کتاب های درسی با نیازهای جامعه ناهماهنگ است/نظام آموزشی ایران، نیازمند تحول

فاطمه قدیمی دبیر فرهنگی انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی (ره) در گفت‌وگو با خبرنگار تشکل‌های دانشگاهی خبرگزاری فارس، با بیان اینکه نظام آموزشی ایران، نیازمند تحول بلند مدت است، گفت: سیستم آموزشی ما به عنوان سرمایه اصلی پیشرفت و توسعه کشور، نیازمند برنامه ریزی های صحیح و بلند مدت است که بایستی توسط افراد متخصص و آشنا با نیازهای فردای جامعه صورت گیرد.

وی افزود: امروزه اهمیت نظام آموزشی در هرجامعه¬ای بر هیچ¬کس پوشیده نیست. مهم ترین علت این امر پیوند ناگسستنی این نظام با رشد و توسعه ی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. در عصر حاضر نیز دولت های کوچک و بزرگ درصد زیادی از بودجه جاری کشور را به این امر اختصاص داده اند. به همین دلیل شناخت مشکلات نظام آموزش وپروش و تلاش برای رفع آنان نوید جامعه ای پیشرفته در همه ی ابعاد است. در کشور ما نیز متأسفانه سیستم آموزشی با نقص هایی مواجه است که باعث می شود نسل آینده دانش و بینش لازم را برای زندگی در جامعه کسب نکنند. 

انتقاد به نظام آموزشی معلم‌محور

قدیمی تصریح کرد: یکی از نقدهایی که به آموزش وپرورش کشور ما وارد می شود، داشتن نظام آموزشی معلم‌محور است. نظامی که در آن معلم به صورت مستقیم و مقتدرانه به دانش آموزان آموزش می دهد و تمام تصمیمات کلاس بر عهده وی است. در این نظام به نظرات دانش آموزان کمتر اهمیت داده می شود و این امر به مرور زمان دانش آموز را تبدیل به فردی منفعل می کند.

وی افزود: علاوه بر این، نیازهای اجتماعی و عاطفی بچه ها نادیده گرفته می شود، این باعث سرخوردگی، یأس و ناامیدی بسیاری از آن ها شده و حتی گاهی اوقات دلیل اصلی بزهکاری و به ‌کار گرفتن استعدادهایشان در راه نادرست است. از دیگر مشکلات این نوع آموزش معطوف کردن هدف به گذراندن امتحان است؛ به همین دلیل دانش آموزان به جای فکر کردن درباره ی مطالب به حفظ کردن طوطی وار دروس می پردازند . تغییر این نظام آموزشی به سمت نظام دانش آموز محور می توان نسلی خلاق و دارای تفکر انتقادی تربیت کرد.

تئوری های تاریخ گذشته 

وی ادامه داد: در جهانی که برخی از کشورها سعی در حذف کتب درسی و استفاده از روش های پیشرفته تر دارند، در ایران همچنان کتاب هایی برای تدریس استفاده می شود که با نیازهای جامعه ناهماهنگ است. کتاب هایی که در آن به دانش آموزان مهارت های زندگی، مهارت های اجتماعی و مهارت های فردی آموزش داده نمی شود  و صرفاً تئوری هایی که بیست سال است با وجود تغییرات بسیار جزئی در کشور تدریس می شوند. در صورتیکه مهم ترین هدف از تشکیل نظام آموزش وپرورش آماده کردن نسل جوان برای پذیرفتن نقش در جامعه و فراگیری مهارت های لازم برای پذیرش مسئولیت و داشتن زندگی بهتر است.

این فعال دانشجویی تاکید کرد: در کشور ژاپن محتوای کتب درسی هر سه سال یک بار توسط هیئت مدیره مدرسه و یا شخص مدرس با ضمیمه کردن مطالب جدید به مطالب قبلی به روز می شوند. این محتواها علاوه بر دروس نظری شامل آموزش مهارت های زندگی، موسیقی، اخلاق، فعالیت های خانه داری بدون تفکیک جنسیتی و... هستند که این تنوع آموزشی باعث شده مردمان ژاپن زندگی اجتماعی پربار و موفقیت آمیزی توأم با سلامتی روح و روان داشته باشند. در ایران نیز با تخصیص بخشی از کتب درسی به مهارت های عملی، نیروی کارآمدتری برای کار در جامعه می‌توان آماده کرد.

کابوسی به نام مشق شب

دبیر فرهنگی انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه اضافه کرد: امروزه بسیاری از معلمان بر این باورند که بهترین روش برای آموزش هرچه بهتر دانش آموزان دادن تکالیف درسی زیاد به آنان است اما بر این موضوع واقف نیستند که تعیین تکلیف زیاد، کسل کننده و اغلب نامربوط یکی از دلایل اصلی شکست آموزشی در افراد است.

وی افزود: ارائه تکالیف طاقت فرسا به دانش آموزان نه تنها باعث بهبود عملکرد درسی آن ها نمی شود، بلکه منجر به تغییر دیدگاه آن ها نسبت به مدرسه و ایجاد مشکلات روحی و جسمی از قبیل استرس، میگرن، کمبود خواب و کاهش وزن می شود که ممکن صدمات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. در صورتی که می توان بخشی از زمان کلاس را به انجام تکالیف اختصاص داد تا علاوه بر جلوگیری از مشکلاتی که ذکر شد، دانش آموزان بتوانند وقت بیشتری را با خانواده خود بگذرانند.

وی ادامه داد: در کشور فنلاند نیز که دارای بهترین سیستم آموزشی در سطح جهان است دانش آموزان کمترین میزان تکلیف را نسبت به دانش آموزان سایر کشورها دارند. آن ها تنها روزی نیم ساعت برای تکالیف خود وقت می گذارند و بیشتر تمرکزشان بر اصلی ترین تکلیف انسان یعنی یادگیری و رشد خود است. 

معلمان با عدم مهارت کافی!

قدیمی خاطر نشان کرد: یکی دیگر از عواملی که در تربیت انسان باید به آن توجه کرد این است که در هر جامعه ای تربیت انسان کارا، مفید و با اخلاقیات خوب مهم ترین هدف شمرده می شود که عمدتاً این مسئولیت بر دوش معلمان است. متأسفانه در کشور ما، برخی معلمان از مهارت های کافی، به ویژه در حوزه تکنولوژی آموزشی و استفاده از شیوه های نوین تدریس، برخوردار نیستند و چون جهان همواره درحال پیشرفت است، عدم توانایی آن ها در استفاده از وسایل ارتباطی جدید در تدریس، می تواند منجر به شکاف بین نسلی شود .

وی گفت: در کشور آمریکا معلمان برای اینکه بتوانند شغل خودرا حفظ کنند باید هر سه ماه یک بار با شرکت در کلاس های آموزشی آخرین پیشرفت های تکنولوژی را بیاموزند. همچنین دوهفته قبل از شروع سال تحصیلی به دوره های آموزشی برای یادگیری آخرین روش های آموزشی مطابق با پیشرفت های روز دنیا می روند.

وی افزود:درکشورهای توسعه یافته سعی می کنند از دانش آموزان خود که خیلی سریع دانش روز را دریافت می کنند عقب نمانند . با این وجود شاید بتوان گفت اصلی ترین علت بوجود آمدن این مشکل، عدم توجه کافی به دانشگاه های فرهنگیان و شهیدرجایی به عنوان متولی اصلی تربیت معلم است. دانشگاه هایی که ضمن تأکید مقام معظم رهبری بر اهمیت آن ها، هنوز از بودجه کافی، پشتیبانی های لازم و نیروی متخصص برخوردار نیستند.

راه چاره چیست؟ 

دبیر فرهنگی انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه یادآورشد:  شناخت و رفع مشکلات آموزش وپرورش به عنوان نهادی که انسان تربیت می کند، عامل اصلی موفقیت کشور برای دستیابی به برنامه ریزی های بلند مدت در جهت پیشرفت جامعه است. در نظام آموزشی ما رفع مشکلاتی از قبیل نظام آموزشی معلم‌محور، عدم استفاده محتوای کتب درسی در زندگی، حفظ کردن به جای فکر کردن، تکالیف سنگین و طاقت-فرسا و عدم توانایی اکثر معلمان در استفاده از شیوه های نوین تدریس، در جهت ایجاد تغییر در نظام آموزش وپرورش بسیار ضروری است.

وی گفت: همکاری سایر نهادها از جمله خانواده و رسانه ها با نظام آموزشی، قانون گذاری در راستای تحقق اسناد بالادستی آموزش وپرورش، اهمیت بیشتر به آموزش معلمان و سختگیری در استخدام آنان و توجه به تجربیات کشورهای موفق می تواند در تربیت نسل آینده و به تبع آن در پیشرفت کشور بسیار مؤثر واقع شود.

انتهای پیام/