به گزارش خبرگزاری فارس از گرگان،مراتع به عنوان یک واحد تولیدی اقتصادی دارای اهمیت فراوانی هستند، در واقع اهمیت اقتصادی مراتع تنها به دلیل درآمدزایی نیست بلکه مراتع با حفاظت و تثبیت خاک، بالا بردن قدرت نفوذپذیری آب در زمین، جلوگیری از سیل و فرسایش در اقتصاد کشور نقش مؤثری داشتهاند.
مراتع گلستان در زمانهای نه چندان دور از نظر کمی و کیفی جزو مراتع خوب ایران محسوب میشدند و در طی این سالها دامداران به راحتی از مراتع بهره‌برداری میکردند اما به دلیل بهره‌برداری بیرویه و خارج از فصل موجب فقیر شدن آنها و در نتیجه منجر به گرایش استفاده منفی از مراتع شدند.
یکی از بهرهبرداران اصلی مراتع عشایر هستند عشایری که از سمت خراسان وارد گلستان و تقریبأ در 350 هزار هکتار از مراتع شهرستانهای گنبدکاووس، کلاله و مراوه‌تپه مستقر میشوند.
عشایر کوچنده و بومی استان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گوشت قرمز و مواد لبنی هستند اما پدیدههای طبیعی همچون خشکسالیهای اخیر آب چشمهسارها، رودخانهها و چاه‌ها و قنوات را در اغلب مناطق کاهش داده، همچنین علوفههای مراتع که یکی از ضرورتهای توسعه دامداری محسوب میشوند از این رهگذر دستخوش تخریب و آسیب‌دیدگی شده است.
*وجود 862 هزار هکتار مرتع در گلستان/کشت بوتههای مقاوم به شوری و خشکی راهکاری برای حفظ مراتع در شمال گلستان
در همین رابطه مدیر کل منابع طبیعی گلستان با اشاره به وضعیت مراتع استان در گفتگو با خبرنگار فارس از گرگان اظهار کرد: گلستان دارای 862 هزار هکتار مراتع در شمال و جنوب استان است که حدود 101 هزار هکتار جزو مراتع ییلاقی است که در قسمت جنوبی استان و در ارتفاعات البرز واقع شده است، مراتع قشلاقی نیز عمومأ در شمال استان واقع شده که 760 هزار هکتار را شامل میشود که در 276 سامان عرفی تقسیم شدهاند و دامداران کوچنده بومی و غیربومی از خراسان‌شمالی و خراسان‌رضوی قشلاق را در شمال گلستان بهره‌برداری میکنند.
ابوطالب قزلسفلو با بیان اینکه 41 درصد از وسعت استان را مراتع تشکیل میدهند، افزود: در گذشتههای دور مراتع استان جزو مراتع درجه یک و دو تقسیم‌بندی میشدند اما مجموعه عوامل طبیعی و انسانی،ضعف سرمایهگذاری و وضعیت پوشش گیاهی موجب تنزل کیفیت مراتع استان شد تا جایی که امروزه متوسط تولید مراتع 450 تن علوفه خشک در هکتار است در حالیکه مراتع استان با قابلیت بالایی که در تولید علوفه دارند و اجرای عملیات پروژههای بیابان‌زدایی تولید علوفه به بیش از یک تن در هکتار خواهد رسید.
وی ادامه داد: در سه سال گذشته 5 هزار و 700 هکتار از مراتع شمال استان بوته کاری انجام شد و امسال نیز یک میلیون تولید نهال داشتیم که در سطح 2 هزار هکتار بوته‌کاری انجام میشود.
مدیرکل منابع طبیعی گلستان به کاهش ریزشهای جوی در شمال استان اشاره کرد و گفت: در سالهای اخیر به دلیل کاهش بارندگی در شمال استان، این مناطق زراعت دیم را از دست دادند بنابراین پیشنهاد دادیم در این اراضی، بوتههای مقاوم به خشکی و شوری در اختیارشان قرار دهیم که توان تولید علوفه بیش از یک تن در یک هکتار را دارند با تبدیل اراضی به مراتع درآمد ثابت و پایدار برای ساکنان این مناطق ایجاد میشود.
*300 هزار هکتار از اراضی شمال گلستان در معرض بیابانی شدن هستند
قزلسفلو با بیان اینکه در شمال استان بخشی از مراتع به دلیل خشکسالی و فشار دام از لحاظ پوشش گیاهی ضعیف شدند گفت: براساس مطالعات 300 هزار هکتار از مناطق شمال استان در معرض بیابانی شدن هستند بنابراین عمده فعالیت ما تحت عنوان اصلاح اراضی و مقابله با بیابان‌زدایی از طریق کشت بوتههای مقاوم به خشکی و شوری متمرکز شده است، هدف اصلی این عملیات جلوگیری از بیابانی شدن شمال استان است که از محل ایجاد پوشش گیاهی نفع آن به جوامع محلی و افرادی که شغل اصلی آنها دامداری است میرسد این امر به ماندگاری جمعیت افرادی که اثر خشکسالی زراعت دیم پاسخگوی معیشت آنها نیست، کمک شایانی میکند.
وی گفت: امسال از محل اعتبارات ملی یک میلیارد و 860 میلیون تومان و از محل اعتبارات استانی 500 میلیون تومان در اختیار ما قرار گرفت بر این اساس تا پایان بهمن سال جاری 2 هزار هکتار بوته‌کاری با تولید یک میلیون نهال خواهیم داشت.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان گفت: همچنین یک هزار و 400 هکتار عملیات کپه‌کاری و 700 هکتار هلالهای آبگیری برای جمع‌آوری هرزآبها در جهت تأمین آب برای کشت بوتهها در استان انجام شده است
*تولید 25 درصد گوشت قرمز گلستان توسط عشایر
مدیرکل امور عشایری گلستان نیز در خصوص وضعیت عشایر استان گفت: در استان دو تیپ عشایر وجود دارد عشایر کرد با حدود یک هزار و 870 خانوار و جمعیت 11 هزار نفر که همه ساله از استانهای خراسان‌شمالی و خراسان‌رضوی وارد و قشلاق را در شمال استان میگذرانند و دسته دوم عشایر بومی استان که اغلب عشایر ترکمن هستند را تشکیل میدهد این عشایر با یک هزار و 552 خانوار و جمعیت 10 هزار نفری در شهرهای گنبدکاووس، مراوه‌تپه و کلاله اقامت دارند.
رضا علیپوری، کار مهم عشایر استان را تولید گوشت قرمز عنوان کرد و گفت: در سال 5 هزار و 500 تن تولید گوشت قرمز توسط عشایر استان را داریم در واقع 25 درصد گوشت قرمز استان توسط عشایر تأمین میشود.
وی ادامه داد: علاوه بر تولید گوشت قرمز، سالانه 14 هزار تن شیر، یک هزار و 200 تن پشم گوسفند و 400 تن کشک توسط عشایر تولید میشود.
مدیر کل امور عشایری گلستان با اشاره به فقر مراتع استان گفت: در جامعه عشایری زندگی بر سه پایه دام، مرتع و انسان استوار است در این سه ضلع مهمترین آن مراتع هستند چرا که اگر مرتع نباشد دامی نخواهد بود و اگر دام نباشد زندگی عشایری وجود نخواهد داشت.
علیپوری بیان کرد: اگر امروز شاهد آن هستیم که زندگی عشایر ادامه دارد به دلیل بهره‌برداری رایگان از مراتع است که این امر نیز به فقیر شدن مراتع ختم شده است بنابراین برای کمک به این وضع مجبور شدیم نهاده دامی و علوفه در اختیار عشایر استان قرار دهیم در سال جاری 16 هزار تن نهاده و علوفه در اختیار آنها قرار دادیم تا فشار دام عشایر به مراتع کاهش و ظرفیت مراتع ما افزایش پیدا کند.
براساس این گزارش گلستان با دارا بودن 860 هزار هکتار مراتع میتواند طرفیت مناسبی برای توسعه دامپروری در این استان محسوب شود اما در سالهای اخیر عوامل انسانی و طبیعی موجب فقر مراتع گلستان که روزی جزو مراتع خوب کشور بودند، شد. با این وجود میتوان امیدوار بود اجرای طرحهای دامپروری میتواند گامی برای احیا مراتع تخریب شده، افزایش تولید علوفه،کاهش فرسایش خاکی و افزایش پوشش در تنوع گیاهی باشد.
انتهای پیام/خ
