هفت قدم حضور شاگردان در شرایط کرونائی؛ روایت تجربه مدرسه مصطفی (ص) آمل

بخش اول

عباد عیسوی   

 مقدمه
     وقتی آمد، همه بهت زده شدند، کسی فکرش را نمی‌کرد به این زودی مسافر چینی به ایران رسیده باشد. هیچکس آمادگی دیدن آدم فضایی‌ها در بیمارستان‌های ایران را نداشت. در اوج فعالیت‌های مدرسه پیدایش شد. اسفند ۹۸، سکوت مرگبار خیابان‌ها و بازار، مدارس را نیز در بر گرفته بود و خانواده‌ها فرزندان خویش را به پستوهای خانه برده و تحصیل معمول را به فراموشی سپردند.

در ماه‌های پایانی سال تحصیلی ۹۹-۹۸ هر کس به قدر وسع خود، با به کارگیری پیام‌رسان‌ها، آن هم بیشتر از نوع خارجی‌اش، کج‌دار و مریز درس‌ها را به پایان بردند و همه خود را برای سال جدید آماده می‌کردند.

مؤسسات و مجموعه‌های متنوع جهت پوشش کلاس‌های مجازی و به عبارتی Online از داخلی و خارجی و دانشگاهی و ... پا به عرصه نهاده و پلتفرم‌های متنوعی را ارائه دادند. برخی مدارس برای خود نرم‌افزارهای اختصاصی ساختند، برخی مشترک نمونه‌های خدماتی شدند، برخی به شبکه‌های داخلی بسنده کردند و در این بین وزارت آموزش و پرورش هم از «شاد» رونمایی و بعدها به مدارس تکلیف کرد.

مدرسه مصطفی اما به همه‌ی اینها سرک کشیده بود، از عمومی تا اختصاصی‌اش، ولی آنچه مهم بود که فرزندان با چه چیز راحت‌اند؟

آیا کودک 8-7 ساله را می‌توان پای گوشی خشکاند؟

آیا دیدن مربی در گوشی مادر، جذابیتی برایش دارد؟ آیا پس از یک هفته جذابیتی باقی خواهند ماند؟

آیا همه، امکان تهیه‌ی این گوشی‌ها و تحمیل مبالغ سنگین را دارند؟

آیا سواد رسانه‌ای در خانه‌های ما وجود دارد؟

آیا محصولات متنوع و جذاب تولید شده‌اند؟

آیا آموزش از راه دور، آن اثربخشی را دارد؟

آیا نیاز فرزندان فقط آموزش ریاضی و علوم است؟

آیا در این دوره‌ی حبس خانگی، بازی نیازی جدی‌تر آنان نیست؟

تعاملات اجتماعی و دیدن دوستان چه می‌شود؟

آیا حس و لمس فیزیکی مربی، لازمه‌ی ایجاد ارتباط نیست؟

چرا همه به این سو هجوم آورده‌اند؟

این هجوم کورکورانه نیست؟ و چگونه می‌توان به بهترین عملکرد نزدیک شد؟ و ده‌ها و شاید صدها سوال از این دست را چگونه باید پاسخ داد؟!

مدرسه مصطفی، مدرسه‌ای با رویکرد تحولی بود که رشد چند وجهی دانش‌آموزان را هدف گرفته است و نمی‌تواند و نمی‌توانست خود را در مجاز محدود کند و از حقیقت حاکم بر نیازهای دانش‌آموزان چشم بپوشد.

جمع‌بندی رویکرد کرونایی در مدرسه منجر به تلاش برای برگزاری حضوری کلاس‌ها و حداقل نیمه‌حضوری و حفظ ارتباط فیزیکی مربی و متربّی شد و جهت پر کردن برخی اختلالات و مباحث غیرقابل پیش‌بینی نیز بهره‌مندی از پیام‌رسان‌های داخلی و امکانات عمومی فضای مجازی گردید و دقیقاً از ۱۵ شهریور ۹۹ مدرسه‌ی مصطفی پذیرای فرزندانش شد.

قدم اول:

اطمینان بخشی به خانواده‌ها و ایجاد حس امنیت به آنان اولین قدم این راه بود که باید برمی‌داشتیم. خانواده‌ای که قرار بود فرزندش را با وجود غول بی شاخ و دم کرونا به مدرسه بفرستد، باید با خیال راحت و اطمینان از محیط، دست به چنین ریسکی می‌زد.

رعایت دقیق و کامل دستورات بهداشتی در مدرسه، علاوه بر وظیفه‌ی ذاتی مدرسه باعث می‌شد، خانواده‌ها نیز با ذهنی آرام و به دور از استرس با مدرسه همراهی و همکاری داشته باشند.

۱- بنا شد تا دستگاه تب‌سنجی خریداری شود و همه‌ی دانش‌آموزان، والدین، مراجعین، مربیان و همه و همه در ابتدای ورودی مدرسه مورد سنجش قرار گیرند تا اگر کسی تب‌دار تشخیص داده شد در همان حیاط مدرسه شناسایی و از ورود او به مدرسه ممانعت به عمل آید.

۲- تونل ضدعفونی هم در مدرسه ساخته شد، مواد ضد عفونی به شکل مه‌پاش لباس و کیف فرزندان را پس از تب‌سنجی، ضدعفونی می‌کرد تا آلودگی احتمالی منزل، سرویس و ... به محیط مدرسه راهی نداشته باشد.

۳- پس از ورود فرزندان به محیط کلاس، بلافاصله با دستگاه‌های ضدعفونی‌کننده‌ی چشمی، دستانشان را نیز ضدعفونی می‌کردند تا آلودگی از کفش به دست و از دست به محیط‌های کلاسی، راهی نداشته باشد.

۴- استفاده از ماسک در کلاس و محیط مدرسه نیز اجباری اعلام شد تا همه‌ی پرسنل، مربیان و دانش‌آموزان با رعایت این عامل بازدارنده، خود را در نهایت ایمنی و عوامل بازدارنده آلودگی تنفسی حفظ کنند.

۵- تهویه‌ی محیطی و ممانعت از ایستایی هوا در فضاهای بسته‌ی مدرسه با باز نگه داشتن پنجره‌ها و دود نمودن اسپند به شکل روزانه از دیگر تدابیر اتخاذ شده برای ایمنی بیشتر بوده است.

۶- در پایان کار نیز، تمام محیط مدرسه اعم از کلاس‌ها، سالن‌ها و محیط‌های عمومی با ماده‌ی ضدعفونی قوی به شکل مه‌پاش مجدداً به شکل کامل ضدعفونی می‌گردید تا هیچ عامل بیماری‌زایی در مدرسه باقی نمانده و نماند.

۷- از دیگر اقدامات در محیط مدرسه، فضاسازی فرهنگی و اطلاع‌رسانی با مشارکت فرزندان در نصب بنرها و هشدارهای بهداشتی در جای جای مدرسه حیاط تا ورودی‌ها، سرویس‌های بهداشتی و مکان‌های عمومی مدرسه بود. پیام‌های بهداشتی که همیشه در منظر فرزندان باشد و در صورت فراموشی، هشداری باشد بر رعایت بیشتر و بهتر دستورالعمل‌ها.

۸- یکی دیگر از نگرانی‌های خانواده‌ها موضوع صبحانه و میان‌وعده در سال‌های گذشته بود که با تدبیر کم کردن ساعات حضور فرزندان از ۹:۰۰ الی ۱۲:۳۰ و تدارک کیک صبحانه با بسته‌بندی یک‌نفره با رعایت مباحث بهداشتی، این مسئله نیز به نحوی مطلوب مدیریت شد تا هم فرزندان به تغذیه‌ای مناسب دست یافته باشند و هم خانواده‌ها با اطمینان و خاطری آسوده فرزندان را به مدرسه بفرستند.

۹- در ماه‌های اولیه، بازرسی‌های مکرری از سوی مراکز بهداشتی اتفاق افتاد و در تمام این بازرسی‌ها، اعجاب بازرسان در خصوص تدابیر اتخاذ شده جالب توجه بود و برنامه‌های اجرایی در مدرسه را نمونه و الگو تلقی کرده و اذعان به عدم اجرای چنین دستورالعمل‌های سخت‌گیرانه‌ای در سایر مدارس داشته و رضایتمندانه مدرسه را ترک می‌نمودند.

نتیجه آنکه، با تدارک و مهم‌تر از همه اجرای دقیق آنچه گذشت، بستری امن ایجاد کرد تا خانواده‌ها با خیالی آسوده   فرزندان خود را به مدرسه بفرستند، حضور ۷۵ درصدی فرزندان به شکل حضوری در مدرسه، با توجه به درصدهای بسیار پایین حضور دانش‌آموزان در آمار کشوری و استانی و  تعطیلی مطلق اکثر مدارس، شاهدی بر این ادعاست.

قدم دوم:

تمهیدات تراکمی مدرسه و رعایت فاصله‌گذاری مطلوب، موضوع مهم دیگری بود که باید برای آن نیز تدبیری درست اتخاذ می‌شد.

کلاس‌های ۱۵ نفره مدرسه فرصت ارزشمندی بود تا کلاس‌ها به دو نیمه تبدیل نشوند. حداکثر ظرفیت مصطفی با نیمه‌ی کلاس‌های دیگر مدارس، برابری می‌کرد و این فرصتی بود تا با هم بودن فرزندان یک پایه، دچار خدشه نشود.

این پذیرفتنی نبود تا فرزندان یک پایه، یک سال یکدیگر را نبینند و زوج و فرد آیند، از این رو تصمیم بر آن شد که کلاس‌ها یک روز در میان و به شکل زوج و فرد برگزار شوند و برای مثال ۲ کلاس و تالار در اختیار یک کلاس اول قرار گرفت، ۲ کلاس و سالن میانی آن در اختیار یک کلاس دوم، ۲ کلاس و سالن طبقه بالا در اختیار کلاس سوم و چهارم، ولی با این ترتیب که سومی‌ها روزهای زوج و چهارمی‌ها روزهای فرد در مدرسه حاضر می‌شدند. بدین ترتیب، به هر ۱۵ نفر، فضایی بیش از ۱۲۰ متر مربع اختصاص یافت و با عنایت به حضور ۷۵ درصدی دانش‌آموزان، این معدل خیلی قابل توجه و بالا می‌شد و تراکم فرزندان در مدرسه به نقطه‌ای مطلوب و شاید رویایی نزدیک می‌شد.

استفاده از محیط‌های باز، تالار شهید ابراهیم، حیاط چهارباغ و ... نیز از دیگر فرصت‌ها و محیط‌های قابل استفاده طی ۳ ساعت و نیم حضور فرزندان بود.

حضور کاملاً اختیاری فرزندان با وجود این تمهیدات، موضوع مهمی بود که از ابتدا تا انتهای سال تحصیلی بر آن تأکید داشته‌ایم.

قدم سوم:

برگزاری ۳ آیین افتتاحیه و آغاز سال تحصیلی در روزهای ۱۵، ۱۶ و ۱۷ شهریور ۹۹ با حضور حداکثری خانواده‌ها در تالار شهید ابراهیم، نوید خوبی بود بر اعتماد و همگامی خانواده‌ها به مدرسه.

در ۱۵ شهریور دو کلاس اول و خانواده‌ها، در ۱۶ شهریور دو کلاس دوم و خانواده‌ها و در ۱۷ شهریور کلاس‌های سوم و چهارم، آغاز سال تحصیلی را جشن گرفتند.

چندی بعد، فرزندان پایه اولی در همین تالار، جشن قرآن خود را برگزار کردند.

یکی از برنامه‌های هفتگی در این تالار برگزاری صبحگاه‌های مدرسه بود، هر کلاسی مسئولیت این صبحگاه‌ها را بر عهده می‌گرفت و با برگزاری برنامه هایی همچون قرائت قرآن، سرود ملی، چیستان، ورزش صبحگاهی، سرود، نمایش، حدیث، آرمان و ... آغازی پر انرژی و شاد را رقم می‌زدند.

صبحگاه‌های مدرسه هفته‌ای دو بار برگزار می‌شد. البته در آغاز هر هفته و به عبارتی شنبه‌ها، مراسم به اهتزاز درآوردن پرچم و در پایان هفته نیز، مراسم پرچم برگزار می‌شد. برنامه‌ریزی، انتخاب‌ها و اجرای تمام این برنامه‌ها به عهده‌ی دانش‌آموزان است تا از همین ابتدا، مسئولیت‌پذیری را بیاموزند.

مهر ماه با برنامه‌های کلاسی و به شکل 3 روز حضور در هفته با قوت به پیش می‌رود و در آبان و 13 آبان روز دانش‌آموز با برگزاری مراسمی در مدرسه و با تدارک برنامه‌هایی از قبل، اعم از آماده کردن سرود، نقاشی، تحقیق و ... با شکوه خاصی برگزار شد.

مراسم بزرگداشت پیروزی انقلاب اسلامی نیز در بهمن ۹۹ با مشارکت مدرسه و در مسجد محله، مسجد امام باقر (علیه السلام) برگزار شد. در این مراسم فرزندان مدرسه با تمرین و آماده‌سازی سرود فیلم «پرواز ممنوع» و اجرای قوی و هماهنگ در مسجد، فضایی خاص را برای خانواده‌ها و حاضران ایجاد نمودند. آتش‌بازی و هدیه پایانی به فرزندان نیز، خاطره‌ای ناب را در اذهان آنان ثبت و ضبط نمود.

حضور روحانی در مدرسه از دیگر برنامه‌های مدرسه در مناسبت‌ها بود که به دلیل شرایط و محدودیت‌ها به شکل حداقلی انجام گردید.

یکی از برنامه‌های جذاب برای فرزندان و خانواده‌ها، اجرای متفاوت بزرگداشت روز معلم در مدرسه بود. این آیین‌های پاسداشت، به شکل مجزّا و در حیاط مدرسه با توجه به مطلوبیت آب و هوایی و مکان چهارباغ مصطفی برگزار گردید.

در بخش بعدی این یادداشت ، به قدمهای چهارم تا هفتم می پردازیم. ان شاالله

انتهای پیام/

از شما صاحبنظر گرامی در حوزه تعلیم و تربیت هم دعوت می کنیم، از نویسندگان، ممیزان و اعضای هیئت تحریریه پنجره تربیت باشید. برای ارسال مطالب و عضویت در هیئت تحریریه، از طریق ایمیل FarsPanjarehTarbiat@gmail.com مکاتبه فرمائید.