و مقطعی هم در آن مجموعه صادق و درست مدیریت تیم‌های پایه‌ای صنعت نفت را برعهده گرفتم.
 
* فارس: امروز و آینده ی فوتبال آبادان...
* سعدونی: می‌توانیم فوتبال این شهر را دوباره پویا کنیم به شرطی که تنها باشگاه متمول شهر درست اداره شود باشگاهی که با وجود داشتن بزرگان و سرمایه‌هایی مثل سنگرگیر، بهاریان، بیت‌سیاح، بشاگردی، نظام‌آزادی و... دارد.
گفت‌وگو از امین جوکار
انتهای پیام/غ10