امسال شب یلدا چطور بزرگترهای فامیل را فراموش نکنیم؟

گروه خانواده؛ نعیمه جاویدی: کرونا شاید مقروض ترین موجود عالم باشد. به همه ما بدهکار است؛ عید نوروز، گردش و تفریح تابستان و گعده و دورهمی های فامیلی را. کرونا دزد است، شادی های مجالس عروسی، جشن تولد و همدردی مجالس ختم و عزا را از ما ربود، حالا چرخیده و چرخیده تا در آستانه یک ساله شدن ما را از دورهمی شب «یلدا» هم محروم کند.

هر سال شب یلدا درِ خانه بزرگترهای فامیل به روی ما باز بود و دور هم جمع می شدیم و زیر سایه بزرگترها می نشستیم. امسال اما قرار است به خاطر عزیزانمان هم که شده هر خانواده شب چله را در خانه خود بگذراند و به دورهمی نه! بگوید. اما چه کاری از ما ساخته است تا بدون اینکه یلدا مهمان خانه بزرگترها شویم و دورهمی بگیریم، کاری کنیم که خانه شان سوت و کور نماند و بلدترین شب سال به آن ها سخت نگذرد؟ شما از راه حل ها و ایده های یلدایی تان برای تکریم بزرگترها برایمان گفته اید.

 یلدای بهنام و حاج «شمس الله»

«کوچیک شما محسنم، محسن محمدبیگی.» راننده تاکسی خط میدان انقلاب به میدان ابوذر بزرگوارانه و متواضعانه خودش را این طور معرفی می کند. پدرش حاج «شمس الله» 80 ساله است و هر سال این وقت ها 30، 40 نفر سر سفره اش می نشستند. از بچه ها گرفته تا نوه ها و نتیجه ها. امسال اما شب چلّه 4 فرزندش قرار نیست به خانه او سر بزنند اما قرار هم نیست پیرمرد تنها بماند. محمدبیگی در حالی که با یک مسافر سر قیمت چانه می زند و می گوید که چند روزی است که کرایه خط هزار تومان بیشتر شده با لحنی کلافه می گوید: «تو رو خدا می بینید آبجی روزگار ما را...»

کمی گله می کند و بعد حرف هایش را ادامه می دهد: «مادرم به رحمت خدا رفته است و پدرم تنها زندگی می کند. پسرم «بهنام» شب ها پیش پدرم می ماند. حاجی دیابت و تنگی نفس دارد باید مراقبش باشیم. قرار است پسرم با هر کدام از ما خانواده ها تماس تصویری بگیرد. عروس ها، دامادها و نوه ها با او حرف بزنند تا حس نکند تنهاست.

بهنام به شوخی می گوید: «یکی برای همه، همه برای یکی.» دخترم آیسان هم نقاشی یلدایی کشیده تا برادرش برای پدربزرگ ببرد. همسرم هم غذا، میوه و کمی تنقلات آماده کرده تا سفره حاج بابا خالی نماند. من با دختر عمویم ازدواج کرده ام و انصافاً هوای پدرشوهرش؛ عمویش را حسابی دارد.»

آش «ازگیل» بی بی براه است

«سحر میراسماعیلی» از ساکنان محله درکه از کتابفروشی میدان انقلاب در حال خرید است و می گوید: «پیک قبول نمی کند تا درکه بیاید ناچار شدم برای خرید بیایم. تمام این مدت هم خودم هم خانواده ام رعایت کرده ایم...» با احترام توضیحاتش را قطع می کنم. دختر جوان فکر کرده می خواهم بپرسم چرا در شرایط کرونایی از خانه بیرون آمده است؟ میراسماعیلی می گوید: «قدیمی های درکه معمولاً در خانه شان درخت خرمالو دارند.

تعدادی خرمالوی کال را می چینند، بین برگ و خرده کاغذ توی زیرزمین خانه و جایی که نور نباشد نگه می دارند. ازگیل، خرمالو، توت خشک، برگه آلو، آلبالو و گیلاس خشک توی ظرف می چینند و این جدای آجیل و میوه معمول شب چله است.»

دو ماه قبل مادربزرگش به کرونا مبتلا شده چون از روی تعارف و خجالت مهمان به خانه راه داده و بعد از ابتلا روزهای سختی را گذرانده است. او می گوید که «بی بی» شان هر سال آش ازگیل و میوه نسترن برای شب یلدا می پخته اما امسال ضعیف شده و قرار است دخترش؛ مادر سحر رسم هر ساله را بجا بیاورد: «خوشبختانه خانه ما و اقوام نزدیک است. مادرم آش می پزد. کمی برنجک، گندم برشته و کشمش هم آماده می کند که آجیل خانه بی بی بود و به خانه اقوام تحویل می دهد. هر کدام قرار است برای تشکر با بی بی تماس و تلفنی یلدا بگیرند.»

برای عمو محمود سفره دار

«حسین شکوریان» هم این روزها در یکی از نقاط پر مراجع و نسبتاً پر خطر یعنی در داروخانه ای در تهران مشغول به کار است و می گوید: «گاهی وقت ها صحنه های ناراحت کننده ای می بینیم. یک مشتری آمده بود الکل، دستکش و ماسک خرید. از مکالمه اش با تلفن همراه معلوم بود دورهمی یلدایی دارند. قصد دخالت نداشتم اما نتوانستم بی تفاوت باشم و دوستانه گفتم کاش منصرف شوند.

پاسخش عجیب بود: «ما اگر دور هم جمع نشویم پدر و مادرم دلگیر می شوند. یلدا نرسیم دستبوس کی برویم؟ از کجا معلوم سال بعد باشم و بتوانم بروم؟» مشتری همیشگی ما است و می دانم که مادرش بیماری زمینه ای هم دارد. اتفاقاً به خاطر همین بزرگترها نباید دور هم جمع شویم. تجربه نشان داده در دورهمی ها ماسک مدام از صورت برداشته می شود. موقع خوردن غذا هم کسی ماسک نمی زند. به خاطر سرما هم پنجره ها و در بسته است؛ مساعدترین فضا برای انتقال ویروس.»

او می گوید: «شب یلدا بیشتر از دور هم بودن برای با هم بودن، همدل و برای هم بودن است. امسال خانواده ما با هزینه دورهمی شب یلدا برای چند خانواده نیازمند در حد توان خودمان ارزاق تهیه می کنیم. ثوابش را هدیه می دهیم به روح عمویم که بزرگ فامیل بود. هر سال شب یلدا مهمان او بودیم. امسال اما کرونا مجال نداد حتی مراسم ختم برایش بگیریم. همیشه دستش به خیر بود. حرفش برکت و برو داشت. فامیل هم آمده اند پای کار. این طور که من تخمین زده ام یک هفته ای در خانه های ما بساط آماده کردن بسته های یلدایی باشد.» خوش بحال عمو محمود؛ امسال سفره دار تر از هر سال.

کرسی نشینی در بهارخواب

«رعنا حاجی زاده» عروس جوانی است از ایده جالب خانوادگی شان می گوید که تواضع مانع می شود بگوید ایده او است. بین حرف ها اما مشخص می شود که عروس جوان خاندان «فخیمی» فکر بکری  کرده که شده عصای دست و گرمای قلب سالمندان فامیل.

طرحی که دوست و آشناها هم درباره اش شنیده اند و مشتاق به اجرا شده اند: «مادربزرگ همسرم بانویی دوست داشتنی است. دو سال قبل بر اثر زمین خوردن از ناحیه لگن و زانو آسیب دید. جراحی شد و شکرخدا حالش بهتر است اما نمی تواند مثل قبل فعالیت کند. بانوی سفره دار و خوشرویی است. ما ماهی یک بار می رفتیم خانه اش و کارهای نظافت خانه را کامل انجام می دادیم. تقریباً شبیه یک خانه تکانی کامل و جمع و جور.

حالا از وقتی کرونا پیش آمده، شنیدن اخبار بد، روحیه سالمندان را خراب کرده است. بیشتر اوقات ناچارند در خانه بمانند. همین آن ها را کسل می کند. با سه نفر از اقوام برنامه ریزی کردیم تا یک نفر که ماشین دارد، مادربزرگ را از خانه بیرون ببرد. جایی خلوت که بتواند با عصا قدم بزند. کمی هوایش عوض شود و به خانه برگردد. در این فاصله من هم خانه را نظافت، ضدعفونی و پنجره ها را برای تهویه باز می کنم. نفر دیگر هم خریدهای خانه را انجام می دهد. برای چند وعده غذا می پزد، پیاز سرخ می کند و سبزی پاک شده توی یخچال می گذارد.»

از یلدای امسال می گوید: «امسال فقط من و همسرم شب یلدا خانه حاج خانم هستیم. همسرم گفته توی بهارخواب خانه بساط چای ذغالی و کرسی را برپا می کند؛ استاد این طور کارهاست. مادربزرگ هر سال شب یلدا بساط شیرین پلویش برای فامیل براه بود. شاید این کار حال و هوایش را عوض کند و تلخی نداشتن دورهمی با شیرینی یلدا در فضای باز بهار خواب از ذهنش بیرون برود.»

صله ارحام خانواده صالحی

آجیل فروش خیابان انقلاب حوالی تئاتر شهر، ماسک به صورت گذاشته است. با تخته ای چوب فاصله اجتماعی بین خودش و خریدار ایجاد کرده و روی همه تنقلات را هم با مشمع های شفاف ضخیم پوشانده تا مشتری خاطر جمع خرید کند. یک مشتری آمده و سفارش 4 کیلو نخود دوآتیشه نمکی، کشمش سبز آفتاب خشک و برگه زرد آلو و توت خشک می دهد. از فروشنده می خواهد در 8 بسته 500 گرمی بسته بندی کند. پیرمرد می خندد. خنده ای که پشت ماسک پنهان شده اما صدایش را می توان شنید و می گوید: «من و همسرم هر سال میزبان شب یلدا بودیم. مهمانی ما یک فرق اساسی با بسیاری از مهمانی ها داشت. سفره شب یلدای ما خیلی ساده بود. آجیل ما همین بود که می بینید.

هر دو معلم بازنشسته هستیم. دبیر ادبیات بودیم. عاشق شاهنامه فردوسی و دیوان حافظ بودن عالمی دارد. همسرم و عروسم آنچنان قشنگ شاهنامه خوانی و حافظ خوانی می کنند که خدا می داند. هر سال 8 خانواده از فامیل مهمان ما می شدند. امسال هم سفره ساده ما جمع نمی شود. همسرم و عروسم شیرینی خانگی پخته اند با رعایت اصول بهداشتی به علاوه یک برگه فال حافظ و این نخودچی کشمش ها که قرار است به لطف پسرم به دست مهمان های همیشگی برسد.»

صالحی، دبیر بازنشسته می گوید: «شام ما عدس پلو بود. میوه هم فقط هندوانه و انار. اجازه نمی دادیم سفره پر تجمل شود. هر چه سفره ها ساده تر باشد، رفت و آمد بیشتر می شود. امیدوارم بزرگترهایی که تا امسال میزبان بودند، غصه نخورند و بدون خجالت از عزیزانشان بخواهند دورهمی یلدایی را به بعد از کرونا بیاندازند. ما امسال اینطوری صله ارحام می کنیم. پدرم خدابیامرزم همیشه می گفت: مهمان اول باید در قلبت بنشیند بعد سر سفره ات. سلامتی عزیزانمان قوت قلب ماست.»

انتهای پیام /