روایتی از سقف‌های ناامن حسن‌ آباد/وقت اضافه اسکان اضطراری

خبرگزاری فارس-مریم آقانوری: مترو پل فرو ریخت. گویی این خبر که مثل پتک بر سرِ زمین کوفته شد، صور اسرافیلی بود که غفلت زدگان را از خواب خوش بیدار کرد.

در بررسی‌های اولیه حادثه متروپل آبادان که ۴۳ نفر را به کام مرگ فرو برد، قصور در نظارت و نا ایمن بودن سازه تایید شد. یک باره تب شناسایی ساختمان‌های فرسوده، نا ایمن و بدون استحکام در اغلب شهرها و استان‌ها اپیدمی شد و البرز هم از این موضوع بی بهره نماند.بیمارستان ناایمنی در فردیس پلمب شد؛ پیگیری ها برای مسئله گود حصارک جدی شد و احتمال خطر ریزش برای یک بلوک ساختمانی ۸ طبقه در محله کم‌برخوردار حسن آباد و ۴ بلوک اطرافش اعلام شد.

با اعلام احتمال خطر ریزش و وقوع فاجعه انسانی، طبق دستور قضایی و به کمک ‌نیروی انتظامی ۵ بلوک ساختمانی تخلیه شد و به سرعت یک تیم فرماندهی عملیات، تیم کوهستان جمعیت هلال احمر شهرستان کرج بعنوان تیم پیشرو و پنج تیم اسکان اضطراری جهت اسکان اضطراری ساکنین بمنظور پیشگیری از حادثه احتمالی به این محل اعزام شدند و ۲ مدرسه جهت اسکان حداقل ۳۰ خانوار پیش بینی و شرایط برپایی اردوگاه موقت در این مدارس فراهم شد.

قوه قضاییه چه می‌گوید؟

حسین فاضلی هریکندی، رییس کل دادگستری استان البرز، در این خصوص گفت: در منطقه حسن آباد کرج پس از بررسی‌ها مشخص شد تعدادی از بلوک‌ها با توجه به تَرک های ایجاد شده در پشت ساختمان در وضعیت نا ایمن قرار دارند.این ساختمان ها همگی در اراضی قولنامه ای و به صورت غیرمجاز و فاقد پروانه احداث شده‌اند و از ایمنی و استانداردهای لازم برخوردار نبوده قدمتی حدود ۲۰ سال دارند. مقرر شده نظام مهندسی استان بررسی لازم جهت امکان مقاوم سازی و یا تخریب کامل ساختمان را انجام دهد.

 طبق گفته‌ها، برخی ساکنان بلوک‌های تخلیه شده حسن آباد، در منزل اقوام و آشنایان و مابقی به صورت موقت و تا زمانی که بتوانند جایی را برای سکونت فراهم کنند، در دو مدرسه اسکان داده شدند.

اما شاید وقتی هنوز حادثه ای رخ نداده، نمی توان عمق فاجعه احتمالی را درک کرد و برای مردمی که خانه و زندگیشان را بیخ گوششان رها کرده و در مدرسه ای ساکن شدند، اعتراض به هرچیزی از جمله کافی نبودن امکانات سرویس بهداشتی، وسایل سرمایشی و غیره عجیب نباشد. هفته اول اسکان مردم به این موارد اعتراض داشتند.

یکی از خانم های ساکن در مدرسه می‌گوید: ساختمان‌های مجاور ساختمان ما ترک خورده، اما ساختمان ما به ظاهر سالم است. مرا به اینجا آوردند، حتی بعد از حکم تخلیه، یک شب در خانه ام ماندم و روز مرا وادار به خروج کردند و گفتند خطرناک است کردند.‌ من مستاجرم و فقط ۱۰ میلیون تومان پول رهن خانه ام است که آن را با هزار بدبختی پیدا کردم.

 اگر به صاحبخانه بگویم، پولم‌را سه ثانیه ای پس می دهد. اما مگر با این وضعیت سنگینی اجاره خانه ها می شود با پولی که من دارم، خانه گرفت؟! من به اندازه پولم در این محله و خانه ساکن شدم. امکان اضافه کردن پول رهن را هم ندارم. کاش بگذارند به خانه ام برگردم.

نه پول دارم نه ضامن برای وام

خانمی دیگر می‌گوید که گرفتن وام هم هزار جور داستان دارد و ضامن میخواهد که ما ضامن هم نداریم. فرماندار کرج به بانک دستور داده که به ما وام بدهد اما "بانک می گوید که این فقط یک ابلاغ دستوری است و بودجه ای برای این وام در نظر گرفته نشده و نمی توانیم وام بدهیم، پرداخت وام هم بدون ضامن امکان ندارد." شهرداری هم می گوید که ما کاری نمی توانیم بکنیم. ما اینجا توی مدرسه مانده‌ایم، تکلیفمان چیست؟!

حالا با گذشت بیش از دو هفته از اسکان اضطراری خانواده ها در مدرسه، هنوز ۵ خانوار در مدرسه هستند که گویا از روز گذشته امکانات پشتیبانی، غذا و ... به این خانواده ها هم قطع شده واعلام شده که باید مدرسه را تخلیه کنند.

0

درخواست اهالی کم بضاعت حسن آباد؛ به اعتبار یارانه و سهام عدالت به ما وام بدهید

یکی از ساکنان می گوید: اینجا زن حامله، پیرزن و بچه هم هست، حداقل بگذارند تا به خانه هایمان بگردیم. ما ضامن برای وام گرفتن نداریم. از فرماندارکرج درخواست داریم تا امکانی فراهم کند تا بتوانیم به اعتبار یارانه یا سهام عدالت وام بگیریم. گفتند باید امروز مدرسه را تخلیه کنید. پس ما کجا برویم؟!

برای اطلاع از چند و چون ماجرا با مدیر بحران فرمانداری کرج گفتگو کردیم.

حمایت دولت از این موضوع همه جانبه بود 

کوروش جعفری، مدیر بحران فرمانداری کرج با اشاره به شناسایی خطر واعلام آن به رسته قضایی، گفت: با هماهنگی سازمان نظام مهندسی و طبق تشخیص کارشناسان مقاوم سنجی و ژئوتکنیک مورد تایید این سازمان، خطر ریزش و نشست در بلوک های ساختمانی مورد نظر در حسن آباد وجود دارد.

با توجه به احتمال ریزش و بیم جان ساکنان این ساختمان ها، یک بلوک که دچار ترک خوردگی است و ۳ بلوک مجاور آن با دستور قضایی تخلیه و پلمب شد و انشعاب گاز یک بلوک هم قطع شد.

اگرچه این موضوع در مرحله پیشگیری از بحران است و هنوز بحرانی واقع نشده، تا طبق پروتکل ها امکان اسکان اضطراری و خدمات پشتیبانی رایگان فراهم شود، اما با توجه به کم برخوردار بودن محله حسن آباد ، به دستور فرماندارشهرستان کرج امکان اسکان اضطراری اهالی در دو مدرسه فراهم شد.

  ۱۷ روز از اسکان اضطراری ۲۶ خانوار از اهالی حسن آباد در مدرسه می گذرد که از این تعداد۱۱ خانواده مستاجر بودند.حالا فقط ۵ خانوار در مدرسه هستند که دو خانواده مالک و بقیه مستاجرند.‌

همه چیز طبق قانون پیش می‌رود

جعفری در مورد اعتراض اهالی به کمبود امکانات مناسب در مدرسه می گوید: طبق پروتکل ها درصورت وقوع حوادث غیر مترقبه، اسکان اضطراری ۳ روز تا یک هفته است، در حالیکه این موضوع یک حادثه شهری است که هنوز اتفاق نیفتاده است و طی امروز و در نهایت فردا یکشنبه مدرسه باید تخلیه شود.

طی ۱۷ روز گذشته به دستور فرماندارکرج، از سوی دستگاه های مختلف از جمله هلال احمر، شهرداری و غیره اقدامات بسیاری انجام شده و تا روز گذشته حتی نان تازه برای صبحانه، غذا برای هر وعده، میوه، لوازم بهداشتی از جمله پوشک بچه، شامپو و صابون و غیره هم‌برای این افراد تامین شده است؛ در حالیکه این خدمات مربوط به زمان بحران و وقتی است که اسباب و وسایل افراد زیر آوار مانده باشد. طی این روزها حتی برخی خانواده ها مهمان هم داشتند و ما غذای مهمانانشان را هم دادیم، اما متاسفانه برخی اهالی کم لطفی و سیاهنمایی می کنند.‌

حتی تیم هلال احمری با هدف حمایت از کودکان آسیب دیده با برپایی ایستگاه های نقاشی، آموزش پیشگیری از مخاطرات، قصه گویی قرآنی، انجام بازی، سرگرمی های شاد و استقرار روانشناس در کارگاه حمایت روانی تلاش کرد در این لحظات سخت و بحرانی در کنار کودکان باشند.

وظیفه هلال احمر فقط ۳ روز بود اما به دستور فرماندار تا دیروز در مدرسه باقی ماندند.‌

تامعین پول رهن و اجاره برای خانواده ها راحت نیست؛ برای حمایت مالی آنها چه اقدامی انجام شده است؟

به دستور فرماندارکرج زمینه ارائه یک وام به مبلغ ۲۰ میلیون توسط کمیته امداد به این افراد چه مالک و چه مستاجر فراهم شد. همچنین ارائه یک وام ۳۰ میلیون تومانی توسط بانک‌مسکن در حال پیگیری است که به عنوان قرض الحسنه به افرادی که بضاعت کمتری دارند، ارائه شود. اما بانک ها قانون خود را دارند و شرایط وام را طبق قوانین موجود تعیین می کنند. امکان تغبیر شرایط وام بانکی از جمله ضامن و غیره از دست ما خارج است.

 مطالعات این ساختمان ها نیز بر عهده شهرداری گذاشته شده و در حال انجام است.

گلایه مسؤولانه؛ اهالی ساکن در مدرسه همکاری نمی‌کنند

انتظار از مسوولان باید واقع بینانه باشد ما مقصر این موضوع نیستیم. اما خدماتی که ارائه موظفی آن در صورت وقوع حادثه ۳ روزباید باشد را به دستور فرماندار کرج تا ۱۷ روز ادامه دادیم و از هیچ اقدامی کوتاهی نکردیم. اما متاسفانه برخی اهالی همکاری لازم را ندارند.

دو تا از ۵ خانواده باقیمانده یکی تحت پوشش کمیته امداد و یکی تحت پوشش دو موسسه خیریه است. کمیته امداد امام ره ۲۰ میلیون تومان به صورت بلاعوض به این مددجو پرداخت کرده، ۹ میلیون تومان هم مبلغ رهن خودش است اما حتی حاضر نیست از آن کوچه برود و در محلی دیگرساکن شود.‌ یک خیر حاضر شد خانه ای در خیابان بهار در اختیارش قرار دهد، اما نرفت.

اهالی اینجا فقیر نیستند، یکی از خانوارها یک پسرش پژو ۲۰۶ وپسر دیگرش وانت دارد، اما هیچ یک اقدامی برای رفتن از مدرسه نکردند و فقط از مسوولان انتظار دارند.

ما به دستور فرماندار و برای کمک به اهالی تلاش کردیم به مردم بد نگذرد اما این اتفاق بحران نیست.

مقصر کیست؟ چه کسی جبران مافات می کند؟

مدیر بحران فرمانداری کرج می گوید: این موضوع و اینکه قصوری توسط شخص یا نهادی اتفاق افتاده یا خیر، باید توسط دستگاه قضایی مشخص شود. اما اگرچه مدعی العموم برای حفظ جان مردم دستور تخلیه این ساختمان ها را داده است، اما موضوع تحت پیگیری قضائی نیست؛ چون تا کنون هیچ کس شکایتی نکرده و شاکی خصوصی ندارد.

۲۰ سال پیش ساختمانی ساخته شده و به لحاظ قانونی شهرداری باید بر ساخت آن نظارت می کرده است، بررسی قصور در نظارت یا عدم آن در حیطه اختیارات دستگاه قضایی است. ضمن اینکه هر یک از این خانه ها دست به دست چرخیده وسازنده در آن ساکن نیست که بتوان مقصر را به راحتی مشخص کرد.

قصور مالکان

جعفری می گوید: در این ماجرا مالکان هم‌ کوتاهی کردند.از سویی با آگاهی از اینکه این خانه ها قولنامه ای است و استحکام ندارد و غیر مجازساخته شده، ملک را خریده و از مرجعی استعلام نگرفتند.

از سوی دیگر مالکان برای رفع مشکل فاضلاب این ساختمان ها، به دستگاه های ذیربط مراجعه نکردند و بدون هماهنگی با مراجع ذیربط،۴ حلقه چاه برای فاضلاب در زیر ساختمان ها حفر کردند که در بروز این مشکل بی تاثیر نیست.

 به گفته یک کارشناس حقوقی، علیرغم قصور شهرداری در عدم نظارت کافی بر ساخت و ساز، استحکام بنا و پایان کار، هر یک از مالکان واحدهای مسکونی می توانند از مالک قبلی یا سازنده برای عدم استحکام کافی بنا شکایت کنند، اما با توجه به آگاهی خریداران از قولنامه ای بودن ملک، میزان تقصیر هر یک از عوامل دخیل در این ماجرا توسط دستگاه قضایی مشخص می شود که بر اساس آن، میزان جبران خسارت هم تعیین می‌شود.

تکلیف مستاجران بی پول حسن آباد چیست؟

اگرچه مسؤولان به طور مشخص عامل و مقصر اینگونه موضوعات و حوادث نیستند و واقع بینانه که نگاه کنیم، برای تامین پول رهن خانه من و شما مسؤولیت مستقیم ندارند، اما آیا مردم بعد از خدا پناهی جز مسؤولان دارند؟ آیا اگر این مستاجران مجبور شوند در خیابان چادر بزنند، دچار هزاران آسیب اجتماعی نمی شوند و دردسرهای شهر و مدیران آن، اضافه نمی شود؟! آیا خیران که دست کرمشان به عرش می رسد می توانند این خانواده ها را در خیابان آواره ببینند؟

استحکام ساختمان های ناایمن نیازمند ساز و کار ویژه

آنچه مشخص است عوامل دخیل در این موضوع بسیارند که اغلب به شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه مربوط می شود؛ از ورود جمعیت مهاجر گرفته تا عدم نظارت کافی شهرداری بر ساخت و ساز غیرمجاز ، فقر فرهنگی و اقتصادی، حاشیه نشینی و ایجاد مناطق کم برخوردار.

به گفته رئیس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرج بیش از ۳۷۰۰ ساختمان دارای نقص ایمنی فقط در شهر کرج وجود دارد. اگر قرار باشد هر یک از ساختمان های پرخطر استان شناسایی و در خصوص تخلیه و استحکام سازی و یا تخریب آنها اقدام شود، هم مسوولان و هم مردم دچار دردسرهایی از این دست خواهند شد. اسکان خانواده ها، جبران خسارات، تامین خدمات پشتیبانی و غیره حجم عظیمی از آسیب ها را به همراه خواهد آورد . از سوی دیگر نمی توان نسبت به جان و مال میلیون ها انسان بی تفاوت بود، تا هر روز فاجعه ای همچون پلاسکو و متروپل رقم بخورد.

در نتیجه استمرار اقدامات پیشگیرانه و نتیجه بخش، نیازمند ایجاد سازو کار و اعتبارات ویژه و شاید قانونی جداگانه است که باید توسط مسوولان ارشد استان، مدیران شهری و حتی فراتر از آن توسط قانونگذاران مجلس نشین و دولتمردان لازم به پیگیری باشد و گرنه با توجه به دردسرهایی که فقط بخشی از آن گفته شد، موضوع شناسایی و استحکام ساختمان های ناایمن در همین چند مورد خلاصه شود.

سخن آخر

و اما در کنار این اقدامات، پیوست فرهنگی نیاز است. توجه به این نکته که پایین بودن سطح سواد حقوقی شهروندان، چقدر موجب خسارت های جانی و مالی به آن ها می شود؛ ضروری است. از سویی افزایش سطح فرهنگ شهرنشینی و آشنایی با حقوق شهروندی شاید بتواند بخشی از نگاه متوقع و یکسویه جامعه از مسوولان را تغییر دهد.

انتهای پیام/ج/م