سرمایه داری و چهره های مختلف آن

خبرگزاری فارس-گروه غرب از نگاه غرب: حتی پیش از آنکه همه گیری کووید 19 ایالات متحده و سایر اقتصادهای توسعه یافته را در بنوردد، اعتماد نسبت به سرمایه داری در سراسر جهان به خصوص در میان جوانان کاهش یافته بود. در سال 2019 یعنی حتی زمانی که بیکاری پایین و دستمزدها رو به افزایش بود، 56 درصد از پاسخگویان به یک پیمایش جهانی که از سوی موسسه «بارومتر اعتماد ادلمن» انجام شده بود، معتقد بودند که «زیان های سرمایه داری از نوعی که امروز وجود دارد، بیشتر از محاسن آن است.» در آمریکا به طور خاص تنها 51 درصد از بزرگسالان جوان در یک نظرسنجی انجام شده توسط گالوپ در آن سال به سرمایه داری نمره «مثبت» داده بودند در حالی که 49 درصد آنها از سوسیالیسم اقبال کرده بودند.
بی اعتمادی فزاینده نسبت به سرمایه داری به دنبال ناکامی های آن در حل چالش های بزرگ اجتماعی اقتصادی، به خصوص تغییرات اقلیمی و نابرابری های موجود در فرصت ها، درآمدها و ثروت ها مشهود است. هرچند محرک های خصوصی پشت سرمایه داری برای تشویق بهره وری، رشد و ابتکار خوب است، ولی آنها اغلب  با هنجارهای اجتماعی انصاف و عدالت در تضاد قرار دارند و باعث توزیع نابرابر درآمدها و ثروت ها (حتی در بستر رقابت شدید) نیز می شوند. بعلاوه سیستم های سرمایه داری معمولا در کالاهای عمومی نظیر آموزش و پرورش، مراقبت های درمانی و بیمه اجتماعی – که همگی از جمله عوامل حیاتی در نحوه واکنش نسبت به این همه گیری محسوب می شوند- به اندازه لازم سرمایه گذاری نمی کنند و در عین حال نتایج منفی نظیر آلاینده های گازهای گلخانه ای را کم اهمیت می شمارند.
این کاستی های سرمایه داری قابل پیش بینی است، اما آنها از طریق سیاست ها و نهادهای دولتی قابل علاج هستند. سیاست های مالیاتی و انتقال ثروت و حداقل دستمزدها می تواند اختلاف درآمد و ثروت را کاهش دهد، درست همانطور که سرمایه گذاری دولتی در تعلیم و تربیت، آموزش و مراقبت های درمانی می تواند فرصت های لازم برای دسترسی به کالاهای مناسب و ایجاد کارآفرینی های جدید را بیشتر کند. به همین ترتیب  قیمت گذاری دی اکسید کربن و وضع مقررات برای محدود کردن یا ممنوعیت آلودگی های کربنی می تواند کمک کند تا تهدید موجودیتی تغییرات اقلیمی از سر جهان دور شود.
منتقدان سرمایه داری اغلب به این اشاره نمی کنند (یا تصمیم می گیرند آن را نادیده بگیرند) که هیچ مدل رسمی واحدی وجود ندارد. مدل های مختلف «بازار اجتماعی» اروپا با انواع نئولیبرال بازار در آمریکا تفاوت های زیادی دارد. حتی در داخل خود آمریکا تفاوت های مهمی بین ایالت ها و محل های مختلف وجود دارد.
برخی از این تفاوت ها در واکنش هایی که نسبت به همه گیری کووید19 و رکود اقتصادی ناشی از آن صورت گرفته بهتر مشخص شده اند. تمام اقتصادهای پیشرفته سطوح بی سابقه ای از مشوق های مالی و پولی را در مواجهه با رکودهای «دوگانه» که در آن کارگران کم دستمزد به شکلی بی تناسبی نسبت به سایر همتایانشان تاثیر پذیرفته اند اختصاص داده اند. برخلاف آمریکا، آلمان و چند کشور اروپایی دیگر تدابیری را به کار گرفته اند که به طور خاص برای نگه داشتن تا حد ممکن کارگران بیشتر بر سر مشاغل خود طراحی شده اند. چون این کشورها از بیمه و مزایای اجتماعی سخاوتمندانه ای از جمله مرخصی استعلاجی و مرخصی خانوادگی برخوردارند، کارگران و خانواده هایشان هم توانسته اند بر کووید19 غلبه کنند و هم با افت ناگهانی درآمدهایشان.
این همه گیری تفاوت های موجود  در مدل های مراقبت های درمانی هر کشور را نیز آشکارتر کرده است. برخلاف سیستم های سرمایه داری اروپایی که پوشش همگانی را ارائه می دهند، 14.5 درصد از جمعیت غیرسالمند آمریکا (64-18 سال) همچنان فاقد بیمه هستند. بعلاوه به دلیل اتکای شدید آمریکا به بیمه مبتنی بر کارگر، این همه گیری حداقل 15 میلیون کارگر بیشتر را دست کم به طور موقت به جمع افراد فاقد بیمه رانده است.
بعلاوه خیلی از کشورهای اروپایی با سیستم های مراقبت همگانی قدرتمندشان بهتر توانسته اند تست و توزیع گسترده تر واکسن کرونا را انجام دهند. در همین حال ایالات متحده به شدت در مهار ویروس ناکام مانده و اکنون در حال واگذار کردن اختیار کارزار واکسیناسیون به مقامات ایالتی و محلی است که خود دچار کمبود منابع هستند.
اروپا در یک تضاد دیگر با آمریکا، حدود یک سوم از برنامه مشوق های عظیم خود را به سرمایه گذاری همسو با تعهد خود برای رسیدن به اقتصادی بی کربن تا اواسط قرن  تخصیص داده است. تدابیر مشوق فدرال آمریکا در مورد اقلیم ساکت است و شروط انگشت شماری از هر نوع را در نظر گرفته است.
در داخل آمریکا واکنش هر ایالت به بحران کووید19 بازتابی از انواع متفاوتی از سرمایه داری بوده است. در کالیفرنیا بودجه 22-2021 که اخیرا گوین نیوسام فرماندار پیشنهاد کرده، برخی از این مختصات متفاوت را آشکار می کند. از نظر پوشش مراقبت های درمانی کالیفرنیا با یک برنامه مدیکید که بیش از 13 میلیون نفر را پوشش می دهد، همچنان در سطح کشوری نقش پیشتاز خود را  حفظ می کند. با وجود رکود ناشی از همه گیری کرونا، این ایالت در حال افزایش دادن حداقل دستمزد خود به ساعتی 14 دلار در سال 2021 است تا در ادامه در سال 2022  برای تمام کسب و کارهایی که بیشتر از 62 کارگر را استخدام می کنند به رقم 15 دلار در هر ساعت برساند. گرچه بسیاری از شهرداری ها از جمله لس آنجلس و سانفرانسیسکو همین حالا نیز به حداقل دستمزد 15 دلاری رسیده یا از آن تجاوز کرده اند. (با در نظر داشتن اینکه حداقل دستمزد  فدرال از سال 2009 تاکنون بدون هیچ تغییری 7.25 دلار باقی مانده است، روز اول ژانویه 2021 بیست ایالت دیگر نیز حداقل دستمزدهای خود را افزایش داده اند.)
گذشته از این کالیفرنیا پوشش «اعتبار مالیات بر درآمد حاصله» و «اعتبار مالیات بر کودکان خردسال» خود را گسترش داده تا شامل کارگران غیرقانونی نیز شود که در غیر این صورت  از مزایای بسته های یارانه فدرال محروم می شدند. در کنار این اقدام، اعتبار مالیات ها  در مورد 3 میلیون و 600 هزار از خانوارهای کالیفرنیا در سال 2020 اعمال شده که یک میلیارد دلار به کل درآمدهای این ایالت افزوده است. این ایالت همچنین قانون جدیدی را به تصویب رسانده که  حقوق مرخصی خانوادگی بدون حقوق را بسیار تعمیم می دهد. اکنون کارفرمایانی که حداقل پنج کارگر دارند، باید این گزینه را نیز در کنار زمان بیشتر برای مرخصی استعلاجی با حقوق برای کارگرانی تامین کنند که مجبور به  قرنطینه کردن خود به دلیل بروز علائم یا تشخیص کووید 19  در آنها شده اند.
نیوسام با نگاه به جلو یک پرداخت نقدی یک مرتبه ای 600 دلاری را برای تمام مالیات دهندگانی پیشنهاد کرده که اعتبار مالیات بر درآمد حاصله در سال 2021 شامل آنها نیز می شود. بودجه پیشنهادی سال 22-2021 او همچنین 372 میلیون دلار را برای هزینه توزیع واکسن های کووید19 درنظر گرفته و شامل 4 میلیارد و 500 میلیون دلار برای برنامه های  محرک رشد اقتصادی و ایجاد شغل بعد از آن است که ممنوعیت ها  بر سر راه فعالیت های عادی رفع شوند. این  برنامه ها شامل 575 میلیون دلار کمک به کسب و کارهای کوچک و غیرانتفاعی هاست، بعلاوه 500 میلیون دلار دیگر برای این قبیل کمک های اعطایی که در اواخر سال 2020 و در میانه تعطیلی های اجباری کسب و کارها خاتمه یافت. همچنین این پیشنهاد شامل تخصیص 50 میلیون دلار دیگر برای «صندوق بازسازی کالیفرنیا» است که یک مشارکت دولتی – خصوصی به شمار می رود و هدف آن افزایش موجودی 125 میلیون دلاری آن برای پرداخت وام های کم بهره به کسب و کارهای کوچک زیان دیده در سراسر این ایالت است.
رویکرد متمایز کالیفرنیا نسبت به سرمایه داری بازار، با قیمت گذاری کربن و معیارهای بهره وری برای دستیابی به اهداف بلند پروازانه  کربن زدایی کامل اقتصاد بر پایداری اقلیمی نیز تاکید دارد. به این ترتیب بر اساس قانون مصوب سال 2018 این ایالت تا سال 2030 ملزم است 60 درصد و تا سال 2045  100 درصد برق خود را از منابع تجدید پذیر به دست بیاورد. کالیفرنیا حتی ماه آینده  سقف های پایین تر(و در نتیجه قیمت بالاتری برای کربن) را وضع خواهد. در سپتامبر 2020 نیوسام یک حکم اجرایی را اعلام کرد که بر اساس آن تا سال 2035 خودروهای کاملا پاک باید 100 درصد فروش خودروهای جدید را تشکیل دهند. بودجه پیشنهادی او به دنبال تامین یک میلیارد و 500 میلیون دلار برای سرعت بخشیدن به سرمایه گذاری های لازم است تا زیرساخت های مورد نیاز برای دستیابی به این هدف زودتر تهیه شوند.
رئیس جمور منتخب جو بایدن به تازگی  یک طرح یارانه اضطراری 1.9 تریلیون دلاری را  برای مقابله با اوج گیری دوباره همه گیری و یارانه های تسهیلی برای کارگران، خانواده ها، کسب و کارهای کوچک و دولت های ایالتی و محلی اعلام کرده است. این طرح بعد از تصویب در کنگره، گام اول مهمی در  احیای نسخه نئولیبرال روزآمد شده آمریکا از سرمایه داری محسوب خواهد شد. همزمان با خارج شدن اقتصاد از رکود عمیق و نامشخص ناشی از کووید19، ایالات متحده باید با تقویت تور ایمنی اجتماعی خود، افزایش دادن سرمایه گذاری های دولتی در آموزش و پرورش، مراقبت های درمانی و سایر کالاهای عمومی، «خود را بهتر از قبل بسازد» و مسئولیت جهانی خود را در برابر تغییرات اقلیمی از نو متقبل شود. درس های آموخته شده از نمونه های موفق تر سرمایه داری بازار در اروپا و کالیفرنیا، می تواند  راهگشای مسیر پیش رو باشد.

نویسنده: لورا تایسون (Laura Tyson)استاد اقتصاد در دانشگاه کالیفرنیا برکلی / لنی مندونسا(Lenny Mendonca) مشاور اقتصادی

منبع: https://b2n.ir/183041

انتهای پیام.