به نقل از دکتر رضادوست متخصص گوارش سرطان معده زمانی رخ میدهد که سلولهای معده رشد غیر طبیعی داشته باشند و تبدیل به تومور شوند، این بیماری اگر درمان نشود برای بدن آسیب زاست.
سرطان معده اکثراً افراد بالای 60 یا 70 سال را مبتلا میکند ولی در موارد نادر دیده شده که افراد جوانتر نیز به این بیماری مبتلا شدهاند. سرطان معده تقریباً دو برابر زنان، مردان را مبتلا میکند.
درصد ابتلا به این نوع سرطان در هر کشور متفاوت است. تحقیقات نشان میدهند که این سرطان تا حد زیادی با رژیم غذایی بیمار قابل توضیح است. موارد سرطان معده در افرادی که غذاهای شور میخورند بیشتر است. متأسفانه، سرطان معده در افراد هنگامی تشخیص داده میشود که این بیماری در مرحله پیشرفته خود قرار دارد. ولی این مسئله به آن معنی نیست که درمان نتواند سرطان را کنترل کرده و علائم آن را تسکین دهد.
انواع سرطان معده
دو نوع عمده سرطان معده وجود دارد:
آدنوکارسینوم - بیش از 95 درصد از سرطانهای معده از نوع آدنوکارسینوم هستند. این نوع سرطان در سلولهای اندام ترشحی که معده را در برمیگیرند آغاز میشود.
سرطان سلولهای سنگفرشی - به سرطان سلولهای شبیه به پوست که بین سلولهای اندام ترشحی و بافت معده قرار دارند سرطان سلولهای سنگفرشی گفته میشود.
دیگر انواع بسیار نادر سرطان معده عبارتند از نوعی لنفوم معده (بافت لنفاوی همراه با غشای مخاطی یا MALT)، تومورهای بافت محافظ معدی رودهای (GIST) و تومورهای نورواندوکراین معده. پزشک بیشتر میتواند درباره این انواع سرطان معده به شما توضیح دهد. (برگرفته از سایت کلینیک رازی)
علل سرطان معده
در حالیکه علل اصلی سرطان معده مشخص نیست ولی برخی عوامل خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش میدهند، این عوامل عبارتند از:
رژیم غذایی پر نمک و غذاهای دودی
رژیم غذایی بدون میوه و سبزیجات
سابقه خانوادگی سرطان معده
عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری؛ این باکتری در بافت غشای مخاطی معده زندگی کرده و همین بافت را مبتلا میکند.
التهاب مزمن معده، التهاب طولانی مدت معده
کم خونی پرنیشینوز، کاهش تعداد گلبولهای قرمز خون به علت ناتوانی روده در جذب ویتامین B12
سیگار کشیدن
علائم و نشانههای سرطان معده
سرطان معده در مراحل اولیه خود علائم کمی دارد، که به همین خاطر تشخیص زودهنگام این بیماری را دشوار میکند. در صورت وجود علائم، میتوان به از دست دادن اشتها، کاهش وزن بدون دلیل، درد مزمن شکم یا معده، سوءهاضمه (درد یا ناراحتی در ناحیه فوقانی شکم) اشاره کرد. ولی این علائم با سایر عارضههای متداول معده همچون رفلاکس اسید معده و التهاب معده مشترک هستند.
دلیل عمده تشخیص دیرهنگام سرطان معده این است که بسیاری از افراد از جمله پزشکان در همان لحظه اول به وجود سرطان مشکوک نمیشوند. علائم بالینی کمتر شایع سرطان معده که در مراحل پیشرفتهتری از بیماری بروز میکنند عبارتند از مدفوع تیره (نشانهای از وجود خونریزی در معده).
تشخیص سرطان معده
تستهای تشخیص سرطان معده عبارتند از:
گاستروسکوپی - این آزمایش معمولاً برای تشخیص سرطان معده انجام میشود. در این آزمایش، پزشک یک لوله اندوسکوپی (لولهای باریک، دراز و انعطاف پذیر که روی سر آن یک دوربین و چراغ قرار دارد) را از طریق دهان بیمار به معده میرساند. این لوله به پزشک امکان دیدن داخل معده را میدهد.
بیوپسی - این تست در زمان گاستروسکوپی انجام میشود. در بیوپسی، نمونه کوچکی از بافت ناحیه معده که ظاهری غیر طبیعی دارد برداشته شده تا بعداً زیر میکروسکوپ مورد ارزیابی قرار گیرد.
تستهای تصویربرداری از معده - تستهای تصویربرداری از جمله سی تی اسکن و اسکن فراصوت تصاویری را از داخل بدن ایجاد میکنند تا پزشک از پخش شدن سرطان به سایر نقاط بدن مطلع شود.
پزشک همچنین عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری را بررسی میکند. این معاینه را میتوان از طرق مختلفی انجام داد از جمله تست تنفس، آزمایش خون و سایر تستهای آزمایشگاهی. ( به نقل از سایت کلینیک رازی)
درمان و مراقبت برای سرطان معده
سرطان معده معمولاً با یک یا چند مورد از رویکردهای زیر درمان میشود:
جراحی
جراحی روشی موثر در درمان سرطان معده در مراحل اولیه آن است. در حین جراحی، پزشک بخشی از معده یا تمام آن را از بدن خارج میکند. در مراحل پیشرفته سرطان معده، جراحی به منظور کاهش عوارض سرطان از جمله انسداد معده یا خونریزی ناشی از سرطان انجام میشود.
پرتو درمانی
پس از جراحی، پرتو درمانی نیز همراه با شیمی درمانی انجام میشود تا هرگونه سلولهای سرطانی که با جراحی از بین نرفتهاند را نابود کند. در بیمارانی که سرطان معده در مراحل پیشرفته خود قرار دارد، پرتو درمانی میتواند برای تسکین انسداد معده موثر باشد. همچنین از پرتو درمانی برای متوقف کردن خونریزی ناشی از سرطان زمانی که عمل جراحی روی آن انجام نشده استفاده میشود. (برگرفته از سایت کلینیک ظفر)
شیمی درمانی
شیمی درمانی به استفاده از داروها به منظور کشتن سلولهای سرطانی و کاهش اندازه تومور گفته میشود. میتوان این درمان را به تنهایی یا همراه با پرتو درمانی پس از جراحی انجام داد. همچنین میتوان از این درمان به منظور کاهش علائم یا افزایش طول عمر بیماران مبتلا به سرطان معده در مراحل پیشرفته که نمیتوانند عمل جراحی کنند کمک گرفت.
درمان هدفمند
به نقل از متخصص گوارش دکتر رضادوست در برخی از موارد سرطان معده رشد بیش از اندازه پروتئینی موسوم به HER2 در سطح سلولهای سرطانی دیده میشود. تومورهای که پروتئین HER2 زیادی دارند با عنوان HER2 مثبت شناخته میشوند. تراستوزومب (هرسپتین) یک آنتی بادی ساخته دست انسان است که پروتئین HER2 را هدف قرار میدهد. با استفاده از این دارو به همراه شیمی درمانی میتوان به بیماران سرطانی در مراحل پیشرفته سرطان معده که HER2 مثبت دارند کمک کرد تا عمر طولانیتری داشته باشند.
نحوه پیشگیری از سرطان معده
در بسیاری از کشورهای پیشرفته، در کشورهایی که نگاه داشتن مواد خوراکی در یخچال اجازه میدهد تا مصرف غذاهای تازه بیشتر شود، نرخ سرطان معده در طی سالیان اخیر کاهش یافته است. در ادامه به چند نکته برای کاهش خطر ابتلا به سرطان معده اشاره میکنیم:
افزایش مصرف میوهها و سبزیجات تازه
کاهش مصرف غذاهای پرنمک و دودی
قطع مصرف سیگار
آشنایی با سابقه پزشکی خود (برای مثال عفونت هلیکوباکتر پیلوری در گذشته) و مراجعه منظم به منظور انجام غربالگری گاستروسکوپی