ذخایر آبی که آب می‌رود/ دشت‌های زنجان هر روز تشنه‌تر می‌شود

به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، آب را می‌توان موضوع روز کشور خواند، آبی که هم برای شرب و سلامت و هم اشتغال مردم به آن وابسته است.

بحث آب یکی از مهمترین موضوعات و چالش‌های آینده کشور و به ویژه استان زنجان است، چرا کمبود آب و کاهش بارندگی‌ها موجب شده تا این چالش هر روز پر رنگ‌تر از روزهای گذشته خود را نشان دهد.

در سالیان اخیر و در دولت‌های گذشته کمتر به فکر ساخت سد در استان زنجان بوده‌اند و سهم استان از آب فقط روان آب‌ها بوده است، موضوعی که امنیت آب استان را با چالش روبرو کرده است که این مشکل در سال گذشته به خوبی خود را نشان داد.

کمبود بارش‌ها در سال گذشته با خشک شدند روز اصلی استان یعنی «قزل اوزن» خود را نشان داد و شهرستان‌های زنجان و طارم با کمبود آب و خشک شدند زمین‌های کشاورزی آنرا به خوبی لمس کردند.

کاهش ۱۴ درصدی بارش در استان زنجان

کاهش بارش‌ها در سالیان اخیر از مشکلات استان زنجان بوده است، موضوعی که امسال هم شاهد آن هستیم، به طوری که به گفته مدیرکل هواشناسی استان زنجان میزان بارش استان در سال زراعی جاری تا پایان دی‌ماه ۱۰۰ میلی‌متر بوده و این میزان بارش نسبت به سال گذشته ۴ درصد و نسبت به بلند مدت ۱۴ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

یکی از موضوعاتی که در سفر آیت‌الله رئیسی، رئیس جمهور به زنجان نیز مطرح شد موضوعاتی با محوریت آب بود از سدهایی نیمه تمامی که برای تکمیل نیازمند اعتبارات ملی است تا منابع آبی و دشت‌های زیرزمینی که روز به روز در حال کاهش و افت سطح است.

کاهش بارندگی‌ها در چند سال اخیر اهمیت موضوع آب را بیش از گذشته نمایان کرده است، از صرفه‌جویی شهروندان در مصرف آب شرب تا اصلاح الگوی کشت و جانمایی شرکت‌ها و شهرک‌های صنعتی به ویژه صنایع آب متناسب با شرایط آبی منطقه و احداث سدها و سیل بندها و طرح‌های آبخیزداری از جمله اقداماتی است که باید در این زمینه اتفاق بیفتد.

با توجه به خشکسالی‌های اخیر ذخایر آبی در استان به حداقل خود رسیده و آخرین نفس‌های خود را می‌کشد، اما همچنان صدای آژیر خطر این موضوع برای خیلی‌ها هنوز به گوش نمی‌رسد این موضوع را می‌توان از کشت هنداونه و برنج در استان زنجان در حوزه کشاورزی، احداث صنایع آب بر چون فولاد و برخی صنایع در استان و مصرف بی‌رویه آب مشاهده کرد.

نگاهی به وضعیت منابع آبی در استان نشان می‌دهد که همانطور که ورودی آب به ذخایر آبی در سال‌های گذشته کاهش داشته است، خروجی از این منابع نیز به دلیل مصرف بخش‌های مختلف افزایش داشته است و این یعنی افزایش فشار بر ذخایر آبی.

90 درصد آب مصرفی استان در بخش کشاورزی، 6 درصد در بخش خانگی و بقیه آن در بخش صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد که همین امر اهمیت پرداختن به موضوع استفاده صحیح آب در کشاورزی را بیش از بیش گوشزد می‌کند.

از کاهش ورودی تا افزایش خروجی سدهای زنجان

مدیر عامل آب منطقه‌ای استان زنجان در این زمینه در گفت‌و‌گو با فارس با اشاره به اینکه ورودی سد تهم در سال‌ آبی جاری کاهش ۸۶ درصدی داشته است، اظهار کرد: ورودی سد گلابر نیز در سال‌جاری کاهش ۶۳ درصدی داشته است.

با بیان اینکه ورودی سد کینه‌ورس نیز کاهش ۶۴ درصدی داشته است، بیان کرد: ورودی سد تالوار نیز در سال‌ آبی جاری کاهش ۸۱ درصدی داشته است.

وی با بیان اینکه خروجی آب سدهای تهم، کینه‌ورس و تالوار به ترتیب ۱۱، ۶۸ و ۵ درصد کاهش داشته است، اضافه کرد: این در حالی است خروجی سد گلابر افزایش ۱۲۶ درصدی داشته است.

افشاری با بیان اینکه حجم آب سد تهم در سال‌جاری ۴۲ درصد کاهش یافته است، بیان کرد: حجم آب این سد در سال گذشته ۶۰ درصد پر بوده که در سال‌جاری به ۳۵ درصد رسیده است.

مدیر عامل آب منطقه‌ای استان زنجان با اشاره به اینکه حجم آب سد گلابر در سال‌جاری ۱۸ درصد کاهش یافته است، بیان کرد: حجم پر بودن سد گلابر ۵۴ درصد شده است.

وی با بیان اینکه حجم آب پشت سد کینه‌ورس کاهش ۲۹ درصدی داشته است، بیان کرد: درصد پر بودن سد کینه‌ورس در سال گذشته ۹۴ درصد بوده که در سال‌جاری به کمتر از ۶۶ درصد رسیده است.

افشاری با بیان اینکه در سال آبی جاری میزان آب پشت سد گلابر کاهش ۸ درصدی داشته است، عنوان کرد: ۲۴ درصد از سد گلابر پر شده است.

مدیر عامل آب منطقه ای استان زنجان همچنین به طرح‌های در دست احداث شرکت آب منطقه‌ای اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون ساختمان شبکه آبیاری و زهکشی گلابر ۹۲ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.

افشاری با اشاره به اینکه ساختمان سد مراش ۶۳ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، ادامه داد: ساختمان سد بلوبین نیز هم‌اکنون ۶۲.۷ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

وی با بیان اینکه سد شماره ۲ میرزاخانلو ۹۳ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، بیان کرد: پروژه انتقال آب کشاورزی به پایاب سد کینه‌ورس نیز ۹۸ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

مدیر عامل آب منطقه‌ای استان زنجان با بیان اینکه ساختمان سد تالوار ۹۹.۶۸ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، اضافه کرد: ساختمان شبکه آبیاری و زهکشی تالوار نیز ۳۲.۲ درصد است.

وی با بیان اینکه ساختمان سد مخزنی مشمپا ۳۷.۶۶ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، گفت: ساختمان شبکه آبیاری و زهکشی سد مشمپا ۴۲.۷۴ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

افت ۱۷۳ میلیون مترمکعبی سطح دشت‌های زنجان

افشاری با بیان اینکه زنجان پنج دشت ممنوعه دارد که در حال کاهش حجم مخزن است، عنوان کرد: مجموع تغییرات حجم مخزن دشت‌های زنجان در سال گذشته افت ۱۷۳ میلیون مترمکعبی داشته است که این میزان در دراز مدت ۹۷ میلیون مترمکعب بوده است.

مدیر عامل آب منطقه‌ای استان زنجان گفت: حجم مخزن دشت ممنوعه زنجان در سال گذشته ۷۷ میلیون و ۹۷ هزار مترمکعب کاهش داشته که این میزان در دراز مدت ۲۵ میلیون  و ۲۰ هزار مترمکعب داشته است.

مدیر عامل آب منطقه‌ای استان زنجان با بیان اینکه حجم دشت سجاس در سال گذشته افت ۲۰ میلیون و ۶۲ هزار مترمکعب داشته است، گفت: این دشت در دراز مدت کاهش ۶ میلیون و ۶۶ هزار مترمکعب دارد.

وی با بیان اینکه دشت ابهر در سال گذشته ۳۹ میلیون و ۱۵ هزار مترمکعب افت داشته است، عنوان کرد: این کاهش در دراز مدت ۳۹ میلیون و ۵۸ هزار مترمکعب کاهش داشته است.

افشاری با بیان اینکه در سالی  که گذشت حجم مخزن دشت قیدار ۲۴ میلیون و ۸۴ هزار مترمکعب کاهش داشته است، بیان کرد: این میزان در دراز مدت ۱۸ میلیون و ۵۱  هزار مترمکعب کاهش داشته است.

مدیر عامل آب منطقه‌ای استان زنجان با بیان اینکه مخزن دشت زرین آباد کاهش ۱۱ میلیون و ۱۵ هزار مترمکعب دارد، گفت: ۷ میلیون و ۸۲ هزار متر مکعب کاهش دشت زرین آباد در بلند مدت است.

انسداد ۴ هزار و ۹۰ چاه غیر مجاز در استان زنجان

افشاری در ادامه با اشاره به اینکه از ابتدای طرح احیا و تعادل‌بخشی در سال‌های اخیر تاکنون ۴ هزار و ۹۰ حلقه چاه غیرمجاز پر شده است، گفت: با عملیات انسداد این تعداد، از هدر رفت آب به حجم حدود ۲۱۹ میلیون مترمکعب صرفه‌جویی شده است.

مدیر عامل آب منطقه‌ای استان زنجان با بیان اینکه در این مدت از اضافه برداشت ۴۲۱ حلقه چاه مجاز جلوگیری شده است، اضافه کرد: حجم آب صرفه‌جویی شده با عملیات جلوگیری از اضافه‌برداشت‌های این چاه‌ها حدود ۴۸ میلیون مترمکعب بوده است.

وی با اشاره به نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه‌ها عنوان کرد: از ابتدا تاکنون، ۲ هزار و ۷۰۴ کنتور هوشمند بر روی چاه‌های استان زنجان نصب شده است.

زنجان در حوزه آب عقب ماندگی زیادی دارد

نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در زنجان با اشاره به اینکه مهم‌ترین اولویت بنده در استان بحث آب است، اظهار کرد: بنا به دلایلی عقب ماندگی‌های زیادی نسبت به اکثر استان‌ها در حوزه آب داریم.

مصطفی طاهری با اشاره به اینکه آب تنظیمی در استان زنجان وجود ندارد و از سهم سایر استان‌ها بسیار کمتر است، عنوان کرد: تقریبا می‌توان گفت زنجان آب تنظیمی ندارد و برای همین به سمت مصرف آب‌های زیرزمینی حرکت کرده‌ایم.

وی با بیان اینکه حداقل کاری که در شرایط موجود می‌توان در حوزه آب انجام داد این است که سدهای نیمه تمام استان را که به دلیل اعتبار نیمه کاره ماده است را تکمیل کنیم، عنوان کرد: همچنین برای رفع عقب ماندگی فعلی باید پروژه‌های جدید در استان تعریف شود.

نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در این زمینه اقداماتی انجام شده است و تلاش ما ورود به مسأله آب از طریق وزارت نیرو است، گفت: در دوره‌های قبل چه مجلس و چه دولت در حوزه آب و تکمیل پروژه ها در استان کم کاری اتفاق افتاده است.

طاهری با اشاره به اینکه در اجرای پروژه‌های سدسازی هم اکنون نسبت به گذشته سخت شده است، عنوان کرد: با این حال همه تلاش ما برای اقدام در این حوزه است.

اختصاص اعتبار در سفر رئیسی به سدهای ایالو و مراش

شهرستان ماهنشان یکی از شهرستان‌های زنجان است که با توجه به شرایط خود به ویژه در تابستان با چالش آب واجه است و احداث دو سد در دست احداث ددر این منطقه می‌تواند شرایط آبی را برای اهالی منطقه عوض کند.

فرماندار شهرستان ماهنشان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در زنجان با اشاره به اینکه این شهرستان برای تامین آب خود به آب سطحی و زیر سطحی وابسته است، بیان کرد: این موضوع موجب شده زندگی اهالی این شهرستان به بارندگی‌ها وابسته باشد.

جلیل جزونقی با بیان اینکه ۵۰ درصد کاهش بارندگی‌ها در سال‌های اخیر شرایط شکننده این شرایط را بیش از پیش نمایش می‌دهد، عنوان کرد: از یک سو تامین آب شرب در این منطقه دغدغه است و از سوی دیگر اشتغال ۹۵ درصد مردم این منطقه کشاورزی بوده و به شرایط آبی وابسته است.

وی با اشاره به اینکه با توجه به شرایط این شهرستان با اولویت تامین آب شرب دو سد ایالو و مراش در شهرستان در دست احداث است، عنوان کرد: سد مراش ۶۵ و سد ایالو ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و امید است با پایان این دو پروژه و جمع‌آوی آب پشت این سدها آب دو شهر دندی و ماهنشان و ۱۲۷ روستای این شهرستان با سهولت اتفاق بیفتد.

فرماندار شهرستان ماهنشان با اشاره به اینکه در سفر اخیر رئیس جمهور به استان زنجان ۲۷۷ میلیارد تومان اعتبار برای سد مراش در نظر گرفته شده است، عنوان کرد: ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیز برای سد ایالو پیش‌بینی شده تا در بازده زمانی مناسبی در این پروژه‌ها هزینه شود.

وی با اشاره به اینکه به منظور کنترل آب‌های سطحی سدهای معیشتی و پروژه‌های آبخیزداری در دست احداث است، عنوان کرد: این طرح‌ها با رویکرد تقویت آب‌های زیر سطحی در دست پیگیری است.

جزونقی با اشاره به اینکه عمده اشتغال مردم شهرستان ماهنشان در حوزه کشاورزی است، بیان کرد: تلاش شده با رویکرد اصلاح الگوهای کشاورزی تولیدات در این منطقه به سمت محصولات کم آب بر و پر بازده حرکت کند.

فرماندار شهرستان ماهنشان با اشاره به اینکه از ۵۵۰ هکتار باغ پسته در استان ۴۵۰ هکتار در شهرستان ماهنشان قرار دارد، گفت: تلاش داریم تولیدات کشاورزان به سمت تولید محصولات کشاورزی در گلخانه‌ها و استفاده از حداکثر ظرفیت خاک و آب حرکت کنیم.

به نظر می‌رسد اگر اتفاقات خوبی را در این بخش شاهد نباشیم در آینده استان با مشکل و چالش جدی کم آب روبرو خوهد شد.

انتهای پیام/2308/م