به گزارش خبرگزاری فارس از قم، با رسیدن فصل سرما فصل امتحانات دانش‌آموزان و دانشجویان هم شروع می‌شود اما عده‌ای با توجه به تلاش‌های مداوم با استرس و اضطرابی جان‌فرسا آن را تبدیل به جهنمی برای خود می‌کنند.
داشتن کمی اضطراب و دلهره در ایام امتحانات امری طبیعی و معقول است چراکه مـوجب حرکت و انگیـزه دانش‌آموزان و دانشجویان برای یادگیری و موفقیت می‌شود اما اگر این نگرانی به حدی برسد که تاثیر منفی بر روند آموزش روزانه آنان بگذارد و مانعی برای پیشرفت آن‌ها شود، غیرطبیعی و نامعقول است.
البته در این بین افرادی هستند که اضطراب و استرس حداقلی را نداشته و همین موضوع موجب نپرداختن کافی به درس شده است.
در گفت‌وگویی با مسعود جان‌بزرگی استادیار گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به بحث و تبادل و نظر در این زمینه پرداخته‌ایم.
فارس: نزدیک فصل امتحانات هستیم دانش‌آموزان و دانشجویان چطور استرس و اضطراب خود را کمتر کنند؟
جان‌بزرگی:استرس و اضطراب طبیعی است اما اگر بیش از حد معمول باشد باید آن را از جلوی راه برداشته و خود را کنترل کنیم؛ به این صورت که یا خودمان را در برابر آن تقویت کنیم یا آن را بپذیریم و حل کنیم، این 2 راه برای حل این مشکل وجود دارد. البته تقویت کردن بهترین راه در برابر استرس است.
فارس: چطور افراد خود را در برابر استرس تقویت کنند؟
جان‌بزرگی:تقویت از چند راه مختلف امکان‌پذیر است:
1- ادراک خود را به موضوع تغییر دهند، معمولاً کسانی که از قبل در مورد موضوعی دچار استرس می‌شوند قبل از مواجهه با آن موضوع درک درستی از موقعیت ندارند و در ذهن خود اطلاعات را به نحوی پردازش می‌کنند که آن صحنه ترسناک در ذهن آن‌ها مجسم می‌شود به همین خاطر وقتی در آن صحنه قرار می‌گیرند توان خود را از دست می‌دهند بنابراین یک راه تقویت تغییر شناخت‌ها و ادراک‌هاست.
2- از پرداختن به موضوعات نگه دارنده پرهیز کنند به جای اینکه به نتیجه فکر کنند به فعالیت بپردازند یعنی ذهن خود را تمرین دهند که به جای نتیجه بر روی تلاش و فعالیت متمرکز شوند.
3- یکی از راه‌های دیگر این است که تحمل خود را بالا ببرند؛ یعنی افراد بعد تحمل خود را تقویت کرده تا از طرق مختلف به ذهن و بدن خود آرامش دهند و ذکرهای مذهبی در اینجا می‌تواند بسیار موثر باشد؛ تنش‌زدایی و ریلکسیشن هم از روش‌هایی است که تحمل افراد را بالا برده و ایجاد آرامش می‌کند.
فارس: محیط آموزشی و درسی، استاد و معلم تا چه اندازه می‌تواند در افزایش یا کاهش استرس و اضطراب موثر باشد؟
جان‌بزرگی:محیط نیز جزو عواملی است که می‌تواند در این موضوع موثر باشد، مثلاً بعضی از معلم‌ها ناتوانی خود را با سختگیری در امتحان پنهان می‌کنند به این صورت که دانش‌آموزان را بیشتر از امتحان می‌ترسانند یا مخصوصاً سئوال‌ها را به گونه‌ای پیچیده بیان می‌کنند که دانش‌آموزان از پس آن‌ها برنیایند و به نوعی از این طریق می‌خواهند درس را مهم جلوه دهند که همه این‌ها موجب افزایش استرس می‌شود.
فارس: این موضوع نشان‌دهنده این است که سیستم آموزشی ما مشکل دارد؟
جان‌بزرگی:دقیقاً، وقتی سیستم آموزش به جای یادگیری محور، نمره محور باشد و به عبارت دیگر به جای محتوا محور، ساختار محور باشد طبیعتاً این وضعیت به وجود می‌آید.
فارس: استرس خانم‌ها بیشتر است یا آقایان؟
جان‌بزرگی:خانم‌ها به دلیل جزئی‌نگر بودن استرس بیشتری را قاعدتاً تحمل می‌کنند برای اینکه آن‌ها به موضوعات متعددی فکر می‌کنند و حتی گاهی اوقات مسائلی که برای آقایان استرسی به دنبال ندارد برای خانم‌ها استرس‌زا است بنابراین خانم‌ها استرس بیشتری را تحمل می‌کنند.
فارس: یعنی استرس مانع از بروز توانایی بانوان و دختران می‌شود؟
جان‌بزرگی:اینطور نیست که توانایی آن‌ها را پایین بیاورد چون خانم‌ها 10-11 برابر آقایان تحمل استرس دارند و به رغم اینکه فشار بیشتری به آن‌ها وارد می‌شود کارشان را انجام می‌دهند اما استرس زیاد مانع از این می‌شود که خانم‌ها یک دید کلی نسبت به مطلب داشته باشند در صورتی که به دلایل تفاوت آقایان با خانم‌ها، مردان کلی‌نگر هستند.
فارس: در این بین عده‌ای هم هستند که به دلیل نداشتن هیچ استرسی نمی‌توانند درس بخوانند و بازدهی خوب داشته باشند، تکلیف این افراد چیست؟
جان‌بزرگی:استرس سطوح مختلفی دارد، اگر استرس نداشته باشیم حتی ممکن است پشت میز کارمان بخوابیم یا اصلاً حاضر نباشیم که مدرسه برویم. استرس خفیف برای انسان‌ها لازم است و موجب پیشرفت آن‌ها می‌شود و استرسی که از آن به عنوان یک مشکل یاد می‌شود مرضی است که مانع از عملکرد درست آن‌ها می‌شود.
افرادی که استرسی ندارند چند دسته هستند:
1- افرادی که انگیزه پیشرفت ندارند
2- افرادی که ضدقانون بوده و قاعده‌پذیر نیستند
3- کسانی که به دلایل ناکامی‌های متعدد کاملاً ناامید شده و درماندگی پیدا کرده‌اند، این سه دسته افرادی هستند که استرسی ندارند و چیزی برای آن‌ها مهم نیست.
فارس: اما گاهی دانش‌آموز یا دانشجویی جزو هیچکدام از این گروه‌ها نیست ولی استرسی هم ندارد و همین موجب شده است که کمتر درس بخواند با این حال سطح درسی وی با عده‌ای از افرادی که تلاش می‌کنند، برابر است؟
جان‌بزرگی:این افراد مشوق ندارند، یعنی محیط برای آن‌ها تشویق کننده نیست وقتی با اینکه درس نمی‌خوانند با کسی که درس خوانده نمره برابری دارد نشان می‌دهد اگر درس بخواند سطح بالاتری پیدا می‌کند اما خود را به حداقل قانع و راضی کرده و این موضوع به نداشتن انگیزه کافی، نوع نگاه افراد و ادراکی که از موقعیت دارند برمی‌گردد.
انتهای پیام/78002/م40
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
