«قانون مسعودی»؛ دایره المعارف بزرگ نجومی ابوریحان بیرونی معرفی شد

به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد به نقل از آستان‌نیوز، همزمان با روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی، حکیم و دانشمند شهیر ایرانی، نود و چهارمین برنامه سه‌شنبه‌های علمی - فرهنگی آستان قدس رضوی به معرفی قدیمی‌ترین نسخه «قانون مسعودی»؛ دایره المعارف بزرگ نجومی اثر این اندیشمند قرن چهارم هجری قمری اختصاص پیدا کرد.

پژوهشگر علوم اسلامی در این نشست وبیناری اظهارکرد: تسلط ابوریحان بیرونی به زبان‌های فارسی و عربی و آشنایی با زبان‌های یونانی و سریانی به او کمک کرد تا از علوم آن روزگار به‌خوبی بهره بگیرد و به دانش خویش بیفزاید.

حمیدرضا محمدخانی به جسارت ابوریحان در تحقیق‌های علمی اشاره کرد و افزود: این دانشمند برای خلق نظریه‌های تازه، علوم دریافتی دانشمندان پیشین را مورد بررسی دوباره قرار می‌داد و برای تکمیل یافته‌های خویش به‌کار می‌گرفت.

وی با بیان اینکه در سده‌های پیشین که علم جدید هنوز ظهور و بروز نیافته بود، پیوستگی خاصی میان علم ریاضی و نجوم قرار داشت، افزود: یکی از مزایای دانشمندان گذشته سیر بین علوم متقدم بود و این آگاهی حلقه مفقوده کنونی به حساب می آید زیرا که علوم مترتب بر هم هستند و وقفه بین آن باعث عدم درک درست ادامه علم‌ها می‌شود.

این پژوهشگر علوم اسلامی از کتاب قانون مسعودی به عنوان اثر این دانشمند پرآوازه نام برد که در آن به مبانی نجوم و هیأت قدیم یا گاه‌شماری طول روز، ماه و سال و به طور کلی تاریخ قمری و استخراج تقویم اشاره دارد.

محمدخانی تصریح کرد: این کتاب که به بحث‌های دیگری همچون مبانی رویت هلال ماه و محاسبه بین الطلوعین(فاصله زمانی از طلوع فجر و اذان صبح تا طلوع آفتاب) و طلوع شفق و فلق می‌پردازد و برای حساب کردن اذان صبح و مغرب و خسوف و کسوف نیز کاربرد دارد.

وی آثار و کتاب‌های برجای مانده از ابوریحان بیرونی را نشانی بر سرآمدی این دانشمند بر بزرگان علمی عصر خود عنوان کرد و گفت: ابوریحان بیرونی مباحث بسیاری را مطرح و نظریات جدیدی را بیان کرده که پیش از وی کسی به آن‌ها نپرداخته است.

۱۵ نسخه خطی از آثار بیرونی در کتابخانه مرکزی رضوی

در مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نیز ۱۵ نسخه خطی از آثار ابوریحان بیرونی نگهداری می‌شود که یکی از نفیس‌ترین و کهن‌ترین نسخه‌های خطی این گنجینه، کتاب «قانون مسعودی» است.

«قانون مسعودی»، یک دایره المعارف بزرگ نجومی است که از ۱۱ مقاله تشکیل شده که هر مقاله دارای ابواب و فصولی راجع به مثلثات کروی، زمین و ابعاد آن، خورشید و ماه و سیارات است.

نسخه موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، مجلد دوم کتاب قانون مسعودی و از قدیمی‌ترین و جزو اولین نسخه‌های خطی موجود در ایران به شمار می‌رود.

روز سیزدهم شهریور بزرگداشت ابوریحان بیرونی، ریاضی‌دان، منجم، فیلسوف، جغرافیدان، داروشناس، کانی‌شناس، دین‌شناس و سیاح ایرانی، نام‌گذاری شده است.

انتهای پیام/ ۷۰۰۵۱