«سعید خرازی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در قرقیزستان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در بیشکک از وضعیت فعلی روابط بین قرقیزستان و ایران، چالش‌ها و فرصت‌ها پس از بحران کرونا خبر داد.
فارس: بحران ویروس کرونا تغییرات جدی و اساسی در سیاست خارجی کشورهای جهان خواهد گذاشت. در این راستا برنامه‌های جدید جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی از جمله قرقیزستان بسیار جالب به نظر می آید. آیا در این زمینه تغییرات صورت گرفته یا بر عکس باید به سمت تقویت همکاری منطقه‌ای جهت غلبه بر عواقب اپیدمی کرونا حرکت کرد؟
خرازی: همانطور که می‌دانید شروع ماموریت بنده در قرقیزستان تقریبا هم‌زمان با شیوع ویروس کرونا در چین بود. به فاصله یک ماه بعد از آن کرونا در ایران شیوع پیدا کرد و بعد از یک ماه دیگر و در اواخر سال 1398 شاهد انتشار بیماری کووید 19 در قرقیزستان بودیم.
با انتشار ویروس کرونا در ایران و سپس کشورهای اروپایی روابط و مناسبات کشورها نیز دستخوش این ویروس شد و بسیاری از برنامه‌های تنظیم شده در روابط و مراودات میان کشورها تحت الشعاع این ویروس قرار گرفت.
در ماه اول شروع به کار رسمی ملاقات‌های خوبی با برخی از مقامات قرقیزستان مانند رئیس جمهور، رئیس مجلس، وزیر خارجه و وزیر کشاورزی انجام دادم و دیدارهای دیگری نیز در برنامه وجود داشت که به دلیل شیوع کرونا متوقف شد.
هم‌چنین قرار بود یک هیأت از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری متشکل از شرکت‌های دانش بنیان به بیشکک عزیمت کند و برنامه‌های خوبی نیز تنظیم شده بود که متاسفانه به دلیل انتشار ویروس این سفر انجام نشد و به آینده موکول گردید.
در همین مدت کوتاه حضورم در قرقیزستان فکر می‌کنم فرصت‌ها و زمینه‌های خوبی برای همکاری دوجانبه و همکاری منطقه‌ای با قرقیزستان وجود دارد که باید به شکل مناسب از آنها استفاده کرد. در مورد آثار کرونا بر سیاست خارجی هم‌اکنون دیدگاه‌های مختلفی از سوی تحلیل‌ران مطرح می‌شود که بیشتر در حد گمانه زنی است اما به اعتقاد من یکی از آثار کرونا در سیاست خارجی این بود که نشان داد کشورها بدون همکاری با یکدیگر نمی‌توانند بر مشکلات فائق آیند.
هر چند کشورها در ابتدا و با شتاب و عجله اقدام به بستن مرزهای خود کردند اما به تدریج این نگاه تقویت شد که کشورها علاوه بر اقدامات پیشگیرانه در سطح ملی بدون همکاری با یکدیگر نمی‌توانند بر این ویروس غلبه کنند و از این رو مشاهده می‌کنیم گام‌های تدریجی به سمت تقویت همکاری منطقه‌ای در حال برداشته شدن است.
به نظر می‌رسد یکی از عرصه‌هایی که می‌تواند در گام نخست در همکاری منطقه‌ای برداشته شود تبادل تجربیات کشورها در زمینه مقابله با بیماری‌های فراگیر در منطقه و هم‌چنین ایجاد پروتکل‌های بهداشتی برای جلوگیری از ضربه به اقتصاد داخلی کشورها است.
فارس: در پی بحران کرونا چه چالش‌ها و فرصت‌هایی برای توسعه همکاری بین ایران و قرقیزستان ایجاد شد؟
خرازی: مهمترین چالشی که می‌توان به آن اشاره کرد چالش اقتصادی است. همانطور که می‌دانید روند همکاری‌های اقتصادی و تجاری میان ایران و قرقیزستان در یک سال گذشته روند بسیار خوبی داشته و همکاری اقتصادی و تجاری در حال رشد بود و آمارها حاکی از گسترش هر چه بیشتر این مناسبات در سال 1399 بود.
امضای موافقت‌نامه تعرفه ترجیحی با اتحادیه اقتصادی اورآسیا یکی از مهمترین تحولات در سال 1398 بود که منجر به یک جهش بسیار خوب در همکاری‌های تجاری ایران با کشورهای عضو این اتحادیه گردید.
متاسفانه شیوع ویروس کرونا مشکلاتی را بر سر راه همکاری‌های اقتصادی و تجاری دو کشور ایجاد کرده که اکثر این مشکلات هیچ ارتباطی با اراده مقامات دو کشور ندارد و خارج از اراده دو دولت بوده و ناشی از شرایط خاص به وجود آمده است.
یقینا شرایط کنونی شرایطی گذراست و این فرصت را به مقامات دو کشور خواهد داد تا با ارزیابی آثار و تبعات این ویروس در داخل و مرور نقاط آسیب پذیر روابط خود با کشورهای همسایه و اطراف در جهت کاستن آثار و تبعات این‌گونه بیماری‌های واگیردار و حوادث مشابه در آینده قدم بردارند و با شناسایی هر چه بیشتر نقاط ضعف و قوت خود در جهت رفع نقایص و تقویت امتیازاتی که دارند حرکت کنند.
من فکر می‌کنم ویروس کرونا برای هر دو کشور فرصتی ایجاد کرد تا نقاط ضعف و قوت روابط را بهتر و بیشتر شناسایی کنند و در آینده با نگاهی بازتر در جهت تعمیق هر چه بیشتر همکاری‌ها حرکت کرده و میزان ضربه پذیری آن را از حوادث غیر مترقبه بکاهند.
به عنوان مثال بسته شدن مرزها و مشکل توقف کامیون‌ها پشت مرزها اگر چه یک چالش بود اما می‌توان از یک زاویه دیگر آن را فرصتی تلقی کرد که دو کشور با ارزیابی بهتر شرایط و با همکاری تنگاتنگ با یکدیگر راه‌های جدید برای گسترش روابط در حوزه حمل و نقل پیدا کرده و آن را تقویت کنند.
فارس: پس از کرونا کدام یک از زمینه‌های همکاری مانند سیاست، اقتصاد، حمل و نقل و بهداشت باید مورد توجه مقامات قرقیزستان و ایران قرار گیرد؟
خرازی: همزمانی حضور بنده در بیشکک با شیوع ویروس کرونا در جهان و منطقه فرصت خوبی را پدید آورد تا بتوانم از نزدیک و به صورت ملموس یک ارزیابی واقعی از مناسبات دو کشور پیدا کنم. به اعتقاد بنده حمل و نقل و ایجاد راه‌های ارتباطی پایدار و مطمئن میان دو کشور یکی از مهمترین موضوعاتی است که باید دو کشور به آن توجه کنند و در جهت برقراری یک سیستم حمل و نقل خوب و یافتن راه‌های جایگزین حرکت کنند.
بحران کرونا نشان داد برای آنکه همکاری‌های تجاری و اقتصادی و نیز همکاری‌های بهداشتی میان دو کشور تقویت شود قبل از هر چیز باید راه‌های ارتباطی میان دو کشور توجه و گزینه‌های متعددی برای دسترسی دو کشور به بازارهای یکدیگر ایجاد کرد.
بدیهی است در این میان نقش ارتباط هوایی نیز بسیار مهم است. خوشبختانه بعد از سال‌ها دو طرف موفق شدند اولین پرواز مستقیم میان تهران – بیشکک را در اواسط بهمن ماه برقرار کنند. هر چند این پرواز نیز به دلیل ویروس کرونا حدود دو ماه است متوقف شده اما امیدواریم پس از سرگیری پروازها شاهد افزایش پروازها میان دو کشور باشیم.
یکی دیگر از چالش‌های موجود در روابط دو کشور که مانع گسترش بیش از پیش مناسبات تجاری ـ اقتصادی نیز محسوب می‌گردد، مسئله روابط بانکی است.
هم اکنون موضوع عدم امکان انتقال پول در شبکه بانکی مشکلات عدیده‌ای برای تجار دو کشور ایجاد کرده که در دوره شیوع کرونا این مشکل بیشتر شده است. لذا ایجاد همکاری‌های بانکی میان دو کشور از جمله مواردی است که مقامات دو کشور می‌بایست راهکارهایی برای آن پیدا کنند.
فارس: قرقیزستان و ایران چه تعاملاتی نظیر تبادل اطلاعات،مذاکره پزشکان در دوران کرونا داشتند؟
خرازی: همانطور که می‌دانید کرونا همه کشورها از جمله ایران و قرقیزستان را تا حدود زیادی غافلگیر کرد. هر چند ورود و شیوع این بیماری در قرقیزستان و به طور کلی کشورهای آسیای مرکزی با تاخیر صورت گرفت و همین تاخیر موجب شده بود تا این کشورها تا حدودی آمادگی‌های مقدماتی را کسب کنند اما جمهوری اسلامی ایران تقریبا جزو دومین کشورهایی بود که به شکلی سریع با این ویروس درگیر شد.
طبیعی بود که تحریم‌های غیرقانونی اعمال شده از سوی آمریکا علیه ایران و عدم دسترسی به منابع مالی خودمان در خارج از کشور و امکانات درمانی و پزشکی مشکلاتی برای دولت و مردم ایران در تامین نیازهای داخل به وجود آورد و همین امر باعث شد تا در هفته‌های اول عمده تلاش دولت جمهوری اسلامی ایران بر رفع نیازهای داخل و حل مشکلات داخلی متمرکز شود و امکان کمک‌رسانی به سایر کشورهای درگیر با این ویروس به وجود نیامد.
از طرف دیگر همانطور که در سوال قبلی نیز اشاره کردم مشکل حمل و نقل نیز یکی دیگر از این مشکلات بود. علیرغم این مسئله جمهوری اسلامی ایران در مقطعی که تعداد زیادی از کامیون‌های قرقیزستان در خاک ایران متوقف شده بودند و امکان عبور ترانزیت از ترکمنستان را نداشتند با دادن تخفیف‌های لازم در هزینه‌ها و هماهنگی‌های انجام شده زمینه‌ای فراهم کرد تا کامیون‌ها از مرز آستارا خارج شده و به قرقیزستان مراجعت نمایند.
در حال حاضر نیز که امکانات درمانی در کشور به حالت ثبات رسیده و تجربیات ارزشمندی در زمینه مقابله با این ویروس به دست آمده است که برخی از دانشگاه‌های علوم پزشکی در جمهوری اسلامی ایران آمادگی‌شان را اعلام کرده‌اند تا تجربیات خود را در عرصه پزشکی و درمانی در اختیار کشور دوست و برادر قرقیزستان قرار دهند.
فارس: قرقیزستان از پیشنهادات مطرح شده در سازمان ملل مربوط به لزوم ارائه کمک‌های مالی به برخی کشورهای در حال توسعه حمایت کرد. ایران نیز بر رفع تحریم‌های اقتصادی به دلیل اپیدمی تاکید می‌کرد. آیا مواضع دو کشور در چارچوب سازمان‌های بین المللی و منطقه‌ای سازگار است و بیشکک و تهران چه همکاری می‌توانند انجام دهند؟
خرازی: این مواضع به هیچ وجه با یکدیگر تناقض ندارند و در راستای هم هستند. همانطور که می‌دانید جمهوری اسلامی ایران از ابتدای شیوع کرونا بر این موضع تاکید داشت که مقابله ویروس کرونا یک مسئله انسانی است و همه کشورها باید به طور مساوی بتوانند به امکانات مقابله با این ویروس منابع مالی خود دسترسی داشته باشند.
در این زمینه حتی 6 کشور از جمله روسیه و چین نیز طی نامه‌ای به دبیر کل سازمان ملل خواهان رفع تحریم‌ها علیه کشورها شدند. بسیاری از کشورها نیز از این موضوع به اشکال مختلف حمایت کردند. به اعتقاد بنده موضع دولت قرقیزستان نیز در همین راستا ارزیابی می‌شود. دولت و مردم قرقیزستان به خوبی از فشارهایی که بر مردم ایران وارد می‌شود آگاه هستند و همواره در مجامع بین‌المللی دو کشور همکاری‌های خوبی با یکدیگر داشته‌اند.
انتهای پیام/ح
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
