به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، حجت الاسلام محمد قطبی در دوره تخصصی پاسخگویی به شبهات سیاسی که توسط اداره کل فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برگزار شد، اظهار داشت: در منظومه حکمرانی و حکومت داری سه چالش اساسی و کلان برای حکومت‌ها به طور معمول وجود دارد که نخستین مورد شامل مشروعیت است بدین معناکه حکومت بتواند حقانیت خود را به اثبات برساند.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان افزود: این مطلب بدان معناست که حکومت باید ثابت کنند بر اساس یک مدل منطقی، دقیق، عقلی یا شرعی بر سر کار آمده و بر حق است و اگر حکومتی نتواند این اثبات را انجام دهد از همان ابتدا مبنای کار وی دچار اختلال خواهد شد.
وی در ادامه با بیان اینکه ما در نظام جمهوری اسلامی ایران، مشروعیت حکومت را متکی و مبتنی بر وحی و استمرار حرکت انبیا دانستیم و قانون اساسی نیز این امر را تایید کرده است، بیان داشت: حرکت امام خمینی(ره) نشان می دهد که ما مشروعیت و بر حق بودن خود و یا به عبارت ساده‌تر منطقی بودن حکومت را بر اساس استمرار حرکت انبیا و یک نما و شعاعی از امامت می‌دانیم.
وی اضافه کرد: در واقع هر جایی حکومتی در دنیا برپا شده است برای منطقی نشان دادن مبانی و حقانیت خود، اصول و روش‌هایی را دنبال کرده است؛ برخی حکومت‌ها حقانیت را به وفاق اجتماعی برمی‌گردانند که روش مرسومی است، در قدیم نیز روش‌های سلسله‌ای وجود داشته است و زمانی که خاندانی در مبدأ حکومت قرار می‌گرفت در دوران طولانی حکمرانی در دست خود مشروعیت خود را بر حفظ این سلسله می دانست که اغلب پادشاهان از این دست مشروعیت را برای خود قائل بودند.
چالش مقبولیت اجتماعی در حکومت
قطبی با بیان اینکه پس از اثبات بر حق بودن یک حکومت با چالش مقبولیت اجتماعی مواجه می‌شویم، گفت: در این چالش چه مردمی که قرار است بر آنها حکومت کنیم یک جامعه سرزمینی مانند حکومت‌ها در کشور ها باشد و چه جامعه مبانی فکری به طور مثال شامل حکومت بر جهان اسلام، مسیحیت، یهودیت یا ادیان دیگر فرقی نمی‌کند یعنی باید ابتدا مقبولیت شکل بگیرد یعنی وفاق و رویکرد اجتماعی و توافق مردم بر پذیرش حکومت یک مسئله بزرگ و یا یک چالش است که باید دنبال شود.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان با اشاره به اینکه در دنیا مدل‌های مختلفی برای کسب مقبولیت وجود دارد که اصطلاحاً بعد جمهوریت را می‌سازد و هموار می‌کند، ابراز کرد: اغلب کشورها بر مبنای جمهوریت حکومت کنند یعنی مشارکت سیاسی، رای دادن در انتخابات، رای دادن به قانون اساسی، تشکیل مجلس مردمی و تشکل های عظیم ارتباط و توافق بین هیئت حاکمه و یا سیاست و منطق حاکم با مردم را برقرار می‌کند، اگر این پیوند برقرار نشود صرفاً حکومتی شکل می‌گیرد که برای خود ادعایی دارد.
حکومت‌ها بدون مقبولیت مردمی تداومی نخواهند داشت
وی با تأکید بر اینکه که این دست حکومت‌ها به دلیل عدم مقبولیت حتی در صورت تشکیل تداوم پیدا نمی‌کند، اظهار کرد: گاهی این حکومت‌ها بر اساس الگوهای خشونت به سمت مقبولیت می‌روند، به طور مثال داعش ادعای حکومت اسلامی بر سرزمین‌های عراق و شام را داشت و برای اثبات برحق بودن حکومت خود استدلال و فتواهای نیز از مبادی فکری بیان می‌داشت اما برای به دست آوردن این حکومت می‌خواست با زور و خشونت وفاق اجتماعی را کسب کند که موفق نبود.
شکل‌گیری وفاق اجتماعی بر مبنای پیوند میان دینداری مردم و مشارکت سیاسی
قطبی با بیان اینکه ما در کشورمان با ایجاد پیوند میان دینداری مردم و مشارکت سیاسی مبتنی بر همین دینداری، وفاق اجتماعی را رقم زدیم، گفت: نکته ظریفی در این میان وجود دارد؛ رئیس‌جمهور در روزهای گذشته، زندگی امام را در سه دوره تاریخی امام نجف، امام پاریس و امام تهران تقسیم کرد بدین معنا که امام در نجف ادعای حکومت دینی بر مبنای آرمان‌های الهی را داشت و زمانی که به پاریس رفت حکومت بر مبنای جمهوری و زمانی که به تهران آمد مدل سومی را مطرح کرد.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان تصریح کرد: پاسخ به این موضوع که شبیه شبهه است را به این شکل می‌توان اشاره کرد که عقیده امام خمینی در زمینه حکومت داری از همان ابتدا یعنی پیش از سال ۴۲ که در بحث نظریه پردازی در حوزه فقه سیاسی ورود کرد تا آخرین لحظه هایی که در قید حیات بود همواره یکی بود.
وی اضافه کرد: در طول تاریخ تشیع؛ فقها در یک دوره طولانی اقامه دین و استقرار حکومت را متوجه سلاطین می‌کردند و می‌گفتند فردی که حاکم و پادشاه است و قدرت سیاسی، مالی،اقتصادی، اجتماعی و روابط اجتماعی را دارد حاکم مطلق جامعه محسوب می‌شود و این فرد باید دین را نیز اقامه کند.
قطبی تأکید کرد: این یک مبنای چند صد سال بوده است اما در دوره‌های متاخر از مراجع و فقها مبنای دومی را ضمیمه به معنای اول کردند بدین معنا که زمانی که سلطان، پادشاه، حاکم و حکمرانی بحث‌های دینی را اجرا نمی‌کند علاوه بر اینکه متولی اقامه دین هستند فقها نیز می‌توانند راساً در بحث اقامه دین ورود کنند و بر این اساس برخی فقها در حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ سال گذشته، نهادهای اقامه حدود تأسیس و حکم قضایی صادر می‌کردند.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان بیان داشت: در این زمینه امام خمینی(ره) منطق سومی را ارائه کرد که مبنای فکری نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران شد، اگر آورده های امام را برشماریم شاید مهمترین، قوی‌ترین، عمیق‌ترین و اولین آورده این است که فرمود اقامه دین یک تکلیف شرعی است که این وظیفه علاوه بر سلاطین، و متوجه کل جامعه است.
وظیفه آحاد جامعه در اقامه دین
وی اضافه کرد: در واقع امام خمینی(ره) یک اتفاق جدید را در مبانی فکری رقم زد یعنی ما فقط سلطان را متولی اقامه دین بر نمی‌شماریم بلکه آحاد جامعه بر اساس استطاعت خود باید در این زمینه اقدام می‌کنند همه به اندازه استطاعت خود مکلف هستند که می‌تواند از شعار مرگ بر شاه توسط مردم عادی تا تبیین مبانی فکری اندیشه سیاسی اسلام توسط شهید مطهری تا رهبری جامعه توسط امام را شامل شود.
قطبی با بیان اینکه طبیعی است که یک نظریه جدید نیازمند روش و مدل اجرایی نیز هست، گفت: تا قبل از حکومت دینی یعنی تا قبل از انقلاب اسلامی روش مبارزه شامل قیام بر علیه هیأت حاکمه ظالم است و پس از آن یک مدل سیاسی اجتماعی به نام جمهوریت می‌شود.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان اضافه کرد: بدین ترتیب مردم باید با مشارکت سیاسی، رأی دادن، انتخاب مسئولان به تکلیف خود عمل کنند و قانون‌گذار با نظارت و با روش‌های سیاسی اجتماعی و ساختاری که شکل و شمایل اجرایی دارد به تکلیف شرعی خود عمل کنند، درواقع مردم با واسطه رای دادن یک نفر را منصوب می‌کنند که اقامه دین را دنبال کند و به حاکمیت، سیاست‌گذاری، منطق و به نظامی رأی می‌دهند تا آن نظام دنبال اقامه حدود الهی باشد.
هزاران راه نرفته در سطح اقامه آموزه های دینی در جامعه
وی اضافه کرد: باید به این نکته دقت کنیم که در کشورمان در حوزه استقرار جمهوریت نسبت به استقرار اسلامیت جلوتر هستیم یعنی سطح مشارکت مردم ۱۰۰ درصد است اما سطح اقامه آموزه‌های دینی در جامعه هنوز جای خالی زیاد دارد و راه‌های نرفته در این زمینه زیاد داریم.
قطبی با اشاره به اینکه به طور معمول چالش مشروعیت با بحث‌های فلسفی و کلامی حل می‌شود، مقبولیت نیز با مدل‌های مشارکت اجتماعی و جمهوری تقریباً در همه دنیا حل شده است، ابراز داشت: چالش سوم یعنی کارآمدی نظام به طور معمول که در یک حکومتی که بعد از استقرار به حدی از بلوغ رسیده است دنبال می‌شود.
سه طیف کارآمدی نظام و حکومت
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان با بیان اینکه موضوع کارآمدی یک نظام و یک حکومت در جامعه سه طیف دارد، اظهار کرد: دسته اول کارآمدی بر اساس فاصله از مبدأ است یعنی وقتی که می‌خواهیم ثابت کنیم که حکومتی کارآمد هستیم بیان می‌داریم که مبدأ حکومت ما برای ما ۴۲ سال پیش است و در این زمینه تفاوت‌هایی که این فاصله از مبدأ به وجود آورده است باید ارائه کنیم تا جامعه قانع شود همانگونه که در جامعه ما مرسوم است که آمار خدمات از ابتدای انقلاب و اکنون و با یکدیگر محاسبه می‌شود، بر این اساس اثبات کارآمدی بر اساس آمارهای پیشرفت اقدامات و دستاوردها ارائه می‌شود.
وی طیف دوم را شاخص رشد برشمرد و گفت: در این طیف صرفاً به عدد مبدا و فعلی کاری نداریم بلکه در این شاخص شتاب پیشرفت علمی یک کشور سنجیده می شود؛ به طور مثال ما در زمینه رشد مقالات علمی کاربردی شتاب ما از کشورهای دیگر بیشتر است یا کیفیت کار ما بیشتر است در شرایطی که تنها ۱۰ تا ۱۲ شرکت تخصصی از ۶ تا ۷ کشور دنیا در حال ساخت واکسن کرونا هستند ما نیز در میان این کشورها قرار داریم.
قطبی اضافه کرد: این مدل نسبت به مدل قبلی بهتر می‌تواند کارآمدی نظام را مشخص کند به ویژه در جاهایی که داده قبلی وجود ندارد یعنی در این حوزه به شکل ناگهانی ورود کرده و درخشیده‌ایم به طور مثال در حوزه هسته‌ای، نانو و بایو آماری از قبل از انقلاب نداریم.
مدل نظام جمهوری اسلامی بر اساس نظریه ولایت فقیه مدل مشابهی در تاریخ ندارد
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان تصریح کرد: کیفیت نظام سیاسی ما مبدأ آماری ندارد و اصلاً مدل نظام جمهوری اسلامی بر اساس نظریه ولایت فقیه هیچ مدل مشابهی در تاریخ بشریت نداشته است و این کیفیتی بی‌نظیر است که نمی‌توان آن را با دنیا مقایسه کرد؛ در کمتر از دو سال اول انقلاب توانستیم قانون اساسی را نوشته و تصویب کنیم و به تأیید مردم برسانیم، بر اساس آن قانون اساسی انتخابات مجلس و ریاست جمهوری برگزار شد و همه ساختارهای قوا و آنچه نظام و اسکلت کشور را تشکیل می‌داد، سرپا شد.
اثبات کارآمدی بر اساس مقصد، آرمان‌ها و انتظارات
وی روش سوم اثبات کارآمدی که نسبت به روش دوم بالاتر و برتر است را اثبات کارآمدی بر اساس مقصد، آرمان‌ها و انتظارات عنوان کرد و بیان داشت: در واقع آنچه که به فرد حس حرکت و امید می‌دهد و فرد را برای ادامه مسیر مقاوم می‌کند کم شدن راه مانده تا مقصد است.
قطبی بیان داشت: مشکلی که امروز در حوزه کارآمدی داریم این است که بین انتظارات اجتماعی و مقدورات حکومتی فاصله زیادی وجود دارد که بسیاری از این انتظارات اشتباه را خود ما و مسؤولان در بسیاری مواقع با وعده های انتخاباتی در مقاطع مختلف انتخابات ریاست جمهوری، مجلس، شورای شهر حتی مربوط به شورای یک روستای کوچک ایجاد می‌کنیم که وعده هایی ابراز می‌شود که برآوردن آنها به هر دلیلی امکان‌پذیر نیست.
ضرورت تنظیم انتظارات مردمی به شکل منطقی
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان با اشاره به اینکه در این زمینه باید تلاش کنیم که هم مقدورات حکومتی را افزایش دهیم که نیاز به کارهای علمی اندیشه‌ای دارد و هم انتظارات را به شکل منطقی تنظیم کنیم، تأکید کرد: اینکه رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند که باید به جامعه امید دهید به این معنا نیست که وعده‌های واهی بدهیم بلکه باید واقعیت‌های حقیقی را برای آنها نشان دهیم که امید آفرین است؛ در شرایط فعلی وظیفه ما این است که بیانات رهبر معظم انقلاب را اجرایی کنیم که تأکید بسیار داشتند که در فضاهای گفتوگو الگوی اخلاق و منطق گفتوگو را رعایت کنیم.
نقدهای بی‌خاصیت یا تهاجمی، مشکل رسانه‌ها
وی بیان داشت: این در حالی است که در رسانه‌های رسمی مدل مناسبی برای نقد وجود ندارد یعنی یا نقدهای بی‌خاصیت بدون ارائه مستندات جریان دارد و یا این که نقدهای تهاجمی دنبال می‌شود؛ امروز به شدت نیاز داریم که در حوزه‌های اندیشه‌ای برای تحکیم مبانی انقلاب و پاسخ به شبهات و تقویت مبانی فکری و اندیشه‌ای تلاش و فعالیت کنیم.
انتهای پیام/۶۳۱۰۶/ر/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
