به گزارش گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس به نقل از دفتر ارتباطات مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، سیدمهدی زریباف در نهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که به صورت برخط برگزار شد، به تشریح دیدگاه‌هایش در خصوص نظریه عدالت ولایی و مکتب طراحی نظام عادلانه پرداخت.
وی گفت: در اندیشه اسلامی، عدالت در صدر هدف‌های اولیه همه بعثت‌های الهی است و عدل، اصیل‌ترین اصل تکوینی و تشریعی و گسترده‌ترین ارزش الهی و انسانی است؛ برای اقامه عدل و عینیت‌بخشی به عدالت در ابعاد فردی و اجتماعی لازم است مبنای محکم و حجت‌آوری از مفهوم و ماهیت عدالت و چگونگی اقامه آن ارائه کرد که بتواند مبنای عمل مردم به ویژه مسلمان و مؤمنان قرار گیرد. انگیزه فطری مردم، برقراری عدل است و این انگیزه درونی با پیوند ولایت بین مردم و امام عادل به انگیزه و اراده جمعی تبدیل می‌شود. به دلیل این رابطه مستحکم ولایت با اقامه عدل، نظریه عدالت در این مقاله به عدالت ولایی متصف شده است و می‌توان گفت پایه تمدن اسلامی، نظریه عدالت ولایی است. هدف از این مقاله، ارائه این نظریه و روش طراحی نظام عادلانه در ده گام است.
رئیس مرکز مطالعات مبانی و مدل‌های اقتصادی ادامه داد: برای اقامه و برقراری عدل ضرورت دارد که سه ساحت عدالت را از هم تفکیک کرد: عدل به مثابه فضیلت اخلاقی انسان، عدل به مثابه روش تعاملات اجتماعی و عدل به مثابه جبران حقوق از دست رفته. برای بررسی اثربخشی روش طراحی نظام عادلانه، گام‌های مطرح شده با ارائه دو مثال قاعده "جریمه عادلانه سرعت غیرمجاز" و "دستمزد عادلانه" تبیین و در نشست‌های خبرگان مورد تایید قرار گرفت. برای اقامه عدل و عینیت بخشی به عدالت در ابعاد فردی و اجتماعی لازم است مبنای محکم و حجت‌آوری از مفهوم و ماهیت عدالت و چگونگی اقامه آن ارائه کرد که بتواند مبنای عمل مردم به ویژه مسلمان و مؤمنان قرار گیرد. هدف از این مقاله، ارائه نظریه عدالت ولایی و روش طراحی نظام عادلانه در ده گام است.
زریباف افزود: عدل طراحی چگونگی حرکت مؤمنانه است. ورودی طراحی عادلانه در محور ثابت، حق است که شامل ذی‌حقان و حقوق و تکالیف آنها می‌شود. در اندیشه اسلامی، حق و حقوق توسط رب تعیین می‌شوند و از طریق سیره و روایات پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه معصومین(ع) دراختیار طراح قرار می‌گیرد، بنابراین طراحی باید به گونه‌ای انجام شود که حقوق و تکالیف ذی‌حقان به طور کامل در نظر گرفته شود که نتیجه آن باید رضایت عموم مردم باشد. در محور متغیر، ورودی طراحی عادلانه، شناخت از مقتضیات زمان است و نتیجه آن باید قابل اجرا باشد.
وی در بررسی‌های انجام شده، مرتبط‌ترین قاعده با موضوع، قاعده «لاضرر و لاضرار فی الاسلام» است. معنای آن این است که در اسلام جایگاهی برای زیان رساندن به کسی نیست و نیز اجازه نمی‌دهد کسی درصدد آزار و زیان دیگری باشد. فرق میان ضَرَر و ضِرار در آن است که ضرر به معنای زیان زدن است که تحقق آن را می‌رساند. ولی ضرار به معنای درصدد زیان رساندن برآمدن است که تحقق آن را نمی‌رساند، از اینرو، حضرت رسول(ص) به سَمَره فرمود: انت رجل مضّار، یعنی تو کسی هستی که درصدد آزار و زیان رساندن به دیگران می‌باشی. در اسلام هیچگونه حکم ضَرَری که موجب زیان شود، جعل نشده؛ پس هرگونه تکلیفی که زیانآور باشد اساساً در شریعت اسلام برداشته شده است و تطبیق آن بر مورد چنین است: حقّ تصرف مالک در مِلک خویش در صورتی مجاز است که موجب زیان دیگری نگردد. در صورت زیان رساندن، این حق از او سلب می‌گردد.
رئیس مرکز مطالعات مبانی و مدل‌های اقتصادی در جمع‌بندی گفت: نظریه عدالت تبیین شده، سه ساحت عدل به مثابه فضیلت اخلاقی انسان، عدل به مثابه روش تعاملات اجتماعی و عدل به مثابه جبران حقوق از دست رفته را دربر‌می‌گیرد. برای کاربردی شدن این دسته‌بندی در حوزه اقامه عدل لازم است که این سه ساحت را در نظام مسایل حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به کار بست.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
