به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، در سالیان نه چندان دور در بیشتر خانه‌های زنجان دار قالی برپا بود، هنوز هم با گذشت مدت‌ها در بیشتر خانه‌ها ابریشم، کرک و پشم گوسفند به‌چشم می‌خورد، فرش‌های بی‌نظیری که برگرفته از رویاهای زنانه بافته می‌شود.
فرش یکی از صنایعدستی استان زنجان از نخ‌های پشمی یا ابریشمی رنگارنگ با گره‌های متقارن و نامتقارن که عموماً به زنان اختصاص دارد بافته می‌شود و در تمام منطقه از شهرت خاصی برخوردار است.
فرش‌های صادراتی از بهترین جلوه‌های فرهنگی استان زنجان دارای معروفیت خاصی است.
این هنر از صنایعدستی بومی استان دارای قدمتی طولانی است که نقش قابل توجهی در صادرات فرش ایران دارد.
این هنر از نظر اقتصادی پس از دامداری مقام دوم را دارد.
به طور متوسط فرش‌های درجه سه در هر یک ماه با دو نفر بافنده، فرش‌های درجه دو از هر دو ماه با دو نفر بافنده و فرش‌های درجه یک از هر شش ماه با دو نفر بافنده به اتمام می‌رسد.
بافندگان فرش این خطه، مهارت و هنر خود را در راستای تکامل هنر سرزمین‌شان قرار داده‌اند و از آن به عنوان منبع درآمد استفاده می‌کنند.
در هر سال بیش از 60 هزار تخته فرش در سراسر استان بافته می‌شود که عمده آنها مربوط به اتحادیه بافندگان فرش دستی و شرکت‌های مختلف است .
ریزماهی، ماهی درهم، نقشه قلتوق، بیجار و افشار از جمله طرح‌های استفاده شده در فرش‌بافی این استان است.
*فرش‌های «بید گینه» و «قلتوق» در زنجان به ثبت جهانی رسیده است
یکی از فرش‌های معروف این استان که به ثبت جهانی رسیده طرح «بید‌گینه» است، شهرت این فرش به اصالت همه‌جانبه آن است.
فرش بید گینه با طرح افشار بومی و تیغ ماهی بافته می‌شود و هر دو ریزبافت از جنس پشم بومی و رنگ طبیعی است و رج‌ها و گره‌ها کنار هم قرار می‌گیرند.
*اصلی‌ترین طرح فرش بید گینه طرح «حاجی گبه سی» دیگر بافته نمی‌شود
این فرش‌ها با ظرافت و دقت تمام بافته و جنبه صادراتی دارد. رنگ پشم که عموماً توسط بافندگان رنگرزی می‌شود از ثبوت قابل توجهی برخوردار است.
این بافته‌های بسیار ریز 6.5 سانتی‌متری دارای 40 گره 80 تار و تار آنها از نخ‌های شش تار، نازک و مقاوم است.
طرح‌های این منطقه عموماً طرحی است به‌نام لچک و ترنج که از خطوط اسلیمی اقتباس گرفته و بدون نقشه بر روی قالی‌ها پیاده می‌شود.
زمینه این فرش‌ها عموماً قرمز و از بافته‌های درجه یک مهم‌ترین صادرات استان زنجان را تشکیل داده و در کشور آلمان از شهرت خاصی برخوردار است.
فرش‌های درجه دو و درجه سه شامل فرش‌های معروف جلیل‌آباد، هوپا، بوغدا کندی و شهر زنجان با طرح‌های لچک و ترنج، ریز ماهی با زمینه قرمز و سیاه بافته می‌شوند. این فرش‌ها عموماً در 6.5 سانتی‌متر دارای 40 تار و 20 گره است.
گبه نوعی فرش دست‌بافت یکی از صنایعدستی استان زنجان است، هنرمندان با ذوق زنجان با حوصله فراوان طرح‌های این فرش زیبا را با جان و دل خلق می‌کنند.
بافندگان گبه، این فرش بی‌نظیر را با حرکت دستشان که نمونه ذوق و هنر ایرانیان است با رنگ‌های جذاب می‌آفرینند.
گبه نوعی فرش درشت بافت و به تناسب چله پودهای آن ضخیم است.
اسکلت اصلی گبه تار و پود آن است که از پود بیشتر در هر رج برای نرمی گبه استفاده می‌شود و دارای پرزهای بلند است.
تعداد پود برخی از گبه‌ها در هر رج، گاهی از سه تا هشت و بلندی پرزها گاهی تا یک سانتی‌متر می‌رسد.
مهم‌ترین و اصلی‌ترین ابزار مورد نیاز در بافت گبه «دار» است که در اندازه‌های مختلف به صورت افقی و در سطح زمین قرار می‌گیرد.
دار معمولاً از جنس چوب یا فلز بوده و شامل شانه، چاقو و قیچی است.
بیشتر بافندگان عشایر بر روی زمین و بر روی دارهای افقی عمل بافتن را بدون نقشه انجام می‌دهند.
برای آغاز کار معمولاً از قالیچه دیگری که به آن «دستور» می‌گویند، استفاده می‌شود.
مرغوب‌ترین پشم برای بافت انواع قالی و گبه « پشم فارسی» نام دارد و بافنده گبه از روایت‌ها و داستان‌ها و نیز مضامین برخاسته از طبیعت تاثیر می‌گیرد.
طرح گبه حکایت‌گر حالات روحی و ذهنی بافنده آن و بیشتر متشکل از طرح‌های هندسی است و کمتر تکرار به چشم می‌خورد و هنرمند گبه به طور مستقیم از طبیعت الهام می‌گیرد.
نقش گبه و خصوصیات آن بسیار متاثر از زندگی عشایری است.
طراحی، نقش‌پردازی و حتی رنگ‌آمیزی گبه از قالی و قالیچه جدا و تابع قواعد و سنت‌های خاصی است.
بافندگان گبه به سبب آزادی از قید و بند در نقش‌پردازی حتی از بافندگان قالی هم دستشان بازتر است.
در یک یا دو حاشیه این قالیچه‌ها یک شکل ساده و هندسی به صورت مجرد تکرار می‌شود. در زمینه ساده آن یک ترنج بزرگ یا چند لوزی کوچک در امتداد طولی دیده شده و گاه در متن خالی وسط گبه، نقش درخت یا نقش چهار فصل یا نقش شیر بافته می‌شود.
گبه و فرش از صنایعدستی دیرینه مردم زنجان است که با گذشت زمان روزانه بر طرفداران آن افزوده می‌شود و این هنر بی‌نظیر و زیبا از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
انتهای پیام/2308/ع40/ف4004
