واکسن آبله قناری از تحقیق تا تولید در موسسه رازی

به گزارش خبرگزاری فارس از کرج، آبله قناری از بیماری‌های ویروسی قناری سانان است که با انتشار تدریجی روی پوست بدن پرندگان به خصوص در نواحی سر، گردن و ساق پا ایجاد جراحت می‌کند.

گاهی اوقات در قسمت فوقانی دستگاه تنفس وگوارش ایجاد ضایعه کرده که به فرم دیفتریک معروف است. عامل آن ویروس Canary pox از زیرخانواده Orthopox virinae و از خانواده Pox viridae  است.

با ایجاد زخم آبله در حنجره، نفس کشیدن پرنده مشکل می‌شود. این حالت همزمان با ورود ویروس در خون بروز می کند ولی اگر شدت ویروس و یا مقدار آن زیاد باشد پرنده تلف می‌شود.

آبله قناری بیشتر در کشورهای مناطق گرمسیری و معتدل مثل ایران بروز کرده و عموما به وسیله انتقال مکانیکی منتقل می شود. البته نیش حشرات و پرندگان وحشی نیز در گسترش بیماری نقش دارند. اگرچه انتقال بیماری اغلب مستقیم صورت می‌گیرد ولی گاهی در اثر غذای آلوده نیز امکان سرایت بیماری وجود دارد.

این بیماری در بسیاری نقاط دنیا از جمله ایران بسیار شایع است اما به این علت که قناری در دسته پرندگان زینتی است و تولید واکسن آبله قناری، کالایی استراتژیک به لحاظ مصرف انسانی محسوب نمی‌شود، برای تولید آن تا سال 1388 اقدامی صورت نگرفته بود و تنها به صورت غیررسمی و در اصطلاح «چمدانی» واکسن مورد نیاز به قیمتی بسیار گزاف وارد کشور می‌شد.

در سال 1388 پس از درخواست سازمان دامپزشکی از موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، تحقیقات برای ساخت این واکسن در دستور کار موسسه قرار گرفت و گروه تحقیقاتی به سرپرستی دکتر «محمد مجید ابراهیمی» کار خود را آغاز کرد.

دکتر ابراهیمی، رئیس بخش واکسن گامبورو موسسه رازی، درباره این ویروس می‌گوید: ویروس آبله در سلول‌های پوست، تکثیر می‌شود. سپس آنها را تخریب کرده، می‌ترکاند و در نتیجه ترشح لنف را تحریک می‌کند. زخم های پوست متورم می شوند و حالت طاول به خود گرفته که به اندازه های مختلف و جدا از هم قرار می‌گیرند؛ طاول ها پر از مایع و مملو از ویروس هستند. پس از ترکیدن تاول‌ها پوست روی آنها زرد رنگ و نکروتیک می‌شود. این زخم‌ها در اثر آلودگی ثانویه متورم و شکل زگیل به خود می‌گیرند و گاهی نیز زخم ها در اثر آلودگی باکتری‌ها باعث نکروز می‌شود.

وی ادامه می دهد: گاهی این زخم ها در دهان ، حنجره و قسمت های مخاطی دیده می شود که سفید رنگ و متورم است. گاهی لایه هایی از سلول های مرده به وجود آمده و حالت دیفتریک به خود می‌گیرد. سپس با انباشتگی و به هم پیوستگی سلول ها مخاط ورق ورق و کنده شده و می افتد و زیر آنها نسوج تازه و قرمز رنگ نمایان می شود. با ایجاد زخم آبله در حنجره، نفس کشیدن پرنده مشکل می شود. این حالت همزمان با ورود ویروس در خون ایجاد می شود ولی اگر شدت ویروس و یا مقدار آن زیاد باشد پرنده از بین می‌رود.

پیشگیری به روش واکسیناسیون

امروزه با توجه به گسترش پرورش قناری مراقبت های دقیقی لازم است تا پرورش دهندگان بتوانند به خوبی در پرورش موفق شوند یکی از مهمترین دغدغه های پرورش دهندگان بیماری آبله است که باعث تلفات سنگینی در سالن پرورش می شود و با توجه به قیمت بالای این پرنده، خسارات اقتصادی زیادی به بار می آورد. در ایران نیز تقریبا در تمام استان ها وجود دارد و پیشگیری به روش واکسیناسیون، بهترین روش کنترل بیماری است.

عضو هیأت علمی موسسه رازی، در اختیار داشتن واکسن ایمن و کارا و طراحی روش های ایمونوپروفیلاکتیک (ایمنی پیشگیرانه) با استفاده از واکسن های مناسب را روشی موثر برای جلوگیری و کنترل بیماری های انزئوتیک عنوان و اضافه می کند: این واکسن ارزش اقتصادی بالایی دارد و  قیمت هر دز واکسن آبله قناری خارجی دست کم صد هزار ریال است. با توجه به نیاز سال جاری کشور به حدود یک میلیون دز از این واکسن، ارزش اقتصادی آن دست کم ده میلیارد ریال است.

سرپرست گروه تحقیقاتی ساخت واکسن آبله قناری همچنین با بیان اینکه بیشتر واکسن طیور تولیدی موسسه رازی، ویژه طیور صنعتی است که قابلیت مصرف انسانی دارند، می گوید: ساخت این واکسن به لحاظ ساختاری از واکسن های هم رده خود مشکل تر است اما با توحه به محبوبیت بالای این پرنده در بین مردم و خطر این بیماری، سازمان دامپزشکی ساخت آن را از موسسه رازی درخواست کرد.

به گفته دکتر ابراهیمی، فعالیت‌های آزمایشگاهی و تولید واکسن به ویژه واکسن های وایرال (ویروسی) مشکلات خاص خود را دارد زیرا وابسته به آزمون و خطاهای متعدد است تا به نتیجه برسد و همین امر در زمانبر شدن فرآیند تحقیقات تاثیرگذار است.

بر اساس این گزارش، تا سال 1394 مرحله آزمایشگاهی واکسن آبله قناری در موسسه رازی به پایان رسید و پس از ارسال اسناد و مدارک تحت عنوان (VMF) یا فایل اصلی تولید واکسن به سازمان دامپزشکی، در نهایت پروانه تولید صنعتی این واکسن در سال 1398 صادر و نخستین بچ صنعتی آن به زودی وارد بازار خواهد شد.

انتهای پیام/ج/ی