اینجا دیار رنگ‌ها است/ سفر به یکی از هفت روستای شگفت‌انگیز ایران

به گزارش خبرگزاری فارس از سربیشه، مسیر بیرجند را به قصد روستای هدف گردشگری خراسان‌جنوبی پیش می‌رویم، در 55 کیلومتری بیرجند مرکز خراسان‌جنوبی روستایی به‌نام چشنت وجود دارد.

«چنشت» یکی از روستاهای هدف گردشگری در خراسان‌جنوبی است و کلکسیونی از انواع جاذبه‌های گردشگری را در خود جای داده است.

این روستا علاوه بر داشتن آثار تاریخی دارای مردمی با فرهنگ متفاوت و ویژه بوده که گردشگران را از نقاط دور و نزدیک جذب و شیفته خود می‌کند، استقرار روستا در منطقه میان‌کوهی، چشم‌انداز کوهستانی زیبا و جذابی به آن بخشیده است.

در ابتدای ورود به این روستا و در میان هیاهوی بازی کودکان و حضور برخی از اهالی روستا در جلوی خانه‌هایشان، اولین منظره‌ای که خودنمایی می‌کند رنگ درب منازل و ساختمان‌ها است، درب و پنجره‌هایی به رنگی آبی، سبز و فیروزه‌ای جلوه‌ای خاص به نمای خانه‌ها در این روستا داده است، رنگ‌هایی شاد و چشم‌نواز که تقریباً در همه منازل می‌توان این تلفیق جالب رنگ‌ها را مشاهده کرد.

تلفیق اعجازآمیز طبیعت و بافت مسکونی

با قدم زدن از میان کوچه‌های مسکونی معماری خودجوش روستا خودنمایی می‌کند، برخی از این کوچه‌ها در انتها به باغ‌ها و کوچه باغ‌ها می‌رسند، اگر بر فراز کوه‌های اطراف بروید و به چشم‌انداز کلی روستا را بنگرید می‌توانید منظر کلی روستا را که شامل خانه‌ها، باغات، مزارع و امامزاده‌ای که با گنبدش در میان این بافت خودنمایی می‌کند را ببینید، روستا در میان باغات گردو و دیگر میوه‌ها محصور شده و مناظر زیبایی از تلفیق طبیعت و بافت مسکونی پدید آورده است.

هنگام قدم زدن در کوچه‌ها مردمانی را با لباس‌های شاد و رنگین می‌توان دید که جلوه‌بخش بافت روستا می‌باشند به همین دلیل است که چنشت را «سرزمین رنگ‌ها» نامیده‌اند، کلاه‌های نقره‌دوزی شده، لباس‌های گل‌دار، دامن‌های پر چین و چارقدهای رنگارنگ اهالی نشان از خوش ذوقی اهالی روستا دارد.

ازدواج در سرزمین رنگ‌ها

مراسم عروسی این روستا نیز زبانزد خاص و عام است و سه روز متوالی به طول می‌انجامد، در مراسم عروسی روستای چنشت داماد را بر اسب سوار کرده و تا پای تخت (محل استقرار عروس) همراهی می‌کنند، در طول این مسیر ریش‌سفیدان و بزرگان در پشت سر اسب به خواندن آهنگ‌های محلی، مذهبی مشغول‌اند و همچنین زنان  کهنسال نیز در جلوی اسب نواهای محلی خاصی را زمزمه می‌کنند.

رسم بر این است که داماد باید منزل مسکونی مجهز داشته باشد و مراسم عروسی هم بعد از خرید لوازم و جهیزیه عروسی توسط پدر عروس و اعلام آمادگی از طرف داماد بدین ترتیب آغاز می‌شود که باید سه روز کامل جشن بوده و نوازنده‌های محلی که متعلق به روستا هستند آغاز به نواختن کنند.

روز نخست عروسی از ظهر آغاز و فقط برای اطلاع دادن به اهالی روستا بوده که در میدان اصلی روستا مراسم برگزار می‌شود، در روز دوم مراسم محلی از صبح آغاز و جوانان به رقص محلی و چوب‌بازی پرداخته و بعد از ساعتی گروه تئاتر محلی تا ظهر آغاز به اجرای تئاتر در میدان اصلی روستا کرده و همه مردم که در میدان روستا جمع شده و به مراسم پایکوبی خود ادامه داده و تا نیمه‌های شب این مراسم در میدان اصلی روستا برگزار می‌شود.

در این شب که شب حنابندان نام دارد از طرف داماد برای عروس حنا فرستاده می‌شود و دست و پای عروس و داماد را حنا می‌بندند و اقوام عروس و داماد هر کدام در منازل خود حنا می‌بندند.

بعد از گذر از مراسمات ویژه این روستا به سراغ آثار تاریخی، مذهبی و گردشگری این روستا که شامل غار چهل‌چاه، غارچنشت، سنگ نگاره  تنگل استاد، کتیبه اسلامی تنگل استاد و مزار سید حامد علوی است، می‌رویم.

عده‌ای «چنشت» را هم وزن «بهشت» می‌دانند که پیش از این به علت زیبایی طبیعی و وجود چهار رودخانه فصلی و نیز سرسبزی آن، گروهی از دامداران در سالیان دور این منطقه را جهت سکونت خود برگزیدند و به مرور زمان نام کنونی را به خود گرفته‌ است.

تاریخی اسرارآمیز در دل غارهای چنشت

غار چنشت شاید اسرارآمیزترین پدیده تاریخى خراسان‌جنوبی باشد، بر اساس متون تاریخى این غار را ۶۱۴ سال پیش سیدمحمد مشعشع کشف کرده است، این غار حدود ۶۰ متر طول دارد و احتمالا هزاران سال پیش در اثر زلزله دو سمت کوه سر به هم نهاده و فضای متفاوتی ایجاد کرده است، این فضاها گاه عریض و با ارتفاع زیاد و گاه بسیار تنگ با ارتفاع کم هستند و عبور از آن‌ها به سختی انجام می‌گیرد.

ظاهرا این غار طی اعصار گذشته نقش پناهگاه را ایفا می‌کرده است، در این غار استخوان اجساد مردگان (در وضعیت‌های مختلف) و نیز آثار و نشانه‌های متعددی از زندگی گذشتگان مانند سفال، چوب، پارچه، چرخ نخ و دیوارهای گچی یافت شده که مربوط به هزاره دوم و سوم پیش از میلاد است.

در فاصله‌ای نه چندان دور از غار چنشت غار دیگری وجود دارد که به غار چهل‌چاه معروف است، غار چهل‌چاه، غاری با ارزش تاریخی، باستان‌شناسی و انسان‌شناسی است. در غار چهل‌چاه که بیش از چهار صد سال قدمت دارد، استخوان اجساد ۱۴ مرد و زن و کودک یافت شده است.

به نظر می‌رسد در غار پس از پناه بردن این افراد به داخل آن با گل اندود شده و راه فرار آن‌ها بسته شده است، به احتمال فراوان این اجساد متعلق به گروهی از علویان است که با حکومت عباسی به مخالفت پرداخته و به این غار پناهنده شده‌اند، در وسط غار حوضی ساخته شده از آجر و سنگ وجود دارد و آثار زندگی انسان مانند سفال، چوب و پارچه در آن به جا مانده است.

دهانه غار رو به جنوب واقع شده و حدود ۸۰ سانتی‌متر ارتفاع و یک و نیم متر عرض دارد، بیشتر طول مسیر غار از دهلیزهای تنگ و پر پیچ و خم می‌گذرد که عبور از آن‌ها با دشواری ممکن است، غار چهل‌چاه بیش از ۱۴۰۰ سال قدمت دارد و بر اساس متون تاریخی بیش از ۶۰۰ سال پیش نخستین بار توسط «سید محمد مشعشع» کشف شد.

مزار سید حامد علوی

بقعه سید حامد علوی از اماکن تاریخی و مذهبی این روستا است بنابر روایات، وی از فرزندان امام جعفر صادق (ع) بوده که توسط عمال خلیفه عباسی در چنشت زخمی و در محل بیتوته خود یعنی غار چنشت فوت کرده است.

پس از کشف غار، نسبت به انتقال اجساد سید حامد علوی و دو فرزندش به درون بقعه‌ که به این منظور ساخته شده بود، اقدام می‌شود این بقعه هم اکنون یکی از زیارتگاه‌های مهم منطقه به شمار می‌رود از دیگر اماکن مورد احترام مردم روستا، بقعه بی‌‌بی زینب خاتون(س) است که در هفت کیلومتری روستای چنشت واقع شده است.

فرش قرمز «چنشت» زیر پای گردشگران نوروزی

هاشم اتفاقی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سربیشه در گفت‌وگو با فارس، اظهار داشت: روستای چنشت به‌عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری خراسان‌جنوبی شناخته شده که همه ساله در ایام تعطیل پذیرای گردشگرانی زیادی از سایر نقاط ایران است.

وی با اعلام اینکه روستای چنشت به لحاظ پوشش محلی به سرزمین رنگ‌های ایران معروف است، بیان داشت: لباس مردم این روستا از نوع خاصی است که کمتر در نقاط دیگر استان یافت می‌شود.

رنگین‌کمان لباس در چنشت

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سربیشه اضافه کرد: لباس زنان در نوع خود یک جاذبه است و از رنگ‌های شاد و متنوع تشکیل شده و شامل سه قسمت چارقد قرمز یا آبی‌گلدار، کلاه نقره‌ای و نقره‌دوزی شده و پیراهن زنانه به رنگ‌های سبز و قرمز یا آبی است.

اتفاقی با بیان اینکه دختران چنشتی از لباس‌های بلندی مانند دامن پاچین‌دار، قبای بلند، روسری و سربند و شلیته‌های خراسانی استفاده می‌کنند، عنوان کرد: تنوع رنگ در لباس‌های محلی مردم روستا جلوه خاصی به آنها می‌بخشد به طوری که به روستا لقب سرزمین رنگ‌ها داده‌اند.

وی با اعلام اینکه صنایع‌دستی روستای چنشت شامل انواع فرش‌های دست‌باف، قالیچه‌های کوچک و گلیم‌های زیبا، ریسندگی، گیوه‌دوزی، سبدبافی، زیلوبافی و جاجیم‌بافی است، افزود: همچنین از سوغاتی‌های این روستا می‌توان به زعفران، کشک محلی، زرشک، گردو و بادام خشک، میوه‌های خشک، قالیچه‌های بسیار کوچک و نوعی گبه اشاره کرد.

انتهای پیام/69039/ج/ر