به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس در آستانه روز ملی ادبیات کودک نشست همدلی و همزبانی با حضور نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان ایران و افغانستان برگزار شد.
در این نشست نویسندگان و شاعران ادبیات کودک افغانستان همچون محمد سرور رجایی، محمدکاظم محقی، سیدنادر موسوی، سیدمحمود حسینی، حسن نوروزی، سیدمرتضی شاه‌ترابی، ام‌فروه موسوی، حسین سوختانلو، احمد مدقق و ... حضور داشتند.
این نشست با همراهی نهادهایی چون مجله کودکانه باغ، خانه کودکان افغانستان، انجمن دوستی ایران و تاجیکستان، جایزه‌ی ادبی هزار و یک شب، کانون ادبی کلمه و... برپا شد.
ادبیات کودک در افغانستان مغفول مانده است
«محمد کاظم کاظمی» شاعر و نویسنده برجسته افغانستانی در این نشست گفت: در عرصه شعر در طول سالیان مختلف آثار بسیار فاخری از نویسندگان و شاعران خصوصاً در حوزه افغانستان به جا مانده است اما می‌توان گفت که در این میان شعر و ادبیات کودک بسیار مغفول مانده است.
وی افزود: قدمت ادبیات کودک و نوجوان در افغانستان محصول یک قرن اخیر است اما ادبیات داستانی ایران بعد از مشروطیت آغاز به کار کرد و در این میان می‌توان به شاعران و نویسندگانی مانند ایرج میرزا و فتحعلی خان صبا اشاره کرد.
کاظمی ادامه داد: متاسفانه در افغانستان به ادبیات کودک بسیار کم توجه شده و به ندرت افرادی مانند پروین پژواک در زمینه ادبیات کودک آثاری را خلق کردند اما شاعران و نویسندگان زیادی همانند عباس یمینی شریف و مصطفی رحماندوست و در حوزه کودک آثار شاخصی را خلق کردند.
این شاعر افغانستانی همچنین خاطرنشان کرد: در افغانستان تنها یک روزنامه به نام انیس که مختص نوجوانان و کودکان بود با کیفیت بسیار پایینی چاپ می‌شد و در نقاط محدودی از افغانستان در اختیار عموم قرار می‌گرفت.
وی همچنین گفت: در همان سال‌ها نشریات ایران و افغانستان با شمارگان اندک به افغانستان می‌آمد و کودکان با چهره‌های ادبی ایران کم و بیش آشنا می‌شدند و آثاری مانند کیهان بچه ها در افغانستان شناخته شده بود و این مختص کسانی بود که با ایران داد و ستد فرهنگی داشتند.
کاظمی افزود: اما در محیط مهاجرت ادبیات کودک پا گرفت و کسانی که در این محیط بودند توانستند افرادی را پرورش دهند که آثار کودک را خلق کند. در این میان می‌توان به افرادی مانند غلامرضا نوروزی، سرور رجایی و نادر موسوی که از چهره‌های شاخص افغانستان در ادبیات کودک هستند اشاره کرد.
این چهره ادبی فارسی زبان ادامه داد: باید گفت که همنشینی با شاعران و نویسندگان ایرانی در رشد و پرورش شاعران و نویسندگان افغانستانی که در حوزه کودک و نوجوان کار می‌کنند بسیار تاثیر داشته است.
ادبیات کودک در افغانستان به‌صورت شفاهی وجود دارد
هدیه شریفی یکی از اعضای هیئت مدیره نویسندگان ایران و تاجیکستان و عضو انجمن نویسندگان ایران در این نشست گفت: علاوه بر ادبیات تاجیکستان علاقه بسیار زیادی به ادبیات افغانستان در میان نویسندگان ایرانی دیده می‌شود.
وی با اشاره به پرچم ایران و افغانستان افزود: دو رنگ سبز و قرمز در پرچم دو کشور مشترک است و تنها این رنگ سفید در پرچم ایران و رنگ سیاه در پرچم افغانستان دیده می‌شود و رنگ سیاه تضاد قومیتی را بیان می‌کند و فضا را برای مردم افغانستان بسیار غمگین کرده و این خود در ریشه و فرهنگ تأثیر گذاشته است.
شریفی ادامه داد: در افغانستان ادبیات کودک وجود دارد اما مکتوب آن نیست و شفاهی است و باید گفت ادبیات شفاهی بسیار غنی در ادبیات کودک افغانستان وجود دارد و باید افراد و چهره‌هایی همت کنند و این ادبیات شفاهی را از همه جای این سرزمین پهناور جمع‌آوری کنند و آن را به صورت مکتوب تهیه کنند.
وی با اشاره به داستان‌های مشترک میان سه کشور تاجیکستان افغانستان و ایران نیز گفت: داستان‌هایی مانند بزک زنگوله پا در ادبیات ۳ کشور مشترک است و نحوه بیان آنها متفاوت است. گرو قلی خانی در افغانستان مانند شاهنامه خوانی رواج دارد و در نقاط مختلف این افسانه خوانده می‌شود و به‌نوعی می‌توان گفت در افغانستان ادبیات شفاهی کودک وجود دارد.
این نویسنده ایرانی خاطرنشان کرد: پس از آمدن شوروی و حاکمیت این کشور در افغانستان بحث ترجمه نیز مطرح شد و امروز می‌بینیم که سابقه ترجمه آثار غرب برای افغانستانی‌ها بسیار زیاد است و همچنین برای کودکان در کتب درسی افغانستان نیز دیده شده و داستان‌های غربی زیادی برای مخاطب افغانستانی ترجمه شده است.
شریفی تاکید کرد: متاسفانه مسائل قومی و نژادی سبب شده تا صدای کودکان افغانستانی در سرتاسر این کشور پس از سال‌های جنگ دیده شنیده نشود چرا که هیچ کودکی نمی‌خواهد در شرایط جنگ بماند.
وی همچنین گفت: واقعیت این است که زندگی کودکان افغانستان خود نوعی ادبیات و داستان است که حرف‌های زیادی برای گفتن دارد که اگر بخواهند آن را بیان کنند آنقدر غنی و زیاد و دراماتیک است که زبان از گفتنش عاجز می‌ماند.
کودکان افغانستان همانند همه کودکان دنیا به فرهنگ نیاز دارند
«محمد سرور رجایی» شاعر و نویسنده افغانستانی نیز در این نشست گفت: من در کودکی خودم در سال‌های ۱۳۵۶ تا ۱۳۵۸ تشنه مطالعه کتاب کودک بودم تنها کتابی که به دستم می‌رسید انیس بود؛ مجله‌ای که با تمام کم و کاستی‌ها پنجشنبه شب‌ها به دست پدرم می‌رسید و برای من می آورد تا بخوانم.
وی افزود: در دوران کمونیست‌ها نیز مشکلاتی برای آثار کودک وجود داشت. آنها می‌خواستند کودکان را با خواسته‌های خود آشنا کنند. در سال ۱۳۹۱ مجله باغ را بنا کردم و همه جا گفتم که باغ حسرت کودکی‌های من است و نمی‌خواهم کودکان مهاجر فردا این حسرت را بخورند.
وی با انتقاد از عملکرد نهادها و رسانه‌های ایرانی در انعکاس آثار و نویسنده‌های افغانستانی و معرفی نخبگان فرهنگی افغانستان گفت: اکنون ۴۰۰ هزار کودک افغانستانی در ایران درس می‌خوانند و همانقدر که کودکان ایرانی به فرهنگ نیاز دارند کودکان افغانستانی نیز به آن نیاز دارند.
ادبیات انعکاس دهنده رنج و مصبیت کودکان افغانستانی است
فریدون عموزاده خلیلی رئیس انجمن نویسندگان و ادبیات کودک و نوجوان نیز در این نشست گفت: تنها ادبیات می‌تواند به عنوان حامل صدای کودکان و نوجوانان عمل کند و می‌تواند مصیبت و رنجی را که کودکان افغانستانی متحمل می‌شوند منتقل کند.
وی افزود: در واقع هیچ ابزاری نافذتر از ادبیات وجود ندارد چرا که ادبیات گستردن جهان تازه برای مخاطب است و می‌توان از این ظرفیت استفاده کرد تا جهانی را که برای کودکان افغانستانی در حال رقم خوردن است به دنیا نشان داد.
این نویسنده ایرانی ادامه داد: نمی‌توان تمامی رنجی را که آنها متحمل می‌شوند درک کرد اما می‌توان گوشه ای از آن را توسط ادبیات به جهان منتقل کنیم.
وی با استقبال از سوژه کودکان افغانستانی برای نویسندگان ایرانی گفت: سوژه کودکان افغانستانی و زندگی آنها می‌تواند سوژه بسیار جذابی برای نویسندگان کودک و نوجوان ایرانی باشد و باید گفت کارکرد ادبیات بسیار بیشتر از سیاست است و ادبیات می‌تواند تاثیرگذاری بالایی در ارتباط و فرهنگ میان دو ملت ایفا کند.
انتهای پیام/ ر
