گروه خانواده ـ زهره سعیدی: یکی از بهترین لوازم پرورش بچه ها و تربیت آنها، محبت کردن و ابراز آن به بچه ها است کودک علاوه بر اینکه به آب و غذا و تر و خشک کردن احتیاج دارد به محبت کردن و نوازش نیز نیاز دارد، حال این محبت کردن به طرق مختلف و در سنین متفاوت می شود که شامل بوسیدن، بوییدن، در آغوش گرفتن ، محبت کلامی، بازی و ... می شود. فرزندانی که والدینی با محبت کم و ضعیف داشتند تا پایان عمر در برابر ناملایمات زندگی ضعیف و شکننده هستند.
اما برخی والدین این تصور را دارند که گفتن مدام «دوستت دارم» برای بچه ها در تمامی سنین کافی است. مادرها هر چقدر هم از صبح تا شب این جمله را بگویند؛ خوب است اما کافی نیست و بچه ها شاید در سنین پایین آن را خیلی متوجه نشوند اما بچه ها زمانی آن را متوجه می شوند که مادر با آنها به بازی بپردازند چرا که بچه ها خیلی در سنین کم درکی از صحبت و کلام ندارند.
مادری گله می کرد که پسر پنج ساله اش او را به ستوه آورده و بیچاره اش کرده، صبح ها دیر از خواب بیدار می شود تا به مهدکودک برود، جان او را به لب می رساند تا صبحانه بخورد . از او سوال شده که ساعت چند بیدارش می کند. مادر هم پاسخ می دهد که هفت باید مهد باشد، شش و نیم بیدارش می کند اما بچه به سختی و زور آب به صورتش می زند و موهایش را مرتب می کند و می گوید که نمی خواهد به مهد برود. به این مادر توصیه می شود که اینطور بیدار شدن و مهد یا مدرسه رفتن بچه را اذیت می کند چرا که با این اخلاق و این صدای تند بیدار کردن برای به مهد یا مدرسه رفتن بچه از همه چیز زده می شود.
بهترین حالت این است که مادر با دست و روی شسته و تمیز و اخلاق خوب فرزندش را بیدار کند وبه او بگوید که بیا با هم بازی کنیم اولش شاید تعجب برانگیز باشد اما نتیجه خوبی دارد. این مادر برای اولین بار که این روش را پیاده کرد باور نمی کرد که جواب بدهد اما فرزندش با تعجب بیدار شده بود و روی تخت بالا و پایین می پرید و خودش برای رفتن به مهد آمده شده بود، صبحانه خورده و با مادرش پیاده به سمت مهدکودکش رفته است در حالیکه شادی می کرده و مادرش را می بوسیده است.
شاید مادران تعجب کنند که پنج دقیقه بازی صبحگاهی این تاثیر را روی بچه ها دارد. بهرحال بچه ها بازی شان را چه در مهد یا در خانه انجام می دهند اما همان پنج دقیقه بودن با کودک به او می گوید که دوستش دارید و برایش وقت می گذارید حال اگر تمام روز به او هم بگویید دوستش دارید به اندازه آن پنج دقیقه اثر ندارد. امروزه یکی از مسائل مهم این است که چقدر والدین با بچه ها هیجانات مشترک را تجربه می کنند همین هیجانات روابطشان را ترمیم و اصلاح می کند.
*اهمیت بازی بچه ها در روایات
امام صادق (ع) میفرماید: بگذار فرزندت تا هفت سال به بازی بپردازد، در هفت سال دوّم به تادیب و تربیت او همّت گمار و در هفت سال سوّم مراقب او باش، «دَعِ ابنَکَ یَلعَب سَبعَ سِنینَ وَ یُؤَدَّبُ سَبعَ سِنینَ وَ اَلزَمهُ نَفسَکَ سَبعَ سِنینَ». اسلام علاوه بر اینکه، از واپس زدن این تمایل طبیعی کودکان نهی نمیکند، توصیه می کند که پدران و مادران، امکانات لازم را برای بازی کردن کودکان فراهم کنند و در هر موقعیت و مقام اجتماعی که هستند وقتی را برای بازی با فرزندان خویش اختصاص دهند.
پیامبر (ص) آنچنان به بازی کودکان اهمیت میدادند که گهگاه به هنگاه سجده، نوه خردسالشان امام حسین (ع) بر پشت آن حضرت مینشیند، پیامبر آنقدر سجده را طول میدهند که برخی از صحابه نگران میشوند و بعد از نماز در توضیح طولانی کردن سجده میفرمایند: فرزندم مرا سواری خود قرار داده بود، ناپسند شمردم قبل از آنکه احتیاجش برآورده شود او را با شتاب پایین بیاورم. «قالَ: لکِنَّ ابنِی ارتَحَلَنِی فَکَرِهتُ اَن اُعَجَّلَهُ حَتّی یَقضِیَ حَاجَتَهُ».
در روایات توصیه شده، اگر کودکتان هم بازی ندارد و یا بازی با بعضی از کودکان تاثیر منفی میپذیرد، خود را بهروش کودک در آورید و با او بازی کنید، از جمله امیرالمؤمنین (ع) میفرماید: «مَن کَانَ لَهُ وَلَدٌ صَبا». اگر پدران و مادران بهبازی فرزندان خود توجّه کنند با روحیات و احساسات آنها آشنا میشوند، زیرا کودک از طریق بازی کردن به بیان احساسات خود میپردازد و ترسها و نگرانیهای خود را ابراز میکند و گاه برای بسیاری از مشکلات خود راهحل پیدا میکند.
در بازیهایی که والدین حضور پیدا میکنند نباید اراده خود را بهکودکان تحمیل کنند، بلکه بهتر است اجازه دهند فرزندانشان آنان را همبازی تلقّی کنند. در روایات به این نکته ظریف تربیتی اشاره شده ، مانند اینکه، پیامبر (ص) میفرماید: هر کس که کودکی نزد اوست برای او کودک شود، یعنی رفتار کودکانه انجام دهد و خود را بهصورت همبازی او در آورد، «مَن کَانَ عِندَهُ صَبِیٌ فَلیَتَصَابَ لَهُ».
بازی ها باعث توانمندسازی بچه ها و همینطور دوری از هیجانات منفی مثل اضطراب های کنونی ناشی از شیوع کرونا، نگرانی و افسردگی های خانه نشینی زیاد برای بچه ها می شود. والدینی که خوب بازی کردن را بلد هستند تبدیل به یک روان شناس کودک می شوند و با فرزندشان زندگی شیرینی را تجربه می کنند و اگر مشکلی هم برایشان پیش بیاید آن را در قالب بازی رفع می کنند. بنابراین بازی یک راهکار قوی بین والدین و فرزند برای جلوگیری از رفتارهای ناخوشایند و مشکلات هیجانی و همینطور تقویت عشق و علاقه والد ـ فرزندی است.
*چطور با کودکان بازی کنیم؟
از سن دو تا سه سالگی بچه ها بازی موازی را یاد می گیرند یعنی بازی که با فاصله با دیگران انجام می شود مثل ماشین بازی . بچه ها در این سن اسباب بازی ها را با دیگران عوض می کنند اما هنوز تعاملشان ضعیف است و به نوعی با خود بازی می کنند.بازی در این سن بازی ساده است که به نوعی با ایما و اشاره صورت می گیرد و قوه تخیل و خلاقیت کودک را تقویت می کند. اما کودک بعد از سه سالگی با دیگران می تواند به خوبی بازی کند و به نوعی وارد بازی اجتماعی می شود اینجاست که نقش والدین برای بازی های مشارکتی زیاد می شود و بچه ها همبازی پیدا می کنند از والدین تا همسالان و خواهر و برادر و دوستان مهد کودک.
بهترین بازی های مشترک با بچه ها شامل پازل های مناسب سن بچه ها، خواندن کتاب مشترک با آنها، نقاشی کردن، استفاده از چراغ های قوه شب هنگام و کشیدن طرح با چراغ روی دیوار، مرتب کردن کمد و کشوی لباس، کشیدن کاردستی یا درست کردن کارت تبری و همینطور برنامه ریزی برای روزهای آتی بچه ها به همراه خودشان است.
انتهای پیام/