به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد، «لایکی» یک شبکه اجتماعی جدید و میهمان ناخوانده‌ای است که توانسته به طرز شگفت‌انگیزی کاربر جذب کند؛ کاربرانی که اغلب در رده سنی کودک و نوجوان هستند.
اگر سری به این نرم افزار، بزنید کاربرانی را می‌بینید که شاید به لحاظ سن و سال، هنوز خواندن و نوشتن را درست یاد نگرفته اند.
«لایکی»، سنگاپوری و خاصیتش ساخت ویدیوهای کوتاه است، این شبکه اجتماعی، ابزار ساخت و اشتراک‌گذاری ویدئوهای جذاب را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
شیوع کرونا، تعطیلی مدارس و تصمیم نظام آموزشی کشور به آموزش‌های مجازی و دسترسی اجباری دانش‌آموزان به گوشی هوشمند، همه دست به دست هم داد تا در مدتی کوتاه تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان ایرانی در دام این شبکه اجتماعی بیفتند.
اما قسمت بد ماجرا آنجایی شروع می‌شود که بدانیم داخل لایکی چه می‌گذرد و ذهن آینده سازان ایران از الان درگیر چه محتواها و ویدئوهایی است؛ ابزارهای تعبیه شده در لایکی به گونه‌ای طراحی شده که فرهنگ شایع آن نمایش اندام است، از طرفی کامنت‌ها و محتواهای جنسی به سختی در این شبکه ریپورت و حذف می‌شوند.
همه این موضوعات در کنار حضور بی‌شمار کودکان و نوجوانان، این شبکه اجتماعی را به‌فضای مورد علاقه بیماران جنسی تبدیل کرده و افراد فاسد به‌واسطه ابزارهای موجود در لایکی، از ارتباط زنده تصویری برای رسیدن به امیال خود استفاده می‌کنند.
از سوی دیگر، گزینه‌هایی مانند «nearby» یا «پیرامون» نیز به سوءاستفاده‌گرها این امکان را می‌دهد تا طعمه‌های نزدیک خود را بیابند؛ موضوعی که باعث شده حتی روزنامه دیلی میل (Daily mail) هم نسبت به این موضوع هشدار دهد و لایکی را بهشت «بیماران جنسی مایل به کودکان» یا بهشت «پروفیلی‌ها» معرفی کند.
در کنار مشغله‌های زیاد خانواده‌ها و عدم نظارت بر فعالیت فرزندانشان در فضای مجازی، غفلت دستگاه‌های متولی هم مزید بر علت شده و عمق این فاجعه را بیشتر می‌کند، این در حالی است که کشورهایی مانند آمریکا، انگلیس و آلمان محدودیت‌های شدیدی برای کودکان در استفاده از شبکه‌هایی مانند لایکی وضع کرده‌اند.
به همین علت سراغ جواد جاویدنیا، معاون سابق دادستان کل کشور در امور فضای مجازی، معاون قضایی رئیس کل دادگستری استان تهران در پیگیری امور ویژه و فضای مجازی و از دغدغه‌مندان این حوزه رفتیم و با وی گفت‌وگو کردیم.
دست جریان اندلس‌سازی از آستین لایکی در آمد
فارس: لطفا در مورد شبکه اجتماعی لایکی و آسیب‌هایی که دارد توضیح دهید.
این شبکه اجتماعی یکی از برنامه‌هایی است که جدیدا در کشور به آن توجه می‌شود و متأسفانه قشر نوجوان و جوان را که حساس‌ترین قشر جامعه هستند مورد هدف قرار داده است.
نسل جوان جایگاه تصمیم‌سازی و هدف‌گذاری است و می‌تواند در آینده کشور اثرگذاری جدی داشته باشد اما مورد هجوم جریان «اندلوس‌سازی» قرار گرفته است؛ جریانی که تلاش دارد با گرفتار کردن جوانان به مسائل غیراخلاقی، آن‌ها را تبدیل به افرادی غیرمفید و بی‌تفاوت نسبت به سرنوشت جامعه و کشور کند.
کنترل و محدودسازی این شبکه اجتماعی در راستای بحث استحاله فرهنگی و تهاجم فرهنگی که مقام معظم رهبری سال‌ها آن را تذکر دادند به صورت جدی قابل پیگیری است.
متأسفانه این امر در تلگرام و اینستاگرام هم سابقه دیرینه دارد و شاهد هستیم آنچه در نرم‌افزار لایکی اتفاق می افتد در اینستاگرام هم اتفاق افتاده بود و حالا لایکی با ظاهر جذاب‌تر و مخاطب خاص‌تر کارش را انجام می‌دهد.
فارس: برخورد دستگاه‌های متولی در این مورد را چگونه اررزیابی می‌کنید؟
متأسفانه نوجوانان بالای ۸ سال تا ۱۸ سالی را داریم که در اینستاگرام هستند و فالور بالایی دارند و اقدامات غیراخلاقی انجام می‌دهند و مانعی در برابر خود نمی‌بینند.
در کشورهای غربی، با وجود اینکه استانداردهای اخلاقی‌شان با ما متفاوت است، حساسیت جدی در شبکه‌هایی مانند اینستاگرام و لایکی وجود دارد و آنقدر که این گونه شبکه‌های اجتماعی در کشور ما به سرعت در بین جوانان و نوجوانان گسترش پیدا می‌کند در بسیاری از کشورهای غربی و لائیک گسترش پیدا نمی‌کند و این موضوع عوامل متعددی دارد و اگر ما عوامل اصلی را از بین نبریم، مدام باید دنبال این باشیم که آیا بتوانیم یا نتوانیم، آن را کنترل کنیم و آثار و تبعات آن را از بین ببریم.
این عوامل اصلی شامل بحث مدیریت فضای مجازی کشور، شبکه ملی اطلاعات و همان دغدغه‌هایی است که رهبری بارها به آن اشاره کردند ولی مسؤولان ذی‌ربط، دنبال اجرای آن نبودند.
اکنون شاهد آن هستیم که وزارت ارتباطات و آموزش‌وپرورش به جای اینکه به‌دنبال شکل‌گیری بستر امن برای کودکان در اینترنت باشند، این سیاست‌ها به‌گونه‌ای دنبال می‌شود که منجر به حضور بیشتر کودکان و نوجوانان در این فضاهای ناامن اخلاقی شده است.
لزوم راه اندازی اینترنت کودک و نوجوان در کشور
فارس: با توجه به شیوع کرونا و ادامه آموزش‌ها به صورت مجازی، چاره چیست؟
ما نیاز جدی به اینترنت کودک و نوجوان داریم که بستر امن اینترنت در اختیار آنان قرار گیرد اما متأسفانه آنچه اصل شده، این است که سرعت اینترنت را بدون هیچ‌گونه سالم‌سازی این فضا مخصوصا برای کودکان و نوجوانان، افزایش داده شود و ما اگر این فضا را داشته باشیم هر چه قدر با انواع گونه‌های جدید تهاجم فرهنگی مواجه شویم، پاسخی برای آن نداریم.
از سوی دیگر اقدامی که باید انجام می‌شده و نشده، قوانین زیادی است که برای ساماندهی فضای مجازی داریم از جمله مقابله با فیلترها و فیلترشکن‌ها که یکی از اولویت‌های ما است تا بتوانیم فضای مجازی را به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان امن کنیم.
اگر اینترنت کودک به معنای واقعی کلمه راه‌اندازی می‌شد، هیچ کودک و نوجوانی نمی‌توانست از فیلترشکن‌ها استفاده کند و وارد چنین فضاهای ناامنی شود، متأسفانه دولت و وزارت ارتباطات به جای اینکه وظایف خود را در این زمینه انجام دهند، از سایر دستگاه‌ها مطالبه‌گر هم می‌شوند که چرا با وی‌پی‌ان فروش‌ها مقابله نمی‌کنید.
فروش وی‌پی‌ان یکی از موضوعات فرعی این جریان است که متأسفانه در این بخش قانون صریح و شفافی نداریم و وقتی که از طریق مرکز ملی فضای مجازی، قانونی پیشنهاد می‌شود که در قالب لایحه به مجلس برود، دولت آن را سد می‌کند این امر اتفاق نمی‌افتد.
جهت‌گیری در این زمینه، بر خلاف مسائل اخلاقی کودکان و نوجوانان است، قرائن زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد سند ۲۰۳۰ در وزارت ارتباطات نیز پیگیری می‌شود.
سند ۲۰۳۰ تأکید بر دسترسی به اطلاعات مختلف بدون هیچ‌گونه مرزی را دارد که متأسفانه دودش در چشم قشر کودک و نوجوان می‌رود.
دستگاه قضایی را دچار تردید می‌کنند تا ورود جدی به تخلفات فضای مجازی نداشته باشد
فارس: چه قوانین بازدارنده‌ای در این زمینه وجود دارد که مورد غفلت واقع شده است و موضع دستگاه قضایی در این باره چیست؟
برخی مصوبات مجلس شورای اسلامی در کنار مصوبات شورای عالی فضای مجازی و مصوبه محتوای مجرمانه و دستورات قضایی را در این زمینه داریم که وزارت ارتباطات هیچ‌کدام را تمکین و اجرا نکرده است.
اما وقتی قوه قضاییه قصد ورود به این موضوع را دارد، به بهانه‌های مختلف مانع و ترس ایجاد می‌کنند و مانع برخورد جدی دستگاه قضا می‌شوند، مثلا می‌گویند با این اقدامات به کسب‌وکار و آزادی مردم لطمه وارد می‌شود، در صورتی که این‌طور نیست و هیچ کشوری به دشمنان خود اجازه نمی‌دهد که به این راحتی در این فضاها فعالیت کنند و آسیب‌های جدی به روح و روان و اخلاق جامعه‌شان وارد کند.
در این زمینه با این اوصاف که دولت هیچ‌گونه پایبندی به قانون و مصوبات قانونی ندارد، راهی نیست جز اینکه قوه قضاییه به عنوان پرچم‌دار مبارزه با فساد در کشور، با سرمنشأ فساد که همان وزارت ارتباطات ( و وابستگان آن‌ها که نمی‌گذارند قانون اجرا شود) به صورت واقعی مبارزه کنند و از هیاهوی این افراد نترسند تا قانون اجرا شده و ما عرصه سالمی را برای جوانان‌مان شاهد باشیم.
هر بار بنا می‌شود تصمیمی در این زمینه اتخاذ شود، عده‌ای این تردید را ایجاد می‌کنند که اکنون به مصلحت نیست و این اقدام شما را در مقابل مردم قرار می‌دهد.
فارس: با توجه به اینکه در حال حاضر و با توجه به شیوع کرونا که درس خواندن برای کودکان و نوجوانان منوط به حضور در فضای مجازی است، احساس نمی‌کنید هر یک روز برای اقدام دیر است؟
هر ثانیه برای مقابله و اقدام دیر است و بنده اگر مسؤولیت را بر عهده می‌داشتم قطعا یک ثانیه هم در مقابل این بی‌قانونی تعلل نمی‌کردم چرا که وزارت ارتباطات با بی‌توجهی به این موضوع، در حال انجام یک منکر بزرگ است و همه دستگاه‌های که می‌توانند در قبالش کاری انجام دهند سکوت کرده‌اند؛ تک تک مسئولان ذی‌ربط اگر در این موضوعات تأخیر داشته باشند مرتکب منکر شده‌اند.
نابسامانی فضای مجازی، اخلاق، اقتصاد و امنیت کشور را هدف قرار داده است
فارس: این بی سروسامانی فضای مجازی کشور علاوه بر بحث مفاسد اخلاقی، چه مسائل دیگری را باعث می‌شود؟
عدم ساماندهی مجازی نه تنها موضوع اخلاق ما را نشانه رفته، بلکه بر مسائل و مشکلات اقتصادی کشور هم تأثیر غیرقابل انکاری دارد.
تجربه به ما اثبات می‌کند که یک سر بحث تورم و گرانی‌های سازماندهی شده و هدفمند در فضای مجازی است، به‌طور مثال در قضیه دلار، نشریه «فارین پالیسی» اذعان کرد که منشأ سقوط ارزش ریال، اقداماتی بود که در گروه‌های تلگرامی انجام شد، در قضیه خودرو و مسکن نیز همین طور است اطمینان دارم اگر این فضا ساماندهی شود، مردم آثار محسوس آن را در اقتصاد خواهند دید.
حتی در بحث اشتغال جوانان تحصیلکرده ما نیز یک پتانسیل بالایی در زمینه آی‌تی داریم و وقتی نسبت توان داخلی بی‌توجهی می‌کنیم و اجازه می‌دهیم شرکت‌های نرم‌افزار خارجی در کشور ما فعال باشند، با آمار بالای بیکاری جوانان آی‌تی مواجه می‌شویم.
به تمام مسؤولان کشور در این قضیه و تمام کسانی که می‌توانند اقدامی انجام دهند و مرعوب تبلیغات غیرواقع بیگانه و برخی منافقین داخلی شدند هشدار می‌دهم که هر چه دیرتر به آن بپردازیم، آسیب‌های بیشتری می‌بینیم.
اگر این فضا ساماندهی شده بود ما در آبان ۹۸ با حجم گسترده تخریب سازمان یافته، توسط کسانی که از طریق همین فضا جذب گروه‌های آشوب و اغتشاش شده بودند، مواجه نبودیم، این خطر به صورت جدی وجود دارد و دعوت به آشوب و اغتشاش می‌شود و به جوانان ما آموزش داده می‌شود.
جوانان ما خطرپذیرترین قشر هستند و به راحتی با یک سری اطلاعات غلط جذب خانه‌های تیمی فضای مجازی شده و تحریک می‌شوند.
هر لحظه دیرتر اقدام کنیم، آسیب کشور ما به لحاظ اقتصادی و امنیتی و اخلاقی بیشتر خواهد شد و تمامی افرادی که بتوانند در این زمینه اقدامی انجام دهند و انجام ندهند مسؤول خواهند بود.
فارس: در رابطه با نرم‌افزار لایکی که هنوز همه‌گیر نشده است و فلسفه وجودی آن ابتذال است چه راه‌حلی دارید؟
تا جایی که اطلاع دارم کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، مصوبه‌ای برای فیلترینگ این شبکه اجتماعی مبتذل داشته و ابلاغ شده اما وزارت ارتباطات اجرا نکرده است و در هر صورت باید چنین اتفاقی هرچه زودتر بیفتد، حال به وسیله دستور قضایی یا اینکه کارگروه تصمیم بگیرند و دستور آن هرچه سریع‌تر انجام شود.
فارس: حرف پایانی؟
بخش‌های رسمی کشور و مسؤولان ما که باید کار فرهنگی و مثبت انجام می‌دادند و زمینه‌ای ایجاد می‌کردند که قشر آسیب‌پذیر کودک و نوجوان به این فضا ورود نکنند، خودشان ابزار تبلیغ این فضاها شدند.
نمایندگان مجلس به این دلیل به سمت توییتر می‌روند که رسانه‌ها آن‌ها را می‌بینند، ما در این زمینه استراتژی نداریم و افراد را در این جریان با اطلاعات غلط افراد را اغفال می‌کنند و همه را به اینستاگرام و توییتر می‌کشانند و دیده می‌شود حتی هیئات مذهبی و مداحان نیز به این فضا می‌آیند.
حمایتی که رهبری می‌فرمایند از تولیدات داخلی انجام شود، در بحث رسانه شاهد آن نیستیم، به هر کدام از خبرنگاران اعلام می‌کنیم، پاسخ می‌دهند ما در این پیام‌رسان‌ها حضور نداریم چون خوب نیست، استدلال‌های غلط را با آمارسازی‌های غلط‌تر به خورد حتی افراد مذهبی داده‌اند و خیلی از افراد با این وارد این فضا می‌شوند و از جوان ۱۰ ساله تا پیرمرد در یک هیأت حضور دارد و چه تضمینی وجود دارد که وقتی عضو صفحه اینستاگرام شما شوند، صفحات غیراخلاقی به آن‌ها پیشنهاد نشود؟
متأسفانه صداوسیمای ما پیج اینستاگرام برنامه کودکش را معرفی می‌کند و واقعا با چه انگیزه و دیدگاهی جوان و نوجوان را به فضایی می‌کشانیم که با استانداردهای اخلاقی ما همخوانی ندارد که اگر اینترنت کودک داشتیم این موضوع قابل تحمل‌تر بود.
آمار دادگاه‌های خانواده را بگیرید که چه میزان از هم پاشیدن خانواده‌ها مربوط به فضاهایی مانند اینستاگرام است و علاوه بر کودکان و نوجوانان، بزرگسالان ما نیز در خطر قرار دارند.
امام خمینی(ره) فرمودند: «پشتیبان ولایت فقیه باشید تا به مملکت شما آسیبی نرسد»، در این زمینه متأسفانه رسانه حتی حرف‌های صریح رهبری در این زمینه را دنبال نکرده است، فقط و فقط به حرف‌های رهبری در این زمینه توجه کنید و ببینید چه میزان اجرایی شده شده است از جمله شبکه ملی اطلاعات؛ اخیرا مقام معظم رهبری اولویت‌های کشور را در بحث مجلس برشمردند از جمله اقتصاد و موارد مهم، یکی از اولویت‌ها را فضای مجازی می‌دانند.
===================
گفت‌وگو: معصومه مومنیان
===================
انتهای پیام/ ۷۰۰۶۸/ح
