به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد، بشر از دیرباز، همواره به دنبال برقراری رابطه با همنوعان خود بوده است و اساسا زندگی انسان‌ها، در سایه اجتماعی بودن معنا و مفهوم پیدا می‌کند. متفکران مختلف علم ارتباطات از دیرباز، درباره مفاهیمی مانند خلاء اجتماعی اندیشیده‌اند و مراد اصلی آنها، صدماتی است که در سایه این خلاء اجتماعی ممکن است به انسان وارد شود.
هراس از تنهایی و انزوا نیز عامل موثر دیگری است که انسان‌ها را به درون زندگی جمعی پرتاب می‌کند، برخی از متفکران علم ارتباطات و همچنین اندیشمندان علوم اجتماعی امروزه به این نتیجه رسیده‌اند که اساسا انسان‌ها، چاره‌ای جز زندگی جمعی ندارند و در شرایط ایزوله، حتی حیوانات نیز قادر به ادامه حیات نیستند، چه برسد به انسان که اساسا از بدو خلقت، همواره میلی فطری به زندگی جمعی داشته است.
انسان‌ها همواره تلاش کرده‌اند تا از ابزارهای ارتباطی برای سرعت بخشی و همچنین بهبود عملکرد ارتباطی خود استفاده کنند و این امر مسبوق به زمان است، یعنی مسئله‌ای نیست که در حال حاضر اهمیت پیدا کرده باشد، بلکه انسان از همان اوان غارنشینی از ابزارهای مختلف ارتباطی بهره می‌جست و تلاش می‌کرد تا منظور خود را برای دیگر انسان‌ها بهتر تبیین کند.
گروهی معتقدند انسانهای اولیه برای اینکه منظور خود را به انسانهای دیگر منتقل کنند، راهی نداشتند جز آنکه با انجام حرکات اعضای مختلف بدن به نوعی مفاهیم ذهنی خود را نمایان کنند و در طرف مقابل تاثیر ایجاد کنند.
این روش در زمان خود یکی از کارآمدترین روش‌های انتقال مفهوم بین دو نفر بوده است که به دوره ارتباطات حرکتی مشهور است. بعد از آن، انسان‌ها، کم کم متوجه شدند که می‌توانند از زبان خود نیز برای برقراری ارتباط استفاده کنند.
هرچند که شرح حال تکامل زبان از اصواتی بی‌معنی تا زبان شیک و بسته‌بندی شده مدرن امروزی در حوصله این یادداشت نیست و سرانجام انسان‌ها دریافتند که می‌توانند ارتباطات خود را محدود به ارتباطات رودررو نکنند، بلکه اختراع خط این امکان را برای انسان‌ها فراهم کرد تا از نقاطی دور از یکدیگر نیز بتوانند، پیام‌هایی معنادار را برای یکدیگر ارسال کنند.
بنابراین دوره‌ای از تاریخ زندگانی بشر را به یاد نداریم که وی بی‌نیاز ار رسانه‌ها بوده باشد؛ منتها نوع این وسایل در ادوار مختلف متفاوت بوده است و شاید این مسئله سخن دان کیوپیت را به ذهن متبادر می‌سازد که در بخشی از کتاب معروف خود« دریای ایمان» می‌گوید: « امروز بشریت به‌قدری پیشرفت کرده است که گویا انسان‌ها در قرون گذشته در رویا زندگی می‌کرده‌‌اند».
همین مسئله درباره رسانه‌ها نیز کارکرد دارد؛ زیرا هرگاه عنوان رسانه به گوش ما می‌خورد، ناخود‌آگاه به یاد رسانه‌های مدرن امروزی می‌افتیم و از یاد می‌بریم که رسانه در تمام ادوار تاریخی همیشه نقش یک رسانا و یا کاتالیزور را بازی می‌کرده است؛ در یک کلام خلاصه این که رسانه‌ها، همیشه بوده‌‌اند...
کم‌کم به دوره حاضر نزدیک می‌شویم، عصری که در نگاه بسیاری از متفکران اجتماعی با عناوینی مانند دهکده جهانی و یا عصر ارتباطات الکترونیک شناخته می‌شود، مهم‌ترین نظریه‌پرداز علم ارتباطات در این دوران، مارشال مک‌لوهان است که نظرات او تحولی عظیم در نظریه‌های ارتباطی دوران حاضر ایجاد کرده است.
عمده توجه مک‌لوهان معطوف به عملکرد رسانه‌ها در دوران جدید است و اساسا او معتقد است که رسانه‌ها، برقرار کننده و عامل اصلی ایجاد پدیده‌ای هستند که مک لوهان از آن با عنوان دهکده جهانی یاد می‌کند. در این دهکده جهانی، رسانه‌ها حرف اول و آخر را می‌زنند، این رسانه‌ها هستند که جهانیان را آنقدر به یکدیگر نزدیک کرده‌اند که گویا ما ساکنان یک دهکده بسیار کوچک هستیم.
بله این است کارکرد امروز رسانه‌ها. امروز شما می‌توانید پاهایتان را روی یکدیگر بیندازید، جلوی کامپیوتر شخصی خود بنشینید و با فشار یک دکمه، وارد دنیای مجازی شوید و با دوستتان در شمالی‌ترین قاره سیاه و یا جنوبی‌ترین قاره سبز ارتباط برقرار کنید، گویا او همسایه شما در دهکده‌ای کوچک است و شاید اگر با یکدیگر همسایه بودید نیز به این سرعت از حال یکدیگر باخبر نمی‌شدید.
از طریق رسانه‌ها است که اتفاقات سراسر دنیا در کمتر از ثانیه‌ای به سراسر جهان مخابره می‌شود و بعضا این احساس به شما دست می‌دهد که شما نیز یکی از مشارکت‌کنندگان در آن واقعه خاص بوده‌اید زیرا امروزه، فاصله میان زمان وقوع حادثه و زمان اطلاع یافتن شما از میان رفته است و یا به تعبیری زیباتر، رسانه‌ها حتی زمان و مکان را نیز از بین برده‌‌اند.
به تعبیر اندیشمندان پست مدرن، زمان و مکان کاملا مجازی شده است. اصلا آیا می‌توان ادعا کرد که شمای ایرانی، شهروند فلان کشور اروپایی نیستید؟ چرا؟ زیرا رسانه‌ها شما را شهروند جهانی کرده‌اند و از قومیت‌ها و ملت‌های مختلف نیز پذیرش دارند. بله این است کارکرد سحرآمیز رسانه‌ها ...
اما به راستی مهم‌ترین خصیصه رسانه در عصری که به قول مانوئل کاستلز می‌توان آن را« عصراطلاعات» نامید، چیست؟
به تعداد اندیشمندان علوم ارتباطات اجتماعی، در زمینه ویژگی‌های رسانه نیز تئوری و نظریه وجود دارد، اما اگر تمام این خصایص را با یکدیگر تلفیق و ترکیب کنیم، در نهایت به عنصری به نام گزینش برمی‌خوریم.
گزینش به‌عنوان مهم‌ترین ویژگی رسانه چیست؟ همانطور که می‌دانیم امروزه رسانه‌های متعددی اعم از شنیداری، نوشتاری و دیداری در جوامع مختلف فعالیت می‌کنند و از سوی دیگر نیز می‌دانیم که طیف وسیعی از اخبار، وقایع و اتفاقات نیز در بسترهای مختلف داخلی و خارجی در حال روی دادن است.
آیا یک رسانه می‌تواند تمام اخبار پیرامونی خود را منعکس کند؟ پاسخ این مسئله قطعا منفی است و دلیل آن نیز کاملا مبرهن است؛ زیرا رسانه‌ها توان مادی و نیروی انسانی محدودی دارند و قطعا نمی‌توانند تمام اتفاقات پیرامون خود را پوشش دهند.
بنابراین رسانه‌ها در این هنگام، دست به گزینش اخبار می‌زنند، یعنی یک سلسله وقایع و رویدادها را در پنجره رسانه خود قرار می‌دهند و دسته‌ای دیگر را خواسته و یا ناخواسته کنار می‌گذارند. اما ممکن است این پرسش به وجود بیاید که رسانه‌ها بر چه اساسی این گزینش را انجام می‌دهند؟
پاسخ این مسئله را نیز باید مجددا از لابلای تئوری‌ها و ایده‌پردازی‌های محققان علوم ارتباطات اجتماعی جستجو کرد. بسیاری معتقدند که رسانه‌ها در گزینش اخبار، در درجه اول بافت و ساختار جامعه هدف خود را درنظر می‌گیرند؛ یعنی همان مسئله‌ای که در ادبیات امروز رسانه‌ای از آن با عنوان مخاطب‌شناسی یاد می‌شود.
رسانه باید بداند که با کدام مخاطب سروکار دارد و برای کدام مخاطب می‌خواهد پوشش خبری ایجاد کند. قطعا طیف اخبار انعکاسی در یک جامعه دینی با یک جامعه سکولار کاملا متفاوت است، و رسانه نمی‌تواند دراین دو جامعه متفاوت رویکردی یکسان داشته باشد.
علاوه براین، اهداف رسانه خاص نیز در کنار مسئله رفتار جامعه، پارامتر مهم دیگری در گزینش اخبار است. همانطور که می‌دانیم رسانه‌های مختلف، براساس یک ایدئولوژی خاص اعلام هویت می‌کنند و در همان ابتدای تاسیس نیز، هدف خود را آشکارا اعلام می‌کنند.
برهمین اساس نیز یک سری از اخبار از فیلترهای هدف و ایدئولوژیک آنها به راحتی عبور می‌کند و در سطح وسیعی منتشر می‌شود و دسته‌ای دیگر از اخبار نیز، در حالت انتظار باقی می‌مانند و یا به محاق فراموشی سپرده می‌شوند.
در ادبیات امروز ارتباطات، به این مسئله نیز اشاره می‌شود که خبرنگاران، در مسئله گزینش اخبار نقش دروازه‌بان رسانه‌ها را برعهده دارند، یعنی این خبرنگاران هستند که تشخیص می‌دهند کدام قسمت از صحبت‌های آقای ایکس باید منتشر شود و کدام قسمت نباید در رسانه متبوع وی، پوشش داده نشود.
انتهای پیام/ی10
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
