گروه غرب از نگاه غرب خبرگزاری فارس: «کشور ما پر شده!»
این توئیتی است که پرزیدنت دونالد ترامپ اخیرا ارسال کرده است. منظور او از این حرف مهاجران بود. ولی این توئیت شعاری سئوالی را پیش می آورد: آیا اصولا یک کشور می تواند پر شود؟
اقتصاددانانی چون من قرن هاست که درباره این سئوال بحث کرده اند، اما این سئوال ارتباط نزدیکی با سئوالی دیگر دارد: آیا جمعیت زیاد خوب است یا بد؟
«ظرفیت تحمل» یک کشور
اولین اقتصاددانی که گفت در برآورده کردن نیازهای ساکنان یک کشور محدودیت هایی وجود دارد توماس مالتوس بود که معروف ترین کتاب خود «مقاله ای درباره اصل جمعیت» را در سال 1798 نوشته است.
مالتوس معتقد بود که هر کشوری دارای یک «ظرفیت تحمل» است، یعنی حداکثر افرادی که یک کشور قابلیت برآورده کردن نیازهای آنان را داراست سقف مشخصی دارد. وقتی جمعیت از ظرفیت تحمل کشوری فراتر رود، آن کشور پر می شود.
این ظرفیت تحمل به عوامل زیست محیطی نظیر میزان منابع غذایی که می توان از زمین عمل آورد یا از دریا صید کرد بستگی دارد. اگر مالتوس امروز زنده بود حتما اشاره می کرد که میزان ثابتی نفت در زمین وجود دارد و میزان ثابتی از مزارع برای کاشت محصولات کشاوری. دیر یا زود نفت تمام خواهد شد و اگر جمعیت بدون هیچ محدودیتی رشد کند، غذای کافی برای تغذیه همه وجود نخواهد داشت.
مالتوس درباره اتفاقی که با عبور یک کشور از ظرفیت تحمل آن برایش رخ خواهد داد پیش بینی های مهیبی کرده است. به اعتقاد وی در این صورت بیماری، قحطی و جنگ هایی برای کاستن از جمعیت به سطحی قابل دوام در خواهد گرفت. به عبارت ساده فرضیه مالتوس این بود که جمعیت یک کشور نمی تواند به طور لایتناهی رشد کند. چرا که مرگ مانع از این کار خواهد شد. یکی از دلایل اینکه مردم اقتصاد را «علم ملال آور» نامیده اند، همین نتیجه گیری خشن است.
یک فرد آخرالزمانی دیگر گرچه اقتصاددان نبود، جارد دیاموند نویسنده بود که کتاب پرخواننده اش «فروپاشی» چندین بار در تاریخ و در مقاطعی ظاهر شد که رشد جمعیت به آسیب های زیست محیطی انجامیده که در نتیجه آن یک جامعه نابود شده است. دلیل وارد آمدن این آسیب های زیست محیطی این بود که جمعیت همواره در حال افزایش، مردم را مجبور کردند به اراضی حاشیه ای یا ناامن نقل مکان کنند.
طرفداران نظرات دیاموند به مشکلات به وجود آمده در مناطقی اشاره می کنند که جمعیتی همواره رو به رشد آنها، خانه ها، کسب و کارها و مزارع خود را در مناطق سیلاب گیر می سازند و دنبال سرپناه در مکان هایی چون اطراف آتشفشان های فعال می گردند.
هر چه بیشتر، ثروتمندتر
اقتصاددانان زیادی دیگری هستند که دیدگاه متفاوتی دارند و معتقدند که رشد جمعیت، پیشرفت اقتصادی را تقویت می کند و این اتفاق به معنای وجود حجم همواره رو به افزایشی از کالاها و خدمات است.
در این زمینه برخی از کارهای اولیه در دهه 1990 توسط جولین سایمون فقید انجام پذیرفت. او بر این ایده تاکید می کرد که یک جمعیت رو به رشد مزیت زاست، چرا که جمعیت بیشتر به این معناست که پژوهشگران، مبتکران، اندیشمندان، نویسندگان و افراد خلاق بیشتری در رشد اقتصادی مشارکت خواهند داشت.
این قبیل نظرات از سوی کسانی چون مایکل کرمر اقتصاددان توسعه از دانشگاه هاروارد بسط یافت. به باور کرمر برای توسعه جوامع پیشرفته، به میزانی حیاتی از انسان ها نیاز است. جوامع دارای تمرکز جمعیت بالا پویاترین و مولدترین جوامع به شمار می روند، در حالی که جوامع دارای تمرکز جمعیت اندک این چنین نیستند.
دلیل اینکه چرا داشتن جمعیت های زیاد خوب است سرراست است. از کسانی که تک افتاده و منزوی هستند ایده های اندکی بیرون می آید. افراد پرشماری که با یکدیگر هستند در رقابت نزدیکی قرار دارند، ایده های بیشتری تولید می کنند، چرا که آنها از یکدیگر می آموزند و با هم رقابت دارند.
مدافعان رشد جمعیت به این نکته اشاره می کنند که اکثر ایده ها و محصولات جدید از شهرهایی چون نیویورک، لندن و پاریس بیرون می آیند. مکان هایی که لبریز از ایده هستند، مراکز شهری بزرگ متراکم و انباشته از جمعیت هستند. این شهرهای بزرگ برای افراد دارای استعداد و نبوغ همچون آهنربا عمل می کنند و با ورود به آنها می توانند استعدادهای خود را شکوفا کنند.
هنوز خیلی مانده تا پر شود
وقتی مالتوس بحث پیرامون جمعیت را مطرح کرد، ایالات متحده حدود 4 میلیون نفر جمعیت داشت. امروز جمعیت این کشور حدود 330 میلیون نفر است.
این رشد شدید نه موجب فروپاشی و نه ویرانی در آمریکا شده است. با این حال اقتصاددانان، سیاستمداران و سایرین همچنان این نگرانی را خواهند داشت که رشد جمعیت، دیر یا زود توانایی انسان ها را برای ابداع راه هایی در جهت دوام چنین جمعیتی از آنها سلب خواهد کرد.
ولی من بعد از سفر به شهرهای متراکم استثنایی و بسیاری از مناطق روستایی آمریکا شخصا به این باور رسیده ام که آمریکا به هیچ وجه در آستانه پر شدن نیست و منع ورود مهاجران تنها موجب تضعیف رشد اقتصادی خواهد شد.
نویسنده: جی زاگورسکی (Jay L. Zagorsky) استاد دانشگاه بوستون
منبع: yon.ir/ApES2
انتهای پیام.
