به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، از میان گونه‌های رایج ادبیات، زبان شعر صریح‌ترین، خوش آهنگ‌ترین و در بسیاری از موارد ماندگارترین حضور ادبی، در بطن و ذهن مردم هر کشوری به شمار می‌رود.
در این میان، ادبیات عاشورایی، از غنی ترین و حماسی‌ترین ذخایر فکری و احساسی شیعی است و برخی از شاعران نیز تمام شهرت خود را مدیون همین ذخیره فکری _ احساسی شیعی هستند.
با مرور سوگواره‌های ادبی و برنامه‌هایی که تا کنون در حوزه ادبیات آئینی در کشورمان برگزار شده است، درمی‌یابیم که شب شعر عاشورای شیراز که امسال سی و ششمین سال برگزاری آن را شاهد هستیم؛ مستمرترین جلوه ادبیات آیینی کشور به شمار می‌رود.
به جرأت می‌توان گفت، این شب شعر، مهمترین بستر شکوفایی و رشد شعر آئینی و عاشورایی و پویاترین سوگواره ادبی در دوران معاصر است که تا کنون زمینه ظهور و رشد بسیاری لز شاعران شاخص و سرشناس این حوزه از ادبیات شده است.
شب شعر عاشورای شیراز که چند سالی است به شبهای شعر عاشورا تبدیل شده است، دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که هر یک به تنهایی دلیلی بر ماندگاری و تداوم آن می‌باشند.
مروری بر جلوه‌های آئینی شب شعر عاشورا
یکی از مهمترین شاخص‌های شبهای شعر عاشورای شیراز، مردمی بودن آن است؛ عدم وابستگی این سوگواره با سابقه، به اداره‌ها و نهادهای دولتی چه از نظر مالی و چه از نظر نیروهای اجرایی و روند برگزاری، راز بقا و یکی از گیراترین جذبه‌های این فعالیت عظیم فرهنگی است.
دست اندکاران این سوگواره که خلوص نیت و عشق بی‌دریغ به اهل بیت(ع) و ارادت ویژه به امام حسین(ع) حلقه اتصالشان شده است؛ همواره خود را غلام و خادم دستگاه حسینی می‌دانند و فارغ از هر چشم داشت و بدون توجه به موقعیت علمی و اجتماعی خود، حضور در این مسیر و تلاش در این جهت را یک توفیق معنوی ویژه و حاصل نگاه و نظر و دعوت خاص اهل بیت(ع) به ویژه حضرت زهرا (س) می‌دانند.
پدر شعر آئینی فارس و یکی از پرتلاش ترین افراد در کشور، که این روزها حال جسمی مساعدی ندارد؛ در گفتگو با فارس، از شب شعر عاشورا به عنوان مستمرترین و باسابقه ترین حرکت ادبیات آیینی و غیردولتی یاد کرد و اظهار داشت: شب شعر عاشورای شیراز، جایگاه ارجمندی به عنوان عزاداری فرهیختگان و اعتکاف ادبی شاعران کسب کرده است.
احد ده بزرگی درباره چگونگی آغاز به کار شب شعر عاشورا در شیراز گفت: ۳۶ سال پیش در حالی‌که برای هر مناسبتی به غیر از مناسبت‌های مذهبی، عصرشعر و شب‌شعر برگزار می‌شد و هیچ مراسم مذهبی ویژه اهل بیت(علیهم السلام) وجود نداشت؛ تعداد انگشت‌شماری شاعر عاشورایی مثل مرحوم حسام، مؤید و غفور زاده و چند تن دیگر از عزیزان حسینی در استان‌های دیگر داشتیم و لطف و عنایت خداوند شامل حال استان فارس شد و بنده یک سال استان به استان و شهرستان به شهرستان حرکت کردم تا بتوانیم ۳۰ نفر شاعر عاشورایی را در شیراز جمع کنم.
این شاعر آئینی که در بین شاعران به بابا احد مشهور است، افزود: با عنایت خاصه حضرت صدیقه طاهره (سلام‌الله‌علیها) و همکاری دوستانی مثل مرحوم حاج حسین فرهنگ، شعرا را جمع کردیم و اولین شب شعر عاشورا با وجود انتقادها و اعتراض‌های فراوان افرادی که معتقد بودند شعر عاشورا، شعر فرمایشی است برگزار شد.
وی گفت: بسیاری از افراد معترض در آن زمان، افرادی در حوزه هنری تهران بودند که در حال حاضر هم به عنوان شاعران عاشورایی مطرح هستند و من این هم‌سویی و همراهی را از برکت دستگاه امام حسین(ع) و از موفقیت‌ها و تاثیر عمیق شب شعر شاعورای شیراز می‌دانم.
ده بزرگی اظهار داشت: تلاش‌های فراوانی انجام‌شد تا به افراد بفهمانیم که شعر عاشورایی شعر است و در همان سال‌ها به لطف خداوند طرح شعر و قصه برای دانش‌آموزان را با همراهی آقای خسرو آقایاری راه‌اندازی کردیم.
وی بیان داشت: خیلی‌ها اردوهای دانش‌آموزی رامسر را به یاد دارند، سالانه ۷۰۰ دانش‌آموز به مدت ۱۰ روز، در رامسر جمع می‌شدند و آموزش‌های لازم در قالب کلاس‌های مختلف ادبی به دانش‌آموزان داده می‌شد و استعداد‌های درخشان ویژه هرسال به عصر شعر عاشورا تزریق می‌شدند.
این شاعر آئینی بیان کرد: در ابتدای امر، بنده به اتفاق آقای دکتر سنگری، مرحوم مردانی و خسرو آقایاری به عنوان مدرس، داور و برگزار کننده این برنامه انجام وظیفه می‌کردیم، اشعاری که دانش‌آموزان آماده می‌کردند یا تهاجم به نظام بود و یا بر اساس نهیلیسم و پوچ‌گرایی گفته شده بود که از این ماجرا بسیار ناراحت بودم و با توسل به حضرت زهرا (سلام الله علیها) و عنایت ویژه و سفارش و دلداری ایشان در خواب، فردای آن روز فراخوان مسابقه شعر عاشورایی را اعلام کردیم.
وی با ذکر یک خاطره از آن دوران عنوان کرد: همه دانش‌آموزان به جز یک نفر که ظاهراً منافقین در تلاش بودند که او را ببرند؛ شعر گفتند. وقتی دلیل را از آن یک نفر جویا شدم؛ اظهار کرد که نمی‌تواند و عذرخواهی کرد، بعد که حدیث معروف "من علٌمنی حرفا فقد صیرنی عبدا" را به او یادآور شدم و گفتم با وجود آموزش‌هایی که به او داده‌ام مکلف است که در مسابقه شرکت کند، باز هم با ناراحتی اظهار ناتوانی کرد به او سفارش کردم به حضرت زهرا(س) متوسل شود و خودم نیز به نیابت از او دو رکعت نماز هدیه به حضرت زهرا(س) خواندم و کمی بعد دیدم که دوان دوان به سمت ما می‌آید و فریاد می‌زند گفتم، پرسیدم چه گفتی؟ این بیت را خواند:
چشمی گشودیم و دیدیم، خورشیدمان سر بریده است
دست پلیدی از این باغ، یک دامن آلاله چیده است
وی ادامه داد: آن دانش آموز، فاطمه سالاروند بود که در حال حاضر از شاعران بسیار خوب کشورمان است.
ده بزرگی اظهار داشت: شب شعر برگزار شد و اشعار گردآوری شده در کتابی با عنوان اشعار عاشورایی با مقدمه آقای دکتر سنگری چاپ شد و در ادامه با همت آقای دکتر فخارزاده برنامه‌ای هم در دانشگاه برگزار شد. در کانون پرورش فکری هم همین حرکت انجام شد و کرمان پیش‌قراول شد و خیمه حضرت سکینه و حضرت رقیه(س) را در آنجا برپا کردیم.
وی ادامه داد: با عنایت ویژه اهل بیت (علیهم السلام) و کرم این چهارده نور و انتخاب ویژه‌شان هر چند وقت یک‌بار جایی انتخاب می‌شد و این حرکت‌ها ادامه پیدا می‌کرد؛ به عنوان مثال برنامه ویژه امیرالمومنین و تجلی حضرت زهرا (سلام الله علیهما) در یزد کلید خورد و بعد به لامرد منتقل شد و ۵ سال با عنوان فدک الزهرا در آنجا برگزار شد و بعد با همت آقای پرندآور به جهرم منتقل شد.
ده برزگی، شب شعر عاشورای شیراز را محرک و مبدا بسیاری از برنامه‌های دیگر برشمرد و گفت: علاوه بر برنامه‌هایی که عرض کردم، شب شعر طلاب و دانشجویان، جایزه ادبی داستان کوتاه عاشورا و بسیاری از برنامه‌های دیگر در کنار این سوگواره عظیم کشوری ظهور و بروز داشته و همچنان هم دارد که همه این‌ها به نفس‌های پاک بانیان این برنامه برمی‌گردد و جای شکر از خداوند و تقدیر از تمام دوستان و همراهانم در این سال‌ها و تمام خادمان دستگاه امام حسین(ع) دارد.
علاوه بر صحبت‌های بابا احد شعر آئینی شیراز، نکته‌ای که برای من به عنوان یک شرکت کننده و بیننده در سال‌هایی که این سوگواره را دنبال کرده‌ام قابل توجه است خاص و همسان بودن شیوه برگزاری است.
خوب به یاد می‌آورم در هر نقطه‌ای که شب شعر عاشورای شیراز برگزار شده است؛ چه در منزل زنده‌یاد فرهنگ یا تالار حافظ و چه در حرم مطهر احمد بن موسی(ع) و امسال در حریم امن علی بن حمزه(ع)، همیشه برنامه با قرائت حدیث شریف کساء و سپس شعرخوانی شاعران منتخب کشور و مداحی ذاکران اهل بیت و سخنان آموزنده و عالمانه یک همراه همیشگی یعنی محمدرضا سنگری و در آخر معرفی موضوع سال بعد دنبال شده است.
همانطور که اشاره شد، این برنامه که از اولین دوره آن در سال۶۵ برگزار شد؛ از جهات مختلف منحصر به فرد است. مهم ترین ویژگی این شب شعر، مردمی بودن آن از هر لحاظ است. این سوگواره، با وجود پذیرایی و میهمان نوازی مثال زدنی در برخورد با شاعران، به هیچ کمک رسمی و اداری وابسته نیست.
ویژگی دیگر شب های شعر عاشورای شیراز، پرداختن به سوژه هایی از مفاهیم و شخصیت های عاشوراست که شاعران به آنها نپرداخته و یا کم تر پرداخته‌اند.
با مرور موضوعات این شب شعر می‌توان گفت: سه سال اول این شب شعر به موضوع عام عاشورا اختصاص داشت و از سال چهارم، ستاد اجرایی، بنا را بر این گذارد که هر سال یکی از افراد، زمان ها و یا ویژگی های واقعه عظیم عاشورا را معرفی کند تا شاعران، یک سال زمان داشته باشند شعر خود را برای آن موضوع بسرایند.
تاکنون موضوع این شب شعر به شخصیت هایی همچون حضرت زینب (س)، حضرت عباس(ع)، حضرت علی اکبر، حضرت علی اصغر، جون، مسلم، حبیب بن مظاهر و فرزندان مسلم و امام حسن(ع) و شهدای نماز ظهر عاشورا و حر و جاماندگان و حسرت و زدگان و ... اختصاص یافته است.
جهت بررسی بعد علمی شبهای شعر عاشورای شیراز، سراغ یکی از اساتید همراه و از داوران و شرکت‌کنندگان در دوره‌های متمادی این شب شعر و یکی از شاعران آئینی کشور و استان یعنی غلامرضا کافی رفتیم.
شب شعر عاشورا نوعی عزاداری فرهیخته است
وی در توصیف و تعریف این شب شعر یک جمله مشهور و قدیمی از خودس را یادآور شد و گفت: شب شعر عاشورا نوعی عزاداری فرهیخته است و شب شعر عاشورای شیراز به واسطه نفس طیبی که از بانیان امر پشت کارش است؛ یکی از ماندگارترین برنامه‌های فرهنگی مذهبی بعد از انقلاب در کشور به شمار می‌رود.
این استاد دانشگاه، تعیین موضوع و ارائه داده‌ها و تهیه کتابی که موضوع را تبیین می‌کند به صورت سالانه را یکی از نقاط قوت این سوگراه ذکر کرد و ادامه داد: علاوه بر این موارد، مردمی بودن دلیل سلامت این سوگواره رغبت انگیز است.
کافی بیان داشت: حضور در این شب شعر برای شاعران بسیار رغبت‌انگیز است و هر ساله با استقبال فراوانی از سراسر کشور روبرو می‌شویم و این مایه مباهات است ضمن اینکه شیراز شهر شعر است و ما فولاد و ذوب آهن نداریم، حافظ و سعدی داریم و باید این اتفاق در سومین حرم اهل بیت(ع) می‌افتاد.
شب شعر عاشورا رسانه‌ای است برای معرفی شاعران برتر
این شاعر آئینی با اشاره به سازنده بودن شب شعر عاشورای شیراز، اضافه کرد: برای معرفی هر کاری باید یک دستگاه تبلیغاتی و رسانه‌ای باشد و شب شعر عاشورای شیراز یک تریبون و رسانه و بلندگو برای معرفی شاعران آئینی است.
کافی افزود: با توجه به پایداری این سوگواره و از آنجا که آثار شاعران با گزینش و داوری و غربال انتخاب می‌شود و چهره‌های برتر به دور از هر نوع جانب‌داری حزبی و... بالا می‌آیند و نفسانیات در این سوگواره وجود ندارد و این برنامه از سلامت برخوردار است؛ همین سلامت باعث شده چهره های ارجمند و ارزشمند معرفی شوند و شعر آئینی رونق ویژه‌ای بگیرد.
وی در ادامه به جریان سازی این شب شعر اشاره کرد و اظهار داشت: یکی از اقدامات خوبی که متاسفانه در سال‌های اخیر جای خالی آن احساس می‌شود، اردهای دانش‌آموزی رامسر بود که در این اردوها استعدادیابی ؤ آموزش دانش‌آموزان، گرایش آنان به سمت شعر آئینی را بیشتر کرده بود.
این استاد دانشگاه ضمن مرور جریان‌های مختلف در شعر گفت: همیشه نکاه‌های متفاوت بوده و ما نمی‌توانیم یک مسیر خاص را برای شعر تعریف کنیم چون گرایش شاعران متفاوت است هر چند جریان های قوی‌تر شعر می‌تواند منسوب به دین باشد و شب شعر عاشورای شیراز یکی از قوی‌ترین‌هاست.
به گفته وی، اگر جریان سازی فکری و تقویت ذهن بچه‌ها در دوران دانش آموزی شکل بگیرد، وقتی با این بن مایه وارد محیط های جدید شوند؛ جریان ساز می‌شوند و جریان‌های منحرف روی آنها تأثیر نمی‌گذارد.
این استاد دانشگاه درباره مکتب سازی شب شعر عاشورای شیراز و امید به صاحب سبک شدن ادبیات معاصر در این زمینه گفت: سبک بسامد شناسه‌ها در یک بازه زمانی است و ۳۰ و چند سال برای شکل گیری یک سبک زمان کمی است و اگر شما دوره‌های گذشته را در سبک سازی منسجم‌تر می‌دانید به دلیل گذر از آن زمان و دیدن آن دوران با فاصله زمانی است.
وی خاطرنشان کرد: نکته دیگر محتوا و قالب است، ضمن اینکه ما تابع عمومیت شعر هستیم، یکی از محاسن شب شعر عاشورا موضوع محور و برنامه محور بودن آن است که باعث شناخته شدن بسیاری از گم‌گوشه‌های واقعه عاشورا و افراد و اشخاص شده است.
کافی در پایان در پاسخ به جایگاه شب شعر عاشورای شیراز در پژوهش‌ها و تحقیقات دانشگاهی گفت: متاسفانه شب شعر عاشورای شیراز، آنگونه که باید مورد توجه پژوهشگران به طور خاص نبوده‌است و تنها یک مورد بررسی گونه شناسی ۳۰ ساله این شب شعر در دانشگاه شیراز در دست انجام است که امیدوارم این مهم نیز مورد توجه پژوهشگران قرار بگیرد.
سید محمدامین جعفری یکی دیگر از دست‌اندرکاران شب شعر عاشورای شیراز است که به عنوان دبیر اجرایی این جشنواره خود را خادم این دستگاه و حضور در جمع خوبان برگزار کننده را توفیقی بی بدیل می‌داند.
وی در این گفتگو به خبرنگار فارس گفت: در میان برنامه‌های فرهنگی و مذهبی بعد از انقلاب اسلامی، هیچ برنامه‌ای بیشتر از سی سال عمر ندارد و شب شعر عاشورای شیراز از این جهت و بسیاری جهات دیگر بی‌نظیر است.
جعفری افزود: همانطور که می‌دانید مردمی بودن یکی از شاخصه های این سوگواره است که از مهمترین دلایل ماندگاری آن نیز می باشد.
دبیر علمی سی و ششمین شبهای شعر عاشورایی شیراز نیز در گفتگو با فارس گفت: سوگواری سی و ششم با موضوع حسرت زدگان و جاماندگان از کاروان حسینی در دو شب۲۴ و ۲۵ شهریور ماه و به صورت حضوری و مجازی در حرم مطهر حضرت علی بن حمزه (ع) در حال برگزاری است که امشب دومین شب و شب پایانی را خواهیم داشت.
هاشم کرونی از حضور ۴۰ شاعر در شب شعر عاشورای امسال شیراز خبر داد و گفت: ۱۴ شاعر از شیراز و ۲۶ شاعر از دیگر استان ها در شب شعر امسال شعر خوانی دارند که به دلیل شرایط کرونایی و برای نخستین بار سوگواره به دو صورت حضوری برای شاعران استان فارس و مجازی برای شاعران مهمان از دیگر استانها برگزار می‌شود.
دبیر علمی سی و ششمین سوگواره شب شعر عاشورای شیراز گفت: طبق روال هر سال امشب پس از شعرخوانی شاعران موضوع سال آینده نیز مشخص و ابلاغ خواهد شد.
کرونی ضمن تشکر از همه گردانندگان این شب شعر، حضور در این برنامه را توفیقی معنوی برشمرد و خاطرنشان کرد: با افتخار در کنار پیرغلامان امام حسین (علیه السلام) در این برنامه حضور داریم و امیدوار به پر شاخ و برگ شدن این درخت تنومند که ریشه در دل‌های پاک بانیان و همراهان همیشگی‌اش دلرد؛ در سال های آینده نیز می‌باشیم.
پخش زنده سی و ششمین دوره شب شعر عاشورا، از شیراز، حرم سوم حضرات اهل بیت علیهم السلام در ایران اسلامی امشب ۲۵ شهریورماه ۱۴۰۰ هجری خورشیدی ساعت ۲۰:۳۰
آدرس پخش زنده:
http://Instagram.com/poemashoora
https://www.aparat.com/sherashoora/live
انتهای پیام/س
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
