به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، حسن روحانی رئیس جمهور ایران در سخنرانی خود در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به تشریح طرح ایران درباره امنیت خلیج فارس پرداخت و گفت: «بنا به مسئولیت تاریخی کشورم در حفظ امنیت، صلح، ثبات و پیشرفت در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز، همه کشورهایی را که از تحولات خلیج فارس و تنگه هرمز متأثر می‌شوند به "ائتلافِ امید" یعنی "ابتکار صلح هرمز" (Hormoz Peace Endeavor) دعوت می‌کنم.»
روحانی اظهار داشت: «هدف "ائتلاف امید" ارتقای صلح، ثبات، پیشرفت و رفاه کلیه ساکنان حوزه تنگه هرمز، و تفاهم متقابل و روابط صلح آمیز و دوستانه میان ایشان است. این ابتکار حوزه‌های مختلف همکاری مانند تأمین همگانی امنیت انرژی، آزادی کشتیرانی و انتقال آزادانه نفت و سایر منابع از و به کشورهای حوزه تنگه هرمز و فراتر از آن را در بر می‌گیرد.»
وی افزود: «"ائتلاف امید" بر پایه اصول مهمی همچون پایبندی به اهداف و اصول ملل متحد، احترام متقابل، منافع متقابل، جایگاه برابر، گفتگو و تفاهم ، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی، خدشه‌ناپذیریِ مرزهایِ بین‌المللی، حل و فصلِ مسالمت‌آمیزِ تمامیِ اختلافات و از همه مهم‌تر دو اصلِ بنیادینِ "عدم تجاوز" و "عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر" قرار دارد. حضورِ سازمانِ ملل متحد برای ایجادِ یک چترِ بین‌المللی در حمایت از «ائتلاف امید» نیز امری ضروری است. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران جزئیات بیشتری از ائتلاف امید را به اطلاع کشورهای ذینفع خواهد رساند.»
خبرنگار فارس در گفت‌و‌گو با پروفسور «مهران کامروا» به تشریح این طرح پرداخته که ذیلاً می‌خوانید.
«مهران کامروا»، رئیس مرکز مطالعات بین‌المللی و منطقه‌ای دانشگاه جرج تاون شعبه قطر است. وی دکترای خود را در علوم اجتماعی و علوم سیاسی از دانشگاه کمبریج اخذ کرده و صاحب مقالات و کتب متعددی است. کتاب‌های «قطر، کشور کوچک، سیاست بزرگ»، «خاورمیانه معاصر، تاریخ سیاسی پس از جنگ جهانی اول» و «انقلاب فکری ایران» از جمله کتاب‌های کامروا به شمار می‌روند.
فارس: حسن روحانی رئیس جمهور اسلامی ایران در سخنرانی خود در سازمان ملل «ابتکار صلح هرمز» را به عنوان طرح جدید ایران برای صلج و ثبات منطقه ارائه داد. ارزیابی شما از این طرح چیست؟
این یک پیشنهاد بسیار جالب و چشمگیر بوده و خوشحالم که در مجمعی عمومی و در مجمع عمومی سازمان ملل متحد مطرح شد. پیشنهادهای قبلی ایران به عربستان سعودی یا توسط ریاض نادیده گرفته شده یا مورد تمسخر قرار گرفته است و اکنون این پیشنهاد توپ را در زمین عربستان سعودی قرار می‌دهد. چندین سال است که سیاست خارجی ایران – اغلب اوقات در واکنش به تحولات منطقه‌ای و جهانی - انفعالی بوده و این مهم باعث می‌شود ایران یک یا دو قدم عقب‌تر از تحولاتی باشد که آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
طرح «صلح هرمز» نمونه‌ای از یک دیپلماسی فعال بوده که در آن ایران ابتکار عمل را برای شکل دادن به معماری امنیت منطقه‌ای در دست گرفته است. این یک تحول کاملاً چشمگیر است و اکنون آنچه ایران باید انجام دهد این است که حرکت را تداوم بخشد و از ویژگی‌ها و جزئیات طرح به ویژه در رابطه با عمان، قطر و کویت در منطقه خلیج فارس و در سازمان ملل در نیویورک و ژنو دفاع کند. این اقدامات باعث می‌شود فشار دیپلماتیک به دولت‌های سعودی و امارات ادامه یابد و آنها را وادار به واکنش نسبت به این ابتکار کند.
فارس: نکته مهم این طرح قائل شدن نقش نظارتی برای سازمان ملل است. این نقش در طرح‌های پیشین ایران در خصوص خلیج فارس وجود نداشت. دلیل قائل شدن چنین نقشی برای سازمان ملل چیست؟
دلایل متعددی برای دخیل کردن سازمان ملل متحد وجود دارد. واقعیت این است که بی‌اعتمادی زیادی بین کشورهای مختلف منطقه وجود دارد و برخی پایتخت‌های منطقه مدعی هستند که ایران می‌خواهد بر خلیج فارس تسلط یابد و هژمونی خود را بر منطقه، همسایگان عرب و فراتر از آن ایجاد کند.
بنابراین، حضور و شمولیت سازمان ملل متحد به کاهش ترس بازیگران منطقه‌ای کمک می‌کند؛ بازیگرانی که فکر می‌کنند طرح ایران فقط یک توطئه ایرانی برای تقویت امنیت و گسترش هژمونی خود در منطقه است.
متأسفانه دبیرکل سازمان ملل «آنتونیو گوترش» ثابت کرده که فردی ناتوان است یا نمی‌خواهد قدم‌های جسورانه دیپلماتیک بردارد. به نظر می‌رسد وی تمایلی به انجام یا حتی گفتن هر چیزی که ممکن است آمریکایی‌ها و حتی سعودی‌ها را ناراحت کند، ندارد.
تاکنون، به عنوان مثال، گوترش حداقل پنج بار به عربستان سعودی سفر کرده است، اما او به هیچ وجه به ایران، سفر نکرده است. این بدان معنی است که دیپلماسی ایران باید فعال‌تر باشد و مقامات ایرانی باید هر زمان و هر جا که ممکن است درباره اهمیت و ضرورت این پیشنهاد صحبت کنند.
فارس: در حالی‌که آمریکا تلاش می کند موضوع امنیت خلیج فارس را به امنیت تنگه باب المندب و منطقه شامات پیوند بزند، ایران در تلاش است تا امنیت منطقه خلیج فارس مختص همین منطقه باقی بماند. پیوند خوردن امنیت خلیج فارس به سایر مناطق آیا مباحث امنیتی منطقه را پیچیده‌تر نمی‌کند؟
در بعضی از سطوح، امنیت منطقه را پیچیده‌تر می کند و بهتر است ابتدا امنیت یک منطقه را در اولویت قرار داده و سپس به مناطق دیگر توجه نمود. همزمان، سیستم‌های منطقه‌ای اغلب با یکدیگر ارتباط نزدیکی دارند و ناامنی در یکی عواقبی در دیگری به دنبال دارد. به هر حال، آمریکایی‌ها و همچنین سعودی‌ها تمام تلاش خود را برای کاهش اهمیت و اثربخشی این پیشنهاد انجام می‌دهند. ایران نیاز به پشتکار و دفاع از شایستگی و ضرورت فوری این پیشنهاد دارد.
فارس: آمریکا تلاش می کند در قبال تشکیل ائتلاف دریایی و ورود کشورهای بیشتر به منطقه خلیج فارس، موضوع امنیت خلیج فارس را بین‌المللی‌تر از گذشته کند. این در حالی است که ایران معتقد است امنیت منطقه باید توسط کشورهای منطقه از جمله شورای همکاری خلیج فارس به همراه ایران و عراق تأمین شود. کدام دیدگاه جنبه غالب پیدا خواهد کرد؟
آمریکایی‌ها این توانایی را دارند که بر شماری از کشورها فشار وارد نموده تا به ائتلاف دریایی بین المللی در خلیج فارس بپیوندند. این امر به‌ویژه در رابطه با کشورهایی که با آنها توافقنامه‌های امنیتی دیرینه دارند صادق است مانند ژاپن و کره جنوبی و بسیاری از اعضای جدید ناتو و اتحادیه اروپا. همچنین تعدادی از کشورها وجود دارند که نمی‌توانند به ایالات متحده نه بگویند به علت ترس از دست دادن کمک‌های اقتصادی یا نظامی که از آن دریافت می کنند. در این حالت، متأسفانه ممکن است طرح آمریکا پیاده شده و آمریکایی‌ها از نظر نظامی وارد خلیج فارس شوند. این مسئله نیز اهمیت حیاتی دیپلماسی فعال توسط ایران و نیاز به تغییر روایت امنیتی حاکم بر منطقه - از اتکا به اقدامات نظامی به نیاز به گفتگو و مذاکره - را نشان می‌دهد.
انتهای پیام/
