خبرگزاری فارس ـ سجاد اسلامیان: با آغاز به کار دولت یازدهم و معرفی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، تلاش کردیم با 12 تن از چهره‌های فرهنگی و انقلابی از ضروریت‌های یک وزیر فرهنگ در جمهوری اسلامی بپرسیم.
در بخش پایایی از این گزارش چهره‌های فرهنگی به دو سوال پاسخ داده‌اند که «مهمترین کاری که وزیر آتی فرهنگ باید انجام دهد چیست؟» و «نگاه وزیر فرهنگ آتی به جنگ نرم چه باید باشد؟»
عماد افروغ، محسن پرویز، پرویز شیخ‌طادی، سلیم غفوری، مهدی فضائلی، سهیل کریمی، محمدصادق کوشکی، محمدرضا گلریز، رحیم مخدومی، سعید مستغاثی، محمدحسین نیرومند و وحید یامین‌پور کسانی هستند که به سوالات ما پاسخ گفته‌اند.
سوال اول: «مهمترین کاری که وزیر آتی فرهنگ باید انجام دهد چیست؟»
عماد افروغ کارشناس مسائل فرهنگی و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس هفتم در پاسخ به این سوال با بیان اینکه وزیر فرهنگ باید انسان فرهنگی باشد انسان فرهنگی در وهله اول به دنبال حقیقت است، گفت: انسان فرهنگی، یک انسان کاملا اخلاقی است و مثلا اگر از او سوال کردند «مظلومیت فرهنگی» را تعریف کن بلافاصله بحث بودجه را مطرح نکند بلکه بلافاصله برود و یک پاسخ فرهنگی به این سؤال بدهد.
وی با بیان اینکه وزیر فرهنگ آتی باید واقعا استراتژیست فرهنگی و یک نظریه‌پرداز فرهنگی باشد، افزود: با توجه به این اوصاف اولویت کاری وزیر فرهنگ آتی داشتن همین نگاه است و آنچه ما رنج می‌بریم فقدان همین نگاه است.
محسن پرویز معاونت فرهنگی وزیر ارشاد در دولت نهم نیز با اشاره به بحث کاغذ، تصریح کرد: در رأس مشکلات حاد در دولت دهم بحث کاغذ بود که در ابتدای افزایش قیمت دلار قیمت کاغذ نیز شاهد جهش بود و دولت در تنبیه سودجویان اهتمام نکرد و کسانی که کاغذ را با دلار 1200 تومان وارد کرده بودند به دو برابر قیمت کاغذ را فروختند و بعد این روند ادامه پیدا کرد و قطعا این چالش حوزه نشر که کماکان ادامه دارد یکی از مسایل اساسی است که دولت یازدهم باید به آن بپردازد.
وی نکته بعد را نبود اتاق فکر در بخش‌های مختلف وزارت ارشاد دانست و افزود: به نظر من نبود اتاق فکر نقص بسیار بزرگی است و بهره‌مندی از نظر کارشناسان با تجربه در حوزه‌های مختلف قطعا به دولت کمک می‌کند.
پرویز شیخ‌طادی کارگردان فیلم‌هایی چون «شکارچی شنبه» و «روزهای زندگی» مهمترین کار وزیر فرهنگ آتی را ایجاد وحدت بین همه نیروهای فعال و حاضر کشور و هنرمندان و فرهنگیان و صاحب‌نظران دانست و گفت: این وحدت زمانی شکل می‌گیرد که بشود از همه حوزه‌های مربوط نه تنها از هنرمندان بلکه از نظریه‌پردازان استفاده کرد لذا مهمترین کار گردهم آوردن و هم‌فکری برای تبیین آینده توسط متخصصین، صاحب‌نظران و حوزه‌های فرهنگی است که بتوان پس از آن تصمیمات عالی گرفت.
سیدسلیم غفوری کارگردان و مستندساز نیز معتقد است: مهمترین کاری که وزیر آتی ارشاد می‌تواند انجام دهد تثبیت وضعیتی است که در آن وضعیت هنرمندان انقلاب و افرادی که با نگاه اسلامی ـ انقلابی می‌خواهند کار بکنند بتوانند به تدریج مجموعه‌هایی شکل دهند که بتوانند مستقلاً به کار خودشان ادامه دهند.
مهدی فضائلی مدیرعامل انتشارات سروش نیز در پاسخ به این سوال گفت: می‌توان اولویت‌هایی را ذکر کرد در وهله اول چیدن تیمی که همان مشخصاتی که برای وزیر برشمردیم را داشته باشد به علاوه اینکه یک تخصص بیشتری در حوزه خود داشته باشد.
وی افزود: یکی از بحث‌های مهم که البته اولویت‌بندی نمی‌کنم آمارهای فرهنگی‌ست که برنامه‌ریزی درست فرهنگی نیازمند آمار درست فرهنگی است که الان فکر می‌کنم در این عرصه آسیب‌های جدی وجود دارد و بایستی یک مرکزیتی برای دسترسی و انتشار درست آمار در حوزه فرهنگ راه‌اندازی شود.
فضائلی ادامه داد: همچنین یک سری اسناد بالادستی در حوزه فرهنگ هست که وزیر فرهنگ باید نسبت به آنها اهتمام داشته باشد آنچه به عنوان «مهندسی فرهنگی» که باید توسط شورای انقلاب فرهنگی نهایی شده باشد یا سیاست‌های کلان فرهنگی کشور، اسناد بالادستی‌ئی است که در آن اولویت‌ها و مسایل کلان مطرح شده که وزیر باید آنها را بشناسد و به آنها اشراف پیدا کند و سیاست‌ها و برنامه‌هایی که در مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هست و به این اسناد بالادستی مربوط می‌شود را عملیاتی کند.
سهیل کریمی مستندساز، نیز معتقد است: کارهای زمین‌مانده بسیار است و کارهایی که باید انجام می‌شده و نشد و یا کم کاری شده است.
وی افزود: متاسفانه کشور ما مهندسی فرهنگی ندارد و هر وزیری که می‌آید سلیقه شخصی خودش را اعمال می‌کند هشت سال دولت آقای احمدی‌نژاد بوده که وزرای فرهنگش کارها را براساس سلایقشان جلو بردند و متاسفانه بعضی جاها یک معاونت بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و یک کاریکاتور از فرهنگ ارائه می‌شود و از این اتفاقات در دوره‌های مختلف زیاد افتاده و چون مهندسی نبوده و چون دور نمای واضحی نداشتند در اجرای ترسیم فضای فرهنگی توسط مقام معظم رهبری توسط ارشاد یا دستگاه‌های دیگر فرهنگی می‌لنگیم مثلا بحث حجاب می‌شود گشت ارشاد می‌آید تو خیابان، بحث سینما می‌شود خانه سینما راه می‌افتد یک عده از این طرف و یک عده از آن طرف حمایت می‌کنند مساله داستان و کتاب می‌شود مقوله کاغذ مطرح می‌شود یک جاهایی عده‌ای نگاه غیرایرانی و غیراسلامی دارند و همه اینها دلیلش این است که دورنمایی درستی از فرهنگ اسلامی‌مان و ایرانی‌مان نداریم اگر این دور نما مشخص شود و تکلیف مسئولان معین شود و به تکلیفشان عمل کنند هیچ کاری زمین نمی‌ماند.
محمدصادق کوشکی کارشناس فرهنگی نیز به این سوال چنین پاسخ می‌دهد: وزیر فرهنگ باید در عرصه‌های ذیل فعالیت‌های وزارت ارشاد مشخصا سینما، تئاتر و مطبوعات و سپس هنرهای تجسمی استاندارد دینی و شرعی و اخلاقی را بر فعالیت‌های هنری و فرهنگی کشور حاکم کند.
محمدرضا گلریز خواننده انقلابی نیز معتقد است: مهمترین کار وزیر آتی فرهنگ ارتقای روح فرهنگی ملت ایران و به‌خصوص جوانان است و همه می‌دانند که در معرض شدیدترین تهاجم فرهنگی یا شبیخونی فرهنگی هستیم و ما باید ذهن جوانان‌مان را از طریق فعالیت‌های فرهنگی و از طریق رسانه‌ها به گونه‌ای آگاه کنیم که تحت تأثیر قرار نگیرد.
وی افزود: من فکر می‌کنم یکی از لحظات حساس در کشورمان به وجود آمده که هر روز به گفته غربی‌ها میلیون‌ها دلار خرج می‌کنند تا ذهن جوانان را از فرهنگ اسلامی و انقلابی و ایرانی دور کنند و به مسایل هنری مبتذل سوق دهند.
رحیم مخدومی نویسنده برجسته ادبیات انقلاب اسلامی نیز در پاسخ به این سوال گفت: مهمترین کار وزیر فرهنگ این است که شأن فرهنگ را هم شأن با نظام جمهوری اسلامی ارتقاء ببخشد چراکه ما نه سینمایمان و نه کتابمان و نه ادبیات داستانی‌مان در شأن نظام جمهوری اسلامی است.
وی با بیان اینکه مهمترین اتفاقی که باید رخ دهد این است که دولت پای کار فرهنگی بیاید، افزود: تا به حال مردم آمده‌اند و اگر در سینما در شاخه جبهه فرهنگی انقلاب کاری صورت گرفته مردمی بوده یا در زمینه کتاب، رمان و داستان کار مردمی بوده است همانگونه که داستان‌نویس ما خودش داستان نویس شده و نظام بستری فراهم نکرده که نویسنده هم شأن انقلاب تربیت شود، سینماگر در خور نظام پرورش دهد و نه صدا و سیما و نه دانشکده‌های هنری و نه وزارت ارشاد به فکر پرورش نیروی مشخصه نظام نبوده‌اند و آوینی‌ها و قیصر امین‌پورها خودشان به جایی رسیدند و نمی‌توان گفت با سیاستگذاری‌های وزارت ارشاد یا صداوسیما این اتفاق افتاده و این یکی از نقایص بخش فرهنگ و دولت‌های ما بوده و این نقیصه به علت غفلت همچنان به قوت خودش باقی است.
مخدومی ادامه داد: ما در بیانات امام و مقام معظم رهبری می‌بینیم که در بخش فرهنگ و هنر وظیفه مسئولین این بوده است که بروند و شناسایی بکنند و ببینند که جامعه فرهنگی ما به چه نیروهایی نیاز داشته و بروند و اینها را تربیت کنند و زمینه کار برای آنها ایجاد کنند نه اینکه شاهد جریان حرکت درآمده باشیم و خود را با آن هماهنگ کنیم و در شکل دوم دیگر هیچ تفاوتی ندارد چه کسی وزیر فرهنگ باشد.
سعید مستغاثی منتقد سینما نیز معتقد است: به نظر می‌آید مهمترین کار، تدوین یک سند و چشم‌انداز فرهنگی و هنری دراز مدت در زمینه‌های مختلف با همکاری شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی کشور باشد که به طور جزیی و ریز و دقیق مانند سایر موارد که در چشم‌انداز پیشرفت‌های کشوری تدوین شده، مراحل سیر و حرکت رشته‌های مختلف هنری و فرهنگی در این سند درج شود و افق و چشم‌انداز فرهنگ و هنر در این کشور روشن شود تا مشخص شود که در هر یک از زمینه‌های فرهنگی و هنری، به کجا می‌خواهیم برسیم و برای رسیدن به چنین چشم‌اندازی چه استراتژی و تاکتیک‌هایی بایستی به کار بسته شود.
محمدحسین نیرومند چهره برجسته هنرهای تجسمی نیز در پاسخ به این سوال گفت: وزیر فرهنگ آتی باید به حوزه فرهنگ شخصیت بدهد و فرهنگ باید شخصیت لازم را در تیم اجرایی دولت داشته باشد که تاکنون نداشته است.
و نهایتا وحید یامین‌پور کارشناس فرهنگی می‌گوید: یکی از مهمترین کارها مقابله با رانت‌خواری فرهنگی است؛ ما آقازاده‌های فرهنگی در کشور داریم لذا مساوات و عدالت برقرار نیست.
وی افزود: در کنار این اتفاق حمایت از مجموعه‌های یتیم فرهنگی یعنی مجموعه‌هایی که استعداد و قابلیت کار فرهنگی انقلاب دارند اما معمولا از حمایت‌های مسئولان محروم بودند و عملا یتیم هستند مهم است و اگر رانت خواری‌ها کنار گذاشته شود و آقازاده‌های فرهنگی کنار بروند و مافیا اجازه بدهد انبوهی از موسسات و مجموعه‌های کوچک مردمی در عرصه فرهنگ وجود دارد که می‌تواند فرهنگ را متحول کند.
سوال دوم: نگاه وزیر فرهنگ آتی به جنگ نرم چه باید باشد؟
عماد افروغ اما در پاسخ به این سوال گفت: وزیر فرهنگ باید صبغه نرم‌افزارانه انقلاب اسلامی را فهم کند و عطف به این صبغه نرم باید متوجه باشد که مردم «حق فرهنگی» دارند و عطف به این حق فرهنگی وظیفه‌ای فرهنگی روی دوش دولت است و بالتبع وظیفه نظارت بر امر فرهنگ و مراقبت از اینکه خدای ناکرده ما به دلیل برخی از مصلحت‌های روزمره اسیر استحاله فرهنگی نشویم و این خیلی مسئله مهمی است.
محسن پرویز معاونت فرهنگی ارشاد در دولت نهم نیز گفت: کسی که در رأس مسایل فرهنگی قرار می‌گیرد با مشخص شدن ابعاد فتنه و برنامه‌های در نظر گرفته شده برای مردم ایران باید برنامه‌ریزی دقیق برای برنامه‌ریزی‌های مشابه دشمن و فتنه‌هایی که دشمن ممکن است [در عرصه جنگ نرم] برای ما داشته باشد، بچیند.
پرویز شیخ‌طادی کارگردان سینما در پاسخ به این سوال گفت: وزیر فرهنگ و ارشاد کشور باید نسبت به جنگ نرم ستادی عمل کند و این حوزه را به شدت جدی بگیرد و برای آن عملاً کار ستادی انجام دهد یعنی نظمی به نیروهای این حوزه بدهد و اهداف را مشخص کند.
وی افزود: وزیر فرهنگ با مذاکره با کارشناسان و فعالان این حوزه چه هنرمند و چه کارشناسان رسانه‌ای و چه تئوریسین‌های این حوزه و چه سیاسیون از جمع آنها استفاده کند و اهداف بلند و مستمری را در این عرصه در پیش بگیرد و یک ساختار عملیاتی ستادی تشکیل شود و به طور مستمر در این عرصه فعال شویم و مسایل منطقه و جهان اسلام و افکار عمومی جهان را دقیق و واقعی رصد کنیم تا بتوانیم کارهای جدی و عمیق انجام دهیم.
سیدسلیم غفوری نیز گفت: تبعاً ابعاد جنگ نرم فراتر از اتفاقات بعد سال 88 است؛ این هشداری بود که از همان دهه 70 و سال‌های 73-72 مورد تأکید مقام معظم رهبری بود و با لفظ شبیخون فرهنگی به آن اشاره می‌کردند اما متأسفانه جدی گرفته نشد و بعد از آن، مقام معظم رهبری تعابیری مثل تهاجم فرهنگی و ناتوی فرهنگی را استفاده کردند.
وی افزود: به نظر من امروز گستره جنگ نرم دشمن علیه فضای فرهنگی کشور ما خیلی بیشتر است مهم این است که وزیر ارشاد آتی و دستگاه‌های فرهنگی این امر را باور داشته باشند چون برخی می‌گویند اساساً این یک توهم است لذا وقتی چنین چیزی را باور داشته باشند بعد از آن برای این مقوله باید تدبیر کنند.
مهدی فضائلی مدیرعامل انتشارات سروش نیز معتقد است: وزیر فرهنگ نمی‌تواند بی‌تفاوت یا خوشبین به تلاش‌های دشمن در عرصه فرهنگ باشد.
وی افزود: اگر وزیر نسبت به این مسئله بی‌اعتقاد یا کم اعتقاد باشد طبیعتاً آن اقدامات که باید انجام دهد و آن اقتضائات و الزمات فرهنگی به فراموشی سپرده می‌شود؛ یکی از آن الزامات شناخت درست تهاجم دشمن، جنگ نرم دشمن برنامه‌های آنها و در مقابل آن برنامه‌ریزی هم برای اقدامات ایجابی و هم اقدامات مقابله‌ای به تلاش‌های دشمن است که از آنها به عنوان تلاش‌های سلبی یاد می‌کنیم.
فضائلی با بیان اینکه اعتقاد به «جنگ نرم» یکی از مباحث خیلی مهمی است که وزیر فرهنگ باید از آن برخوردار باشد، ادامه داد: در سال‌های دوم خرداد این تجربه تلخ را داریم که کسانی سکاندار فرهنگ کشور بودند که اعتقادی به این مسئله نداشتند و اقدامات لازم را انجام نمی‌دادند و در بسیاری مواقع حتی با برنامه‌های فرهنگی دشمن همسو می‌شوند یا بستر آنها را هموارتر می‌کردند و امروز هم می‌بینیم که بخشی از مدیران آن زمان در خدمت سیاست‌های نظام سلطه دارند در راستای جنگ نرم علیه ایران کار می‌کنند و هم وزیر فرهنگ آن دوران و هم معاونت فرهنگی آن دوران امروز جز ابزارهایی هستند که دشمن در مسیر جنگ نرم از آنها استفاده می‌کند و این گذشته باید فراروی وزیر آتی باشد.
سهیل کریمی مستندساز نیز در پاسخ به این سوال گفت: نگاه وزیر فرهنگ به جنگ نرم در عین تدافعی باید تهاجمی هم باشد چرا که از اول انقلاب بالاترین درجه هجمه صورت گرفته هجمه فرهنگی بوده که شکل‌های مختلفش از طرف رهبری معین شده بعد هجمه نظامی بوده است لذا ما باید یک سپر قوی دفاعی نسبت به این تهاجم داشته باشیم و در عین حال یک موضع تهاجمی نیز خومان بگیریم و فکر می‌کنم که در این رابطه خیلی کار در پیش رو داریم که انجام شود و آدم لایقی برای این منظور باید منصوب شود.
محمدصادق کوشکی اما معتقد است: اگر وزیر فرهنگ، فرهنگ انقلاب اسلامی را درک کند و فرهنگ دینی را درک و تبیین کند بهترین روش مقابله با جنگ نرم پیاده کردن فرهنگ انقلاب اسلامی و فرهنگ دین است.
محمدرضا گلریز خواننده انقلابی نیز می‌گوید: وزیر فرهنگ باید یک نگاه جمعی داشته باشد و بدون گرایش‌های سیاسی واقعاً بداند که فرهنگ ما تحت تأثیر مسایل خارجی قرار گرفته و بدون اقدامات حسی و سیاسی واقعاً برای همه ملت ما و جوانان کار فرهنگی انجام دهد.
رحیم مخدومی نویسنده برجسته ادبیات انقلاب اسلامی نیز تاکید می‌کند: در این عرصه باید تأمل کرد و باید ببینیم رئیس دولت نظرش درباره اعتدال چه هست.
وی افزود: اعتدال این است که بین حق و باطل صورت نگیرد بلکه افراط‌ها و تفریط کاری در جبهه حق خودش اعتدال است و اعتدال در جبهه حق معنی دارد و نه اینکه با باطل امتزاج پیدا کند لذا باید ببینیم بر اساس این اعتدالی که مطرح شده وزیر فرهنگ آتی موضعش درباره فتنه و جنگ نرم چیست چون خیلی افراد مقابله با فتنه را تندروی تعریف و سکوت در مقابل فتنه را اعتدال تعریف می‌کنند و این سکوت، سکوت معناداری بوده و ساکتین فتنه از نگاه نظام انسان‌های مصلحی نیستند محافظه‌کار هستند و حتی شاید همسو با فتنه‌گران هستند لذا باید دید چه کسی برای منصب وزارت فرهنگ انتخاب می‌شود.
سعید مستغاثی منتقد سینمایی در پاسخ به این سوال گفت: اولا بایستی مقوله جنگ نرم و تهاجم فرهنگی را بشناسد و به آن باور داشته باشد و لااقل موضع خود را در این باب به طور روشن بیان نماید که این مهمترین وجه برای محک‌زدن جناب وزیر خواهد بود چراکه متاسفانه اغلب وزاری پیشین، یا مقوله جنگ نرم و تهاجم فرهنگی را نمی‌شناختند و یا اساسا به آن باور نداشتند اگرچه ممکن است بعضا شعار آن را می دادند.
وی افزود: وزیر ارشاد لااقل بایستی در یک سخنرانی یا مقاله، دیدگاه‌های خود را در زمینه‌های فوق تشریح کرده و برنامه‌هایش را برای حضور در میدان جنگ نرم و تهاجم فرهنگی به طور روشن بیان نماید چراکه رقبا و دشمنان فرهنگی ما سالهاست که در این زمینه برنامه و طرح‌های خود را اعلام کرده و رسما وارد میدان مقابله و مبارزه با فرهنگ اسلامی و ایرانی شده اند ولی ما هنوز با خیال و توهم پیوستن به فرهنگ جهانی و گفتمان استعماری جهانی شدن طبق الگوی آنها هستیم اما متاسفانه چنین تفکری در تمامی حرکات ریز و درشت فرهنگی و هنری‌مان ریشه دوانده و این اقدامات را هدایت می‌کند.
مستغاثی ادامه داد: ثانیا جناب وزیر بایستی چگونگی و اولویت‌های خود را برای حضور در میدان جنگ نرم به روشنی بیان کند که در این باب چه برنامه‌ها و استراتزی دارد؛ چگونه می‌خواهد از قدرت نرم فرهنگ اسلامی ـ ایرانی استفاده کند و چطور می‌خواهد با قدرت نرم غربی ـ آمریکایی مقابله نماید اگرچه چنین طرح و برنامه‌ای فارغ و جدای از سایر مراکز فرهنگی، ناقص و ابتر خواهد ماند ولی وزیر فرهنگ می‌تواند در این زمینه پیشقدم شده و وزارتخانه خود را در خط اول جبهه این جنگ قرار داده و سایر مراکز فرهنگی و هنری را نیز به دنبال خود بکشاند و جبهه‌ای وسیع در این زمینه بوجود آورد یا این جبهه را ساماندهی کند.
محمدحسین نیرومند چهره برجسته هنرهای تجسمی نیز در پاسخ به این سوال چنین گفت: قبل از همه چیز باید وزیر فرهنگ به مفهوم جنگ نرم باور داشته باشد مگر نه بحث بالکل منتفی است.
وحید یامین‌پور کارشناس فرهنگی، نیز می‌گوید: امیدوارم وزیر فرهنگ آتی برخورد سیاسی و جناجی و حزبی نکند و جنگ نرم و تهدیدی که از طریق رسانه‌ها و مولفه‌های هنری مورد توجه ما می‌شود را جدی بگیرند و تهدید سیاسی تلقی نکنند و برخورد سیاسی هم نکنند و برای به دست آوردن دل عده‌ای از صنوف هنری سینمایی و فرهنگی که متاسفانه با ضد انقلاب و دشمنان خارج از مرزها همراهی داشتند اصول را زیر پا نگذارند و واضحات را انکار نکنند.
انتهای پیام/س
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
